9 класс экзамен по татарскому языку

Рус телендә гомуми белем бирү оешмаларының рус төркемнәрендәге IX сыйныф укучыларына  ТАТАР ТЕЛЕННӘН бердәм республика тесты

Эшне башкару өчен күрсәтмә

Татар теленнән тест эше 38 биремне үз эченә алган 4 бүлектән тора.

1нче бүлек 8 биремнән тора (1нче – 8 нче биремнәр). Алар укучыларның тыңлап аңлау күнекмәләрен тикшерүгә юнәлтелгән. Тәкъдим ителә торган башкару вакыты  — 30 минут.

2 нче бүлек  9 биремнән тора: 9 нчы – 16 нчы биремнәр укыганның эчтәлеген аңлау, 17 нче бирем диалогик сөйләм төзүне бәяләү максатыннан бирелә.Тәкъдим ителә торган башкару вакыты  — 30 минут.

3 нче бүлек 15 биремнән тора (18 нче – 32 нче биремнәр). Алар укучыларның лексик-грамматик күнекмәләрен тикшерүгә юнәлтелгән. Башкару вакыты  — 30 минут.

4 нче бүлек 2 өлештән тора. 33 нче- 37 нче биремнәр сөйләм бурычына туры килгән репликалар язуны күздә тота. Тәкъдим ителә торган башкару вакыты  — 20  минут. 38 нче бирем укучыларның язма монологик сөйләмен тикшерүдән гыйбарәт. Башкару вакыты  — 40 минут.

УҢЫШЛАР ТЕЛИБЕЗ!

Единое республиканское тестирование

по ТАТАРСКОМУ ЯЗЫКУ для обучающихся, изучающих татарский язык

в русских группах общеобразовательных организаций

с русским языком обучения

Тестовая   работа по татарскому языку состоит из четырёх разделов, включающих 4 раздела.

Раздел 1 (задания по аудированию) включает 8 заданий на понимание  аутентичных тестов (задания 1-8). Рекомендуемое время на выполнение данного раздела – 30 минут.

Раздел 2 включает в себя 9  заданий. 8 заданий ( задания 9-16)  на понимание содержания прочитанного текста и 1 задание ( задание 17) на умение составлять диалогическую речь. Рекомендуемое время на выполнение данного раздела – 30 минут.

Раздел 3 (задания по лексике и грамматике) состоит из 15 заданий ( задания 18-32). Рекомендуемое время на выполнение– 30 минут.

Раздел 4 (задания по письму) состоит из двух частей. В заданиях 33-37 необходимо написать реплики в соответствии с заданной речевой ситуацией. Рекомендуемое время на выполнение – 20 минут. В задании 38 предлагается написать личное письмо. Рекомендуемое время на выполнение – 40 минут.

ЖЕЛАЕМ УСПЕХОВ!

1 нче вариант

1 нче бүлек 

    Ответом к заданиям 1 и 2 является последовательность цифр, запишите её в бланке ответов № 1 справа от номера соответствующего задания, начиная с первой клеточки. При переносе ответа на бланк следует указать только эту последовательность, без запятых, пробелов и прочих символов. Каждый символ пишите в отдельной клеточке в соответствии с приведёнными образцами.

  1. Вы услышите четыре коротких диалога, обозначенных А,  Ә, Б и В. Определите, где происходит каждый из этих диалогов. Используйте каждое место действия из списка 1-5 только один раз. В задании есть одно лишнее место действия.

       Вы услышите запись дважды. Занесите свои ответы в таблицу.

  Место действия:

  1. Паркта.       2 Урманда .      3.   Урамда.        4.  Өйдә.          5. Мәктәптә.

Диалог

А

Ә

Б

В

Место действия
  1. Вы услышите пять высказываний. Установите соответсвие между высказываниями каждого говорящего А – Г и утверждениями, в списке 1 – 6. Используйте каждое утверждение из списков 1-6 только один раз. В задании есть одно лишнее утверждение.

      Вы услышите запись дважды. Занесите свои ответы в таблицу.

Утверждения:

  1. Сөйләүче композиторның татар музыкасын өйрәнүе турында әйтә.
  2. Сөйләүче Александр Ключаревның гаиләсе турында әйтә.
  3. Сөйләүче танылган язучылар турында әйтә
  4. Сөйләүче Сашаның зыялы гаиләдә үсүе турында әйтә.
  5. Сөйләүче композитор язган әсәрләр турында әйтә.
  6. Сөйләүче Александр Ключаревның музыкаль белеме турында әйтә.

Говорящий

А

Ә

Б

В

Г

Утверждение

   Вы услышите разговор двух друзей. В заданиях 3-8 обведите цифру 1, 2 или 3, соответствующую выбранному Вами варианту ответа. Вы услышите запись дважды.

  1. Казан университеты … ачыла.
  1. XIX гасырның ахырында
  2. XIX гасырның башында
  3. XX гасырда
  1. Университетта башта … факультет була.
  1. дүрт
  2. биш
  3. ун
  1. Майкл университетта эшләгән бик күп … белә.
  1. эшмәкәрләрне
  2. галимнәрне
  3. композиторларны
  1. Айзинә … факультетында укый
  1. география һәм геоэкология
  2. журналистика һәмсоциология
  3. татар филологиясе һәм тарихы
  1. Майкл  … язучыларыннан Кол Гали, Утыз-Имәни, Каюм Насыйри, Гаяз Исхакый һәм Габдулла Тукайны белә.
  1. татар
  2. рус
  3. инглиз
  1. Университетның бер филиалы … шәһәрендә урнашкан.
  1. Зәй
  2. Бөгелмә
  3. Яр Чаллы

По окончании выполнения заданий 1 — 8 не забудьте перенести свои ответы в бланк ответов № 1.

1 нче вариант. Мәктәп тормышы

2 нче бүлек

Прочитайте текст. Определите, какие из приведенных утверждений 9-16 соответствуют содержанию текста (1 — текстка туры килә), какие не соответсвуют (2 – текстка туры килми).

         Җәйге каникуллар сизелми дә узып китте. Иртәгә  1нче сентябрь. Бер караганда рәхәт тә, бер караганда моңсу да бу көн. Моңсу — чөнки каникуллар төгәлләнде, рәхәт —  чөнки яңадан белем йортына киләбез, дуслар белән очрашабыз, укытучыларны күрәбез. Менә шундый кичерешләр белән Федя Наилләргә юнәлде. Наил яңа уку елына мин әзер дип шалтыратты. Нәрсәләр алды икән? Аларга Юра да киләм дигән иде. Бәлки килгәндер инде.

      Наил Федяны подъезд төбендә үк каршы алды.

  •  Сәлам, дустым!
  • Сәлам, Федя! Хәлләрең ничек?
  • Рәхмәт, яхшы. Иртәгә мәктәпкә барабыз. Безнең тантаналы линейка икенче

сменада була. Ә сезнеке кайчан?

  • Безнеке беренче сменада. Әйдә мәктәпкә барып кайтыйк. Дәресләр расписаниесен

дә карарбыз.

  •  Мин әлегә иртәгә мәктәпкә барырга әзер түгел. Бәлки кибеткә бергә барырбыз.

Син миңа рюкзак сайларга булышырсың. Әниләр эштән соң кайта. Уку-язу әсбаплары сатыла  торган торган кибеткә дә керербез, ярыймы?

  • Әлбәттә. Әле сыйныфташларны да очратырбыз.
  • Бик күңелле булыр иде!

9. Җәйге каникуллар тәмамланды.

      1) текстка туры килә                              2) текстка туры килми

10. Наил яңа уку елына яхшы әзерләнде.

          1) текстка туры килә                            2) текстка туры килми

11. Юра Наилләргә китте.

           1) текстка туры килә                           2) текстка туры килми

12.  Федя  да мәктәпкә барырга әзер.

         1) текстка туры килә                             2) текстка туры килми.

13.  Малайлар мәктәптә дәресләр расписаниесен карарга теләделәр.

          1) текстка туры килә                                  2) текстка туры килми

14.  Наилгә уку-язу әсбаплары кирәк.

                1) текстка туры килә                             2) текстка туры килми

15.  Малайлар кибетләргә барырга уйлыйлар .

             1) текстка туры килә                                2) текстка туры килми

16.  Малайлар юлда сыйныфташларын очраттылар.

          1) текстка туры килә                                  2) текстка туры килми

     17. Прочитайте реплики. Из данных реплик составьте диалог. Прономеруйте реплики  согласно логической последовательности диалога, используя цифры 1-7. Получившуюся последовательность цифр запишите в бланк ответов № 1 справа от номера соответствующего задания, начиная с первой клеточки. При переносе ответа на бланк следует указать только эту последовательность, без запятых, пробелов и прочих символов. Каждый символ пишите в отдельной клеточке в соответствии с приведенными образцами.

а
  • Син китапханәгә йөрисеңме?

ә
  • Әйе, мин шулай уйлыйм.

б
  • Юк, мин интернет аша гына мәгълүмат туплыйм.

в
  • Ә бу сүзләрне кем әйткән?

г
  • Димәк, син “Интернет булгач, китап укымасаң да була” дигән фикер белән килешәсең?

д
  • Күренекле галим Ризаэддин Фәхреддин.

е
  • Ә мин алай уйламыйм. Китап ул аз хаклы, күп файдалы нәрсә.

Репликалар

а

ә

б

в

г

д

е

Репликалар тәртибе номеры

По окончании выполнения заданий 9 -17  не  забудьте  перенести свои ответы в  бланк  ответов  № 1.

3 нче бүлек

        Ответы на задания 18 — 32 запишите в бланке ответов № 1 справа от номера соответствующего задания, начиная с первой клеточки. Каждый символ пишите в отдельной клеточке в соответствии с приведёнными образцами.

     Прочитайте предложения. Преобразуйте слова, написанные заглавными буквами в конце строк, обозначенных номерами 18-25 так, чтобы они грамматически и лексически соответсвовали содержанию текста. Заполните пропуски полученными словами. Каждый пропуск соответсвует отдельному заданию 18-25.

18.

Яңа уку елы төрле ______ төрлечә башлана.

ИЛЛӘР

19.

Китап —  миңа якын дус, чөнки мин _____ күп сорауларга җавап табам.

КИТАПЛАР

20.

Китап миңа якын дус,чөнки ул _______ яшәргә өйрәтә.

МИН  

21.

Яхшы уку өчен кирәкле _______ кечкенәдән тәрбияләргә кирәк.

СЫЙФАТЛАР

22.

Алсу контроль эштән бишле алды, чөнки ул _______ язды.

ХАТА

23.

Мин  Габдулла Тукай_______ яттан  беләм.

ШИГЫРЬЛӘР

24.

________ сентябрьдә тантаналы линейкада Татарстанның Дәүләт гимны яңгырады.

БЕР

25.

Татарстан Дәүләт гимнын ____________ татар композиторы Рөстәм Яхин язган.

ТАНЫЛЫРГА

    Прочитайте текст. Преобразуйте глаголы, написанные заглавными буквами в конце строк согласно указанным формам в левой части таблицы, и заполните пропуски полученными формами глаголов. Каждый пропуск соответсвует отдельному заданию 26-32.

26.

Инглиз теленнән бишле _______  (исем фигыль) Олег өчен зур шатлык булды.

АЛЫРГА

27.

Көн саен дәрес ______ (хәл фигыль), Олег инглиз телен яхшы белә.

ӘЗЕРЛӘРГӘ

28.

Ул инглиз теленнән олимпиадада ________(хәл фигыль), беренче урын алды.

КАТНАШЫРГА

29.

Олимпиадага _______ (үткән заман сыйфат фигыль) укучылар арасында Олегның дусты Айдар да бар иде.

КИЛЕРГӘ

30.

Олег та, Айдар да киләчәктә тәрҗемәче _________ (инфинитив)  телиләр.

БУЛ

31.

Тантаналы линейкада мәктәп директоры малайларга җиңүче дипломы ____________ (билгеле үткән заман хикәя фигыль).

ТАПШЫРЫРГА

32.

Олег, шатланып, дустына: “Дипломны әниләргә _______ (теләк фигыль)”,- диде.

КҮРСӘТЕРГӘ

4 нче бүлек

      Для ответа на задания 33-38 используйте бланк ответов № 2. При выполнении заданий 33 — 38 обратите внимание на то, что ваши ответы будут оцениваться только по записям, сделанным на бланке № 2. Записи в черновиках  при проверке экспертом не учитываются.

     В заданиях 33-37 необходимо написать реплики в соответсвии с заданной речевой  задачей.

33. Сообщи Никите о том, что в понедельник на втором уроке будет контрольная работа.

34. Узнай у Оли, куда он поступит после окончания 9 класса.

35. Пригласи Марину к себе и предложи вместе готовить уроки.

36. Скажи о том, что, если хорошо подготовишься, то сможешь сдать экзамены.

37. Сообщи маме, что ты математику знаешь хорошо, а английский язык знаешь плохо.

38. Сез татар дустыгыздан хат алдыгыз. Сорауларга җавап биреп,   дустыгызга хат языгыз. Язма эшегез 80 сүздән торырга тиеш.

… Безнең бүген биш дәрес булды.  Математика дәресендә мөстәкыйль эш эшләдек. Минем бер хатам бар иде, шуңа күрә дүртле алдым.  Тарих дәресендә дә билге алдым. Укытучы апа миңа бишле куйды. Дәрестән соң бию түгәрәгенә бардым.

… Синең мәктәптәге бер көнең ничек уза? Бүген расписаниедә нинди дәресләр бар иде? Син нинди билгеләр алдың?

2 нче вариант

Туган җирем – Татарстан

2 нче бүлек

   Прочитайте текст. Определите, какие из приведенных утверждений 9-16 соответствуют содержанию текста (1 — текстка туры килә), какие не соответсвуют (2 – текстка туры килми).

     Нәрсә ул Туган ил? Ул — синең туган, яшәгән йортың, урамың, шәһәрең, авылың. Ул — синең әтиең, әниең, апаң, энең, сеңелең, әбиең, бабаң. Безнең барыбыз өчен дә кадерле туган илебез — Татарстан Республикасы. Татарстан Республикасы Россия Федерациясе составына керә. Татарстан Республикасы – экономик яктан һәм кеше саны буенча Россиянең иң зур республикаларының берсе.

       Ул калын урманнарга, мул сулы елгаларга, биек тауларга бай. Безнең якларның һавасы да уртача. Кышлары бик салкын, җәйләре бик эссе түгел.

Татарстан – күпмилләтле республика. Республикабызда 115 милләт вәкиле яши. 1992 нче елның 8 нче июлендә кабул ителгән “Татарстан Республикасы халыклары телләре” турындагы Закон нигезендә Татарстан Республикасында татар һәм рус телләре тигез хокуклы дәүләт телләре булып расланды.

       Республикабызның үз дәүләт символлары бар: Дәүләт флагы, Дәүләт гербы, Дәүләт гимны. Флагның авторы – Тавил Хаҗиәхмәтов. Татарстанның флагындагы ак төс – сафлык тынычлык билгесе, яшел төс – яшәү, яшьлек билгесе, кызыл төс – кояш, яшәү танатанасы.Дәүләт гимнының сүзләрен Рамазан Байтимеров, музыкасын Рөстәм Яхин иҗат иткән. Дәүләт гербының авторы – Риф Фәхретдинов. Гербта ак барс сурәтләнгән.

       Татарстан – экономик яктан зур үсешкә ирешкән республика. Монда машина, химия промышленносте, җиңел промышленность, азык-төлек промышленносте нык үскән. “Казан вертолёт заводы”, “С. П. Горбунов исемендәге Казан авиация җитештерү берләшмәсе”, “Казан Оргсинтез”, “Тасма”, “Спартак”, “Нәфис”, “Мелита” акционерлык җәмгыятьләренең продукцияләре төрле илләргә чыгарыла.

    Татарстанны “кара алтын” республикасы дип атыйлар. Татарстанның иң зур байлыгы – нефть. Татарстанда чыгарылган нефтьнең күп өлеше Россиянең башка төбәкләренә һәм чит илләргә җибәрелә.

   9.    Безнең туган җиребез – Татарстан Республикасы.

                        1) текстка туры килә                             2) текстка туры килми

  10.   Татарстанда 100 гә якын милләт вәкиле яши.              

                    1)  текстка туры килә                                 2) текстка туры килми

 11.   Рус, татар һәм инглиз телләре – республикабызның дәүләт телләре.  

                       1) текстка туры килә                             2) текстка туры килми

12.   Флагтагы яшел төс — яшәү, яшьлек билгесе.

                      1)  текстка туры килә                                 2) текстка туры килми

13.  Татарстанда биек таулар юк.

                   1)  текстка туры килә                                 2) текстка туры килми

14.  Татарстанның экономикасы зур үсешкә ирешкән.

                   1)  текстка туры килә                                 2) текстка туры килми

15. “ Мелита” акционерлык җәмгыяте  үз продукцияләрен  чит илләргә чыгармый.

                1)  текстка туры килә                                 2) текстка туры килми

16.   Һәр кешегә үзенең туган җире кадерле.

           1)  текстка туры килә                                 2) текстка туры килми

17.    Прочитайте реплики. Из данных реплик составьте диалог. Номера реплик запишите согласно логической последовательности диалога, используя цифры  1 — 7.     Получившуюся последовательность цифр запишите в бланк ответов № 1 справа от номера соответствующего задания, начиная с первой клеточки. При переносе ответа на бланк следует указать только эту последовательность, без запятых, пробелов и прочих символов. Каждый символ пишите в отдельной клеточке в соответствии с приведенными образцами.

а
  • Без дә бу атнада композитор Нәҗип Җиһанов музеена барачакбыз.

ә
  • Синең Муса Җәлил музей-квартирасында булганың бармы?

б
  • Син Татарстанның нинди зур музейларын  беләсең?

в
  •  Габдулла Тукай, Максим Горький, Шәриф Камал, Муса Җәлил, Бакый Урманче, Нәҗип Җиһанов, Каюм Насыйри музейлары бар.

г
  • Иң зур музейлардан Татарстанның Милли музее, Сынлы сәнгать музее турында яхшы беләм.

д
  • Кышкы каникулда без сыйныфыбыз белән Муса Җәлил музей-квартирасында булдык. Бу музей Казанның Максим Горький урамында урнашкан.

е
  • Ә күренекле шәхесләрнең музейлары бармы?

Репликалар

а

ә

б

в

г

д

е

Репликалар тәртибе номеры

     По окончании выполнения заданий 9 -17  не  забудьте  перенести свои ответы в  бланк  ответов  № 1.

3 нче бүлек

     Прочитайте текст. Преобразуйте слова, написанные заглавными буквами в конце строк, обозначенных номерами 18-25 так, чтобы они грамматически и лексически соответсвовали содержанию текста. Заполните пропуски полученными словами. Каждый пропуск соответсвует отдельному заданию 18-25.

18.

Татарстанның __________ искиткеч матур.

ТАБИГАТЬ

19.

Биек таулар, калын _____, мул сулы елгалар бик күп анда.

УРМАН

20.

Габдулла Тукай _____ табигате турында болай язган: “Анда бик салкын вә бик эссе түгел, урта һава”.

УЛ

21.

Татарстан территориясе аша дүрт зур елга, _______артык вак елга ага.

ЙӨЗ

22.

Чулман елгасының озынлыгы  445 км, ә Идел Чулманнан ______.

ОЗЫН

23.

Татарстан _______ нефтькә бай.

ҖИРЛӘР

24.

Түбән Камада нефть эшкәртү _______ эшли.

ПРЕДПРИЯТИЕ

25.

Алабугада “Форд Соллерс” заводы _______ җиңел машиналар чыгара.

ЗАМАН

   Прочитайте текст. Преобразуйте глаголы, написанные заглавными буквами в конце строк согласно указанным формам в левой части таблицы, и заполните пропуски полученными формами глаголов. Каждый пропуск соответсвует отдельному заданию 26-32.

26.

Без сыйныфташларыбыз белән Казанга экскурсиягә _____ (инфинитив) уйладык.

БАР

27.

Иртән сәгать 8 дә Казанга _____ (х.з. сыйфат фигыль) автобуска утырдык.

КИТӘРГӘ

28.

3 сәгать _______ (хәл фигыль), без Казанга барып җиттек.

ҮТӘРГӘ

29.

 “Әйдәгез, башта Казан Кремлен _______ (теләк фигыль)”, — диде укытучы апабыз.

КАРАРГА

30.

Миңа әни: “Казан Кремленда ______ (шарт фигыль), фотографиягә төшәргә онытма”,  – диде.

БУЛЫРГА

31.

Көне буе Казанның истәлекле урыннарын карадык, безгә Сөембикә манарасы, Кол Шәриф мәчете бик ________ (үткән заман хикәя фигыль) 

ОШАРГА

32.

Башкалабыз Казанга  ______ (исем фигыль) безнең күңелләрдә бик озак сакланыр.

БАРЫРГА

4 нче бүлек

      Для ответа на задания 33-38 используйте бланк ответов № 2. При выполнении заданий 33 — 38 обратите внимание на то, что ваши ответы будут оцениваться только по записям, сделанным на бланке № 2. Записи в черновиках  при проверке экспертом не учитываются.

    В заданиях 33-37 необходимо написать реплики в соответсвии с заданной речевой  задачей.

33.   Предложи Азату  пойти на экскурсию в Кремль.

34.  Попроси Альбину помочь тебе найти в Интернете материал о природе Татарстана.

35.  Спроси у экскурсовода, какие памятные места есть в Казани.

36.  Сообщи Андрею, что Александр Ключарев – известный татарский композитор.

37.  Скажи  бабушке, что ты изучаешь в школе татарский язык, так как в Татарстане русский и татарский языки – государственные языки.

38.     Сез татар дустыгыздан хат алдыгыз. Сорауларга җавап биреп,   дустыгызга хат языгыз. Язма эшегез 80 сүздән торырга тиеш.

… Мин Баулы районының Исергәп авылында яшим. Безнең авыл бик борынгы, зур, матур. Авылыбызда бик күп танылган язучылар, галимнәр туган.

… Син кайда яшисең? Туган ягың, туган шәһәрең (авылың) турында син нәрсәләр беләсең? Анда нинди истәлекле урыннар бар? Син туган авылыңны (шәһәреңне) яратасыңмы?

3 нче вариант.

Минем дусларым, яшьтәшләрем

2 нче бүлек

   Прочитайте текст. Определите, какие из приведенных утверждений 9-16 соответствуют содержанию текста (1 — текстка туры килә), какие не соответсвуют (2 – текстка туры килми).

        Кызык… Ни өчен берәүләрне яраталар, ә берәүләрне юк? Кайбер  малайлар, кызлар белән күпләр дус була ала, ә кайберәүләр белән озак дуслашып булмый.

     Мәктәптәге дус кызларым малайларның әдәпсез, тупас кыланышларына рәнҗиләр. Ә үзләре оялчан, кызара белә торган яисә артык ябык, я артык таза егетләрдән көләләр.

       Кайбер малайларыбыз әдәпле булырга оялалар. Әдәпле булу модада түгел, дип уйлыйлар.

        Минем фикеремчә, әдәпле кешеләр түгел, ә тупас, тәрбиясез кешеләр оялырга тиеш.

        Ә кайбер кызлар һәм малайлар белән, киресенчә, модалы киенмәсәләр дә, аралашу рәхәт. Чөнки алар сине тыңлый беләләр, синнән көлмиләр, кимчелекләреңне гафу итә беләләр. Бәлки, мин искечә фикер  йөртәмдер…

9.  Әдәпсез кешеләр белән дуслашып булмый.

             1) текстка туры килә                                          2) текстка туры  килми  

10.  Оялчан, кызара белә торган егетләрне барлык кызлар да ярата.

           1) текстка туры килә                                            2) текстка туры  килми  

11. Тупас, тәрбиясез булу кешеләрне бизәми.

           1) текстка туры килә                                             2) текстка туры  килми  

12.  Бүгенге көндә әдәпле булу модада түгел.

        1) текстка туры килә                                            2) текстка туры  килми  

13. Кайбер кызлар тәрбиясез малайларга үпкәлиләр, ә үзләре тәрбияле малайлар белән дуслашырга яратмыйлар.

        1) текстка туры килә                                              2) текстка туры  килми  

14. Малайлар кимчелекләрне гафу итә белә торган кызлар белән тизрәк дуслашалар.

        1) текстка туры килә                                             2) текстка туры  килми  

15. Сине тыңлый белгән кешеләр белән аралашу рәхәт.

       1) текстка туры килә                                               2) текстка туры  килми  

16. Дус булу өчен модалы киенү төп шарт түгел.

         1) текстка туры килә                                           2) текстка туры  килми  

17. Прочитайте реплики. Из данных реплик составьте диалог. Прономеруйте реплики  согласно логической последовательности диалога, используя цифры 1-7. Получившуюся последовательность цифр запишите в бланк ответов № 1 справа от номера соответствующего задания, начиная с первой клеточки. При переносе ответа на бланк следует указать только эту последовательность, без запятых, пробелов и прочих символов. Каждый символ пишите в отдельной клеточке в соответствии с приведенными образцами.

а

      —   Сез бергә ниләр эшлисез?

ә
  • Без барыбыз да дус.

б
  • Алена, сезнең сыйныфта кызлар, малайлар дусмы?

в
  • Ә менә бездә алай түгел, малайларыбыз кызлар белән дус түгел.

г
  • Күрәсең, без гаепне күбрәк малайлардан эзлибез, ә үзебездән артык канәгать.

д
  • Ә сәбәп нәрсәдә соң?

е
  • Без дәрес әзерләгәндә бер-беребезгә булышабыз, бәйрәмнәрне, туган көннәрне бергә үткәрәбез. 23 нче февральдә  без малайларга бүләкләр әзерлибез, 8 нче Мартта алар безне котлыйлар.

Репликалар

а

ә

б

в

г

д

е

Репликалар тәртибе номеры

     По окончании выполнения заданий 9 -17  не  забудьте  перенести свои ответы в  бланк  ответов  № 1.

3 нче бүлек

     Прочитайте предложения. Преобразуйте слова, написанные заглавными буквами в конце строк, обозначенных номерами 18-25 так, чтобы они грамматически и лексически соответсвовали содержанию предложении. Заполните пропуски полученными словами. Каждый пропуск соответсвует отдельному заданию 18-25.

18.

Миңа __________бик күп сыйфатлары ошый.

АЙДАР

19.

 Дустым Айдар тыныч, сабыр ____________ .

ХОЛЫК

20.

Айдар _________  да, русча да яхшы белә.

ТАТАР

21.

Һәр кеше үз _________ анализларга, хаталарын төзәтергә тиеш.

ТӘРТИП

22.

Үзеңне иркен тотып ___________ бик мөһим.

СӨЙЛӘШЕРГӘ

23.

Дустым, сине бүген ____________  сәгать алтыда туган

көнгә чакырам.

КИЧ

24.

Бәйрәм белән котлап, дустым _________  чәчәкләр бүләк итте.

МИН

25.

Дуслар булган җирдә һәрвакыт ___________ .

КҮҢЕЛ

      Прочитайте текст. Преобразуйте глаголы, написанные заглавными буквами в конце строк согласно указанным формам в левой части таблицы, и заполните пропуски полученными формами глаголов. Каждый пропуск соответсвует отдельному заданию 26-32.

26.

Мин  Олег белән походта  ________ (үткән заман хикәя фигыль).

ТАНЫШЫРГА

27.

Соңрак без аның белән ________   (хәл фигыль) киттек.

ДУСЛАШЫРГА

28.

Безнең _______  (сыйфат фигыль) шөгыльләребез күп.

ЯРАТЫРГА

29.

Без бер-беребезгә дәресләр _______  (инфинитив) дә  булышабыз.

ӘЗЕРЛӘ

30.

Темалар авыр _________ (шарт фигыль), бер-беребездән сорыйбыз.

БУЛЫРГА

31.

Яхшы дустың ______ (исем фигыль) – зур бәхет.

БУЛЫРГА

32.

Әнием дә миңа: “Дуслыкның кадерен _______ (боерык фигыль) “, — ди.

БЕЛЕРГӘ

4 нче бүлек

      Для ответа на задания 33-38 используйте бланк ответов № 2. При выполнении заданий 33 — 38 обратите внимание на то, что ваши ответы будут оцениваться только по записям, сделанным на бланке № 2. Записи в черновиках  при проверке экспертом не учитываются.

В заданиях 33-37 необходимо написать реплики в соответсвии с заданной речевой  задачей.

33. Пригласи  Алёшу вместе  сходить на дискотеку.

34. Скажи Самату, что ты хочешь вместе с ним идти на праздник.

35. Узнайте у друга, идёт ли он сегодня играть в хоккей.

36. Сообщи маме, что сегодня Андрей придет к вам и вы вместе будете готовить проект по географии.

37. Предложите другу встретиться возле школы.

38. Сез татар дустыгыздан хат алдыгыз. Сорауларга җавап биреп,   дустыгызга хат языгыз. Язма эшегез 80 сүздән торырга тиеш.

…Минем дусларым бик күп. Ә иң якын дусларым – Валера һәм Айнур. Алар бик тәрбияле, акыллы малайлар. Без бергә дәрес әзерлибез, кино-театрларга йөрибез. Буш вакытыбызны да бергә уздырабыз.

…Яхшы дус нинди була? Синең дустың бармы? Ул нинди?

4 нче вариант

Без бергә ял итәбез

2 нче бүлек

Прочитайте текст. Определите, какие из приведенных утверждений 9-16 соответствуют содержанию текста (1 — текстка туры килә), какие не соответсвуют (2 – текстка туры килми).

Буш вакыт… Ул нинди вакыт? Аны ничек файдаланырга? Бу сорауларга төрлечә җавап бирәләр. Берәүләр: “Буш вакыт ул минем өчен. Мин үзем теләгәнчә яшим. Я урамда йөрим, я тик ятам”, — дип мактаналар. Бу дөрес фикер түгел. Икенчеләр: “Минем буш вакытым булса, бертуктаусыз төрле фильмнар карар идем”, — диләр. Бу да дөрес түгел. Өченчеләр: “Буш вакыт ул – дәрестән тыш вакыт, өйдә булышканнан соң калган вакыт. Ул – ирекле вакыт, теләсәң ни эшләргә була”, — диләр. Буш вакытта төрле китаплар укысаң, театр, концертларга йөрсәң, бик яхшы була.

Яшьләр арасында соңгы елларда почта аша открытка алышу – посткроссинг популярлашып киткән. Посткроссингны, беренче чиратта, аралашу чарасы дип саныйлар. Дөньяның төрле илләреннән әллә нинди һөнәр ияләре белән открыткалар аша сәлам алышасың, хәтта дуслашып та китәсең.  “Урамда эшсез йөргәнче, компьютер каршында теләсә кайсы сайтларда утырганчы, улыбызның бу шөгыльгә кереп китүен файдалырак дип санадык. Хәзер бөтен гаиләбез белән открытка көтәбез”, — дип яза бер әни.

Шунысы ачык: буш вакытны файдалы яки файдасыз үткәрергә була. Буш вакытны файдалы үткәрсәң, үзеңә яхшы була.

9.  Буш вакыт – барлык эшләр беткәннән соң калган вакыт.

         1) текстка туры килә;                           2) текстка туры килми.

10.    Бу вакытта үзең теләгәнчә яшәү, урамда йөрү, тик яту – дөрес фикер.

        1) текстка туры килә;                       2) текстка туры килми.

11.  Буш вакытны файдалы үткәрергә кирәк.

         1) текстка туры килә;                        2) текстка туры килми.

12. Буш вакытта театр- концертларга  йөрмичә, китап укырга кирәк.

        1) текстка туры килә;                   2) текстка туры килми.

13. Мин буш вакытта шахмат уйнарга яратам.

         1) текстка туры килә;                    2) текстка туры килми.

14.   Посткроссинг – интернет аша хатлар алышу.

          1) текстка туры килә;                       2) текстка туры килми.

15.  Посткроссинг аша төрле илләрдән дуслар табарга була.

         1) текстка туры килә;                     2) текстка туры килми.

16. Посткроссинг белән шөгыльләнү белемне үстерә.

       1) текстка туры килә;                      2) текстка туры килми.

17. Прочитайте реплики. Из данных реплик составьте диалог. Номера реплик запишите согласно логической последовательности диалога, используя цифры 1-7. Получившуюся последовательность цифр запишите в бланк ответов № 1 справа от номера соответствующего задания, начиная с первой клеточки. При переносе ответа на бланк следует указать только эту последовательность, без запятых, пробелов и прочих символов. Каждый символ пишите в отдельной клеточке в соответствии с приведенными образцами.

а
  • Ике ел инде фотостудиягә йөрим. Фотога төшерү серләренә шунда өйрәтәләр. Бик кызыклы шөгыль.

ә
  • Бу шөгылең турында белми идем әле. Күптән шөгыльләнәсеңме?

б
  • Кристина, ял көненә синең нинди планнар бар?

в
  • Вакытыңны фотографияләргә генә багышладыңмы, әллә башка шөгылең бармы?

г
  • Һава торышы яхшы булса, шәһәр паркына чыгарга уйлыйм. Мин табигатьтә еш булам, табигатьне фотога төшерергә яратам.

д
  • Шулаймы? Мин дә детектив әсәрләр укырга яратам.

е
  • Мин күптән түгел детектив әсәрләр укый башладым. Ике китап укыдым инде.

Репликалар

А

Ә

Б

В

Г

Д

Е

Репликалар тәртибе номеры

  По окончании выполнения заданий 9-17  не  забудьте  перенести свои ответы в  бланк  ответов  № 1.

3 нче бүлек

     Прочитайте предложения. Преобразуйте слова, написанные заглавными буквами в конце строк, обозначенных номерами 18-25 так, чтобы они грамматически соответсвовали содержанию предложений. Заполните пропуски полученными словами. Каждый пропуск соответсвует отдельному заданию 18-25.

18.

Минем буш вакытым күп түгел, шуңа күрә мин __________ файдалы үткәрергә тырышам.

УЛ

19.

Буш вакытым булса, мин ____________  барам.

КИТАПХАНӘ

20.

Мин маҗаралы китаплар __________ бик яратам.

УКЫ

21.

 Бүген __________ белән театрга барабыз.

ДУС

22.

Һәркемнең _____________ җырчылары була.

ЯРАТЫРГА

23.

Минем яраткан ______________ —  төрле чәчәкләр үстерү.

ШӨГЫЛЬ

24.

Без барасы концертта Казаннан килгән “Айфара” _______ чыгыш ясаячак.

ТӨРКЕМ

25.

Мин дусларга барганда, _____________ рөхсәт сорыйм

ӘТИ-ӘНИ

Прочитайте предложения. Преобразуйте глаголы, написанные заглавными буквами в конце строк согласно указанным формам в левой части таблицы, и заполните пропуски полученными формами глаголов. Каждый пропуск соответсвует отдельному заданию 26-32.

26.

Яраткан эшне ______________(исем фигыль) рәхәт.

ЭШЛӘРГӘ

27.

Мин _____________(үткән заман сыйфат фигыль) хат аңа барып җитмәгән.

ЯЗАРГА

28.

Тамаша бик күңелле булды, без _____________(хәл фигыль) күңел ачтык.

РӘХӘТЛӘНЕРГӘ

29.

Әгәр минем буш вакытым ____________( шарт фигыль), интернеттан кызыклы материал эзлим.

БУЛЫРГА

30.

Без, бәлки, җәй көне Кара диңгез буена ___________ (киләчәк заман хикәя фигыль).

БАРЫРГА

31.

Якшәмбе көнне әтием белән футбол ___________(инфинитив) барачакбыз.

КАРА

32.

Әйдәгез, бүген Г. Камал исемендәге театрга ________(теләк фигыль).

БАРЫРГА

4 нче бүлек

         Для ответа на задания 33-38 используйте бланк ответов № 2. При выполнении заданий 33 — 38 обратите внимание на то, что ваши ответы будут оцениваться только по записям, сделанным на бланке № 2. Записи в черновиках  при проверке экспертом не учитываются.

В заданиях 33-37 необходимо написать реплики в соответсвии с заданной речевой  задачей.

33.  Предложи другу вместе проводить свободное время.

34.Узнай у Саши, есть ли у него свободное время.

35. Посоветуй друзьям в свободное время заниматься спортом.

36. Предложи родителям в субботу сходить на концерт татарской эстрады.

37. Уточни у брата, какие книги он любит читать.

38. Сез татар дустыгыздан хат алдыгыз. Сорауларга җавап биреп,   дустыгызга хат языгыз. Язма эшегез 80 сүздән торырга тиеш.

… Мин буш вакытымны дусларым белән үткәрергә яратам. Без бергә киноларга, театрларга барабыз, музыка мәктәбенә йөрибез.   Буш вакытны файдалы үткәрергә тырышабыз.

 … Синең буш вакытың бармы? Син буш вакытыңны ничек уздырасың? Яраткан шөгылең бармы?

5 нче вариант

Табигать һәм без

2 нче бүлек

Кем генә урманны яратмый икән! Шагыйрьләр дә, язучылар да аны яратып тасвирлыйлар. Габдулла Тукайның да Кырлай урманнары турында язганнары барыбызның хәтерендә саклана. Без дә урманны бик яратабыз.

Ә урманның файдасы күпме! Ул һаваны сафландыра, аны тузаннан чистарта. Бер гектар җирдә үсә торган чыршы агачы бер ел эчендә 32 тонна тузанны үзенә ала. Шуның чаклы ук имән 56 тонна тузанны бетерә. Шуңа күрә дә урманда тузан булмый. Аның һавасы һәрвакыт чиста була.

Яз һәм җәйләрен урманнарда нинди генә кошлар сайрамый! Дару үләннәренең дә күбесе шунда үсә.

Урманда һәр агач үзенә бер ямь биреп тора. Аларның файдасы да төрле була. Мисалга ямь-яшел бөдрә яфраклы ак каенны алыйк. Аның суы кешеләрне ревматизм авыруыннан дәвалый. Май аенда җыйналган каен яфракларыннан чәй эчү бавыр, бөер һәм эчәкләргә файда китерә. Мунча яратучылар да каенга рәхмәт белдерәләр.

Урман матур да, файдалы да. Аны сакларга кирәк.

9.  Урманны яратучылар күп.

       1) текстка туры килә;                    2) текстка туры килми.

10.  Без урманны файдасы өчен генә яратабыз.

     1) текстка туры килә;                  2) текстка туры килми.

11.  Чыршы, имән агачлары күп булганга, урманда тузан юк.

     1) текстка туры килә;                  2) текстка туры килми.

12.  Яз айларында  урманда кошлар сайрамый.

    1) текстка туры килә;                2) текстка туры килми.

13.  Быел без урманда дару үләннәрен күп җыйдык.

    1) текстка туры килә;                2) текстка туры килми.

14.  Каен суы кешеләрне ревматизмнан дәвалый.

     1) текстка туры килә;                2) текстка туры килми.

15.  Бигрәк тә июнь аенда җыйган яфраклары бавыр, бөерләргә бик файдалы.

     1) текстка туры килә;                2) текстка туры килми.

16. Урман матур да, файдалы да.

      1) текстка туры килә;                2) текстка туры килми.

17.  Прочитайте реплики. Из данных реплик составьте диалог. Прономеруйте реплики  согласно логической последовательности диалога, используя цифры 1-7. Получившуюся последовательность цифр запишите в бланк ответов № 1 справа от номера соответствующего задания, начиная с первой клеточки. При переносе ответа на бланк следует указать только эту последовательность, без запятых, пробелов и прочих символов. Каждый символ пишите в отдельной клеточке в соответствии с приведенными образцами.

а
  • Ә кая барасыз?

ә
  • Без иртәгә гаилә белән табигатькә чыгабыз.

б
  • Ә без кичә урманга бардык. Бик борчылып кайттык.

в
  • Чулман буена ял итәргә барабыз. Без анда еш булабыз.

г
  • Ни өчен?

д
  • Урман бик матур, ләкин теләсә кайда шешә ватыклары, сынган гачлар…

е
  • Кызганыч, кайбер кешеләр табигатьне пычрату кешелек өчен бик зарарлы икәнен аңламыйлар шул.

Репликалар

А

Ә

Б

В

Г

Д

Е

Репликалар тәртибе номеры

       По окончании выполнения заданий 9 -17  не  забудьте  перенести свои ответы в  бланк  ответов  № 1.

3 нче бүлек

     Прочитайте предложения. Преобразуйте слова, написанные заглавными буквами в конце строк, обозначенных номерами 18-25 так, чтобы они грамматически соответсвовали содержанию текста. Заполните пропуски полученными словами. Каждый пропуск соответсвует отдельному заданию 18-25.

18.

Әхмәт бүген урамда озак йөрде һәм шәһәр ___________ керде.

БАКЧА

19.

Ул бакчадагы яшел эскәмиягә ______________ утырды.

КИЛЕРГӘ

20.

Эскәмия янында бик матур ___________ үсәләр иде.

ЧӘЧӘК

21.

Тирә-якта кеше юклыгын күргәч, Әхмәт түтәлдән дүрт чәчәк _________ алды.

ӨЗӘРГӘ

22.

Чәчәкләрне ул өенә алып ____________ .

КАЙТЫРГА

23.

Нинди матур чәчәкләр! Каян __________ син бу чәчәкләрне? – дип сорады әнисе.

АЛЫРГА

24.

Шәһәр бакчасындагы ____________өздем. Алар сиңа, әнием, — диде Әхмәт.

ТҮТӘЛ

25.

Улым, бу _________ бүләк түгел, бу миңа хәсрәт. Яхшы бала әнисенә хәсрәт китерми, — диде әнисе.

МИН

Прочитайте текст. Преобразуйте глаголы, написанные заглавными буквами в конце строк согласно указанным формам в левой части таблицы, и заполните пропуски полученными формами глаголов. Каждый пропуск соответсвует отдельному заданию 26-32.

26.

Кеше үзенә кирәкле әйберләрне табигатьтән __________ (хикәя фигыль).

АЛЫРГА

27.

Табигать бай, ләкин аны ______________(инфинитив) кирәк

САКЛА

28.

Табигатьне ____________(исем фигыль) – безнең уртак максатыбыз

САКЛАРГА

29.

Туган як турында материаллар ___________(хәл фигыль), без кичә үткәрдек.

ҖЫЯРГА

30.

Туган як турында күп ____________(шарт фигыль) та, табигать серләрен белмибез икән.

УКЫРГА

31.

Урманда ___________(үткән заман сыйфат фигыль) дару үләннәре безгә никадәр файда бирә!

ҖЫЯРГА

32.

Әйдәгез, барыбыз да табигать дуслары ___________ (теләк фигыль).

БУЛЫРГА

4 нче бүлек

         Для ответа на задания 33-38 используйте бланк ответов № 2. При выполнении заданий 33 — 38 обратите внимание на то, что ваши ответы будут оцениваться только по записям, сделанным на бланке № 2. Записи в черновиках  при проверке экспертом не учитываются.

В заданиях 33-37 необходимо написать реплики в соответсвии с заданной речевой  задачей.

33.  Пригласи друзей отдыхать на природе.

34. Скажите о том, что охрана природы – долг каждого человека.

35. Посоветуй друзьям не оставлять мусор в парке, в лесу.

36. Скажи, какое время года тебе нравится и почему.

37. Уточни у брата, тепло ли сегодня, не ветрено ли.

38. Сез татар дустыгыздан хат алдыгыз. Сорауларга җавап биреп,   дустыгызга хат языгыз. Язма эшегез 80 сүздән торырга тиеш.

… Минем туган авылым Идел елгасы буенда урнашкан. Туган ягымның табигате искиткеч матур. Без сыйныфташларыбыз белән дә, әти-әниләр белән дә Идел буенда ял итәргә яратабыз.

… Син кайда яшисең? Синең туган ягыңның табигате нинди? Табигатьтә ничек ял итәсез?

6 нчы вариант

 Һөнәр

2 нче бүлек

Прочитайте текст. Определите, какие из приведенных утверждений 9-16 соответствует содержанию текста (1 —  текстка туры килә), какие не соответсвуют (2 – текстка туры килми)

Җир йөзендә нинди генә һөнәр ияләре юк: укытучы, табиб, эшче, сатучы, юрист, бухгалтер һәм башкалар. Хәзер яңа һөнәрләр барлыкка килде: брокер, эшмәкәр, банкир, менеджер … Кайсын сайларга?

        Республиканың яшьләр эшләре, спорт һәм туризм буенча элеккеге министры Марат Бариев болай дигән иде: “Яшьләр бит һөнәр сайламый, ә уку йортын сайлый. Безгә шулкадәр юрист, психолог, экономист кирәк түгел, ә инженерлар, технологлар, төзүчеләр, токарьлар кирәк. Шуңа күрә мәктәпне бетергәндә, укырга кая барасыңны түгел, ә яраткан һөнәрең турында уйларга кирәктер”.

Чынлап та, һөнәр сайлау – бик җаваплы эш, икенче төрле әйткәндә, киләчәгеңне планлаштыру дигән сүз ул. Менә киләчәген планлаштыручылар өчен берничә киңәш-сорау:

  • Миңа нинди һөнәр ошый? Мин нәрсә эшләргә яратам?
  • Булдыра аламмы?
  • Ул һөнәргә ихтыяҗ бармы?

Әгәр шушы өч сорауга төгәл җавап бирә аласың икән, сайлаган һөнәрең сиңа бары тик уңышлар һәм канәгатьләнү хисе генә алып киләчәк.

9. Җир йөзендә һөнәрләр бик күп.

       1) текстка туры килә;                    2) текстка туры килми.

10. Хәзерге министр әйтүенчә, безгә юристлар һәм экономистлар кирәк.

       1) текстка туры килә;                   2) текстка туры килми.

11. Мәктәпне бетергәндә, яраткан һөнәрең турында уйларга кирәк.

       1) текстка туры килә;                 2) текстка туры килми.

12. Мин әле киләчәгемне планлаштырмадым.

      1) текстка туры килә;                 2) текстка туры килми.

13. Мин сайлаган һөнәргә ихтыяҗ бармы?

      1) текстка туры килә;                 2) текстка туры килми.

14. Бу сорауларга төгәл җавап бирә алмыйм.

      1) текстка туры килә;                 2) текстка туры килми.

15. Яшьләр уку йортын түгел, ә иң элек һөнәр сайларга тиеш.

       1) текстка туры килә;                2) текстка туры килми.

16. Өч сорауга төгәл җавап бирсәң, сайлаган юлың, һичшиксез, уңышлы булачак.

         1) текстка туры килә;                    2) текстка туры килми.

17. Прочитайте реплики. Из данных реплик составьте диалог. Прономеруйте реплики  согласно логической последовательности диалога используя цифры 1-7. Получившуюся последовательность цифр запишите в бланк ответов № 1 справа от номера соответствующего задания, начиная с первой клеточки. При переносе ответа на бланк следует указать только эту последовательность, без запятых, пробелов и прочих символов. Каждый символ пишите в отдельной клеточке в соответствии с приведенными образцами.    

а
  • Табиб булырга телисеңме?

ә
  • Күп укыйм, курсларга йөрим.

б
  • Давид, имтиханнарга ничек әзерләнәсең?

в
  • Әйе. Медицина өлкәсендә эшләү – минем хыялым.

Г
  • Биология белән химияне. Алар минем киләчәк һөнәрем өчен кирәкле фәннәр

д
  • Ә кайсы фәннәрне сайладың?

е
  • Бик җаваплы һөнәр сайлагансың. Уңышлар сиңа!

Репликалар

А

Ә

Б

В

Г

Д

Е

Репликаларның тәртип  номеры

  По окончании выполнения заданий 9 -17  не  забудьте  перенести свои ответы в  бланк  ответов  № 1.

3 нче бүлек

   Прочитайте предложения. Преобразуйте слова, написанные заглавными буквами в конце строк, обозначенных номерами 18-25 так, чтобы они грамматически соответсвовали содержанию текста. Заполните пропуски полученными словами. Каждый пропуск соответсвует отдельному заданию 18-25.

18.

Мин җәй көне ________ урнашырга телим.

ЭШ

19.

Минем теләгем – җәйге ______ эшләү.

ЛАГЕРЬ

20.

Сайлаган һөнәре турында укучы ________ да белергә тиеш.

БАРЫСЫ

21.

Син кайсы ____________ керергә телисең?

УКУ ЙОРТЫ

22.

Уку йортлары турында __________ интернет сайтларыннан алырга була.

МӘГЪЛҮМАТ

23.

Ничек уйлыйсың, укытучы булу _______?

ҖИҢЕЛ

24.

Әниемнең сеңлесе математика _________.

УКЫТЫРГА

25.

Һөнәр _________ сорамый, үзе ашата.

АША

   Прочитайте предложения. Преобразуйте глаголы, написанные заглавными буквами в конце строк согласно указанным формам в левой части таблицы, и заполните пропуски полученными формами глаголов. Каждый пропуск соответсвует отдельному заданию 26-32.

26.

Миңа күбрәк эшче һөнәрләре  ____________ (хикәя фигыль).

ОШАРГА

27.

Төзүче ____________ (исем фигыль) өчен, кимендә урта профессиональ белем кирәк.

БУЛЫРГА

28.

Дустым педагогика институтына укырга __________(инфинитив) тели.

КЕР

29.

БДИ нәтиҗәләре яхшы ___________ (шарт фигыль), мәктәптә укуны дәвам итәчәкмен.

БУЛЫРГА

30.

Чит илләр белән бәйләнешләр ___________ (боерык фигыль) өчен, яхшы белгечләр кирәк

ҮСӘРГӘ

31.

Казан университетының экономика факультетында заман таләпләренә ____________ (үткән заман сыйфат фигыль) икътисадчылар әзерлиләр.

ҖАВАП БИРЕРГӘ

32.

Һөнәр _____________(хәл фигыль) ныклап уйла: ул синекеме?

САЙЛАРГА

4 нче бүлек

      Для ответа на задания 33-38 используйте бланк ответов № 2. При выполнении заданий 33 — 38 обратите внимание на то, что ваши ответы будут оцениваться только по записям, сделанным на бланке № 2. Записи в черновиках  при проверке экспертом не учитываются.

   В заданиях 33-37 необходимо написать реплики в соответсвии с заданной речевой  задачей.

33   .Сообщи о том, что ты интересуешься математикой.

34.    Поинтересуйся у папы, какие рабочие профессии сегодня востребованы.

35.    Вырази желание стать учителем.

36.   Спроси у Пети, куда собирается после 9 класса.

37.   Пожелай Азату успешно сдать экзамены.

38.     Сез татар дустыгыздан хат алдыгыз. Сорауларга җавап биреп,   дустыгызга хат языгыз. Язма эшегез 80 сүздән торырга тиеш.

…Минем әтием шәһәр хастаханәсендә табиб булып эшли, ә әнием —  банкта хисапчы. Миңа дизайнер һөнәре бик ошый. Мин реклама дизайны белән кызыксынам, дизайн түгәрәгенә йөрим.  

… Әти-әниең кем булып эшли? Ә син киләчәктә кем булырга телисең? Сайлаган һөнәрең турында нәрсәләр беләсең?

Источник

ТАТАР ТЕЛЕ

Рус телендә гомуми белем биру оешмаларының рус телле теркемнәрендәге IX сыйныф укучыларына төп дәүләт имтиханын уздыру ечен контроль-үлчәү материаллары

1

Рус телендә гомуми белем бирү оешмаларының рус телле төркемнәрендәге IX сыйныф укучыларына ТАТАР ТЕЛЕННӘН 2017 елда төп дәүләт имтиханын уздыру өчен контроль-үлчәү материалларының күрсәтмә варианты

Имтихан эшенең күрсәтмә вариантына аңлатма

2017 ел күрсәтмә варианты белән танышканда, шуны күз алдында тотарга кирәк: әлеге варианттагы биремнәр 2017 елдагы имтихан эшенең барлык эчтәлек вариантларын да чагылдырмый.

2017 ел имтиханында тикшерелергә мөмкин булган эчтәлек элементларының тулы исемлеге төп дәуләт имтиханын үткәрү өчен укучыларньң әзерлек дәрәҗәсенә таләпләр һәм эчтәлек элементлары кодификаторында китерелә.

Күрсәтмә вариант имтиханда катнашучы һәркемгә һәм киң җәмәгатьчелеккә булачак имтихан эшенең төзелеше һәм биремнәр саны, шулай ук аларның катлаулылык дәрәҗәсе турында күзаллау булдыру мөмкинлеге бирүгә юнәлтелгән.

2

Эшне башкару өчен күрсәтмә

Татар теленнән төп дәүләт имтиханын тапшыру өчен, 3 сәгать 55 минут вакыт бирелә.

Имтихан эше 32 биремне үз эченә алган 5 бүлектән тора. 1 нче бүлектәге 13 бирем (1 — 13 нче биремнәр) укучыларның тыңлап аңлау күнекмәләрен тикшерүгә юнәлтелгән. 2 нче бүлектәге 7 бирем (14 — 20 нче биремнәр) укучыларның уку күнекмәләрен тикшерү максатыннан бирелә. 3 нче бүлектәге 8 бирем (21 — 28 нче биремнәр) укучыларның лексик-грамматик күнекмәләрен тикшерүгә кайтып кала. 4 нче бүлектәге 29 нчы бирем укучыларның язма сөйләмен тикшерүгә юнәлтелгән. 5 нче бүлек укучыларның телдән сөйләмен тикшерүне уз эченә ала һэм 3 биремнән тора: текстны сәнгатьле итеп укуны тикшерү (30 нчы бирем), диалогик сөйләмне тикшерү (31 нче бирем), монологик сөйләмне тикшерү (32 нче бирем). Телдән сөйләмне тикшерү өчен, һәр укучыга 15 минут вакыт каралган.

Биремнәрне үтәгәндә, орфографик сүзлекләрдән файдаланырга рөхсәт ителә. Караламадагы язулар тикшерелми!

Уңышлар телибез!

з

  1. нче бүлек

Сез җиде кыска диалог тыңларсыз. 1-7 нче сорауларга туры килгән җавапны билгеләгез. Сез аудиоязманы ике тапкыр тыңларсыз.

| 1 | Дуслар кайчан кинотеатрга баралар?

  1. бүген

  2. иртәгә

  3. берсекөнгә

| 2 | Һәр атна Дамир нәрсә белән шөгыльләнә?

  1. йөгерү белән

  2. футбол уйнау белән

  3. физик күнегүләр ясау белән

| з | Театр бинасы ничәнче номерлы йортта урнашкан?

  1. утыз җиденче

  2. кырык җиденче

  3. илле җиденче

| 4 | Кемнәр газета укырга ярата?

  1. Алсу һәм Әнәс

  2. Алсу һәм Фатыйма әби

  3. Әнәс һәм Фатыйма әби

| 5 | Узган атнада шалтыратучы нинди спектакль караган?

  1. «Гөргөри кияүләре»

  2. «Йосыф һәм Зөләйха»

  3. «Хафалы биюләр»

| 6 | Азатның нәрсәсе авырый?

  1. эте

  2. песие

3) тутый кошы

| 7 | Әнәс кая бара?

  1. Красноярскига

  2. Әгерҗегә

  3. Ижауга

Ике дусның сөйләшүен тыңлагыз. 8-13 нче биремнәрдәге раслауларның текстка туры килүен (1) яки туры килмәвен (2) билгеләгез. Сез диалогны ике тапкыр тыңларсыз.

  1. Мөнирә Камал театрына бара.

  1. текстка туры килә 2) текстка туры килми

  1. Мөнирә театрга дуслары белән бара.

  1. текстка туры килә 2) текстка туры килми

10 Мөнирә театрга айга ике тапкыр бара.

4

11

12

13

1) текстка туры килә 2) текстка туры илми

Самат әти-әнисе белән театрга бара.

1) текстка туры килә 2) текстка туры килми

Самат театрга барырга тели.

1) текстка туры килә 2) текстка туры килми

Мөнирә театрга автобуска утырып бара.

1) текстка туры килә 2) текстка туры килми

  1. нче бүлек

14 — 16 нчы биремнәрдәге текстларны укыгыз. Куелган сорауга туры килгән җавапны билгеләгез.

14

15

Балалар һәм әти-әниләр игътибарына! Җәйге ялыгызны кунелле һәм файдалы итеп үткәрәсегез килсә, безнең ял йортына рәхим итегез. Ял йорты Идел буена урнашкан. Биредә сез теләгәнчә ял итә аласыз. Бездә бию залы, караоке залы, бассейн, спорт уеннары залы, боулинг заллары, теннис кортлары да эшли. Монда сезгә яхшы ял итү, сәламәтлегегезне ныгыту өчен, барлык мөмкинлекләр булдырылган.

Укучылар!

Киләсе атнада безнең мәктәптә бәйрәм ярминкәсе һәм концерт үткәреләчәк. Ярминкә һәм концерт авыру балаларга ярдәм итү максатыннан оештырыла. Һәр сыйныф укучыларын булдыра алганча чарада катнашырга, үзләреннән өлеш кертергә чакырабыз. Чараны әзерләү, оештыру һәм башкару планы белән танышып, тәкъдимнәрегезне кертә аласыз.

Мәктәп активистлары

Белдерүдә сүз нәрсә турында бара?

  1. Балалар һәм әти-әниләрне спорт белән актив шөгыльләнергә чакыру турында.

  2. Балалар һәм әти-әниләрне ял йортынна ял итәргә килергә чакыру турында.

  3. Балалар һәм әти-әниләрнең белдергән теләклә-

рен үтәү турында.

Бу хәбәр нәрсә турында?

  1. Укучыларны мәктәптә үткәреләчәк чарада катнашырга чакыру турында.

  2. Мәктәптә үткәреләчәк чара планын төзергә чакыру турында.

  3. Мәктәптә ярминкә һәм концерт үткәрелүе турында.

16

Сәлам, дустым Әнәс! Сиңа бер шатлыклы хәбәрне җиткерәсем килә. Җәйге каникуллар вакытында без гаиләбез белән Таиландка ял итәргә барачакбыз! Әтигә эшеннән ташламалы путевка тәкъдим иткәннәр. Дөрес, минем күбрәк Европа илләрендә буласым, тарихи һәйкәлләрне күрәсем килә иде. Ләкин мин барыбер чиксез шат! Барып урнашкач, мин сиңа тагын хат язармын.

Дустың Кәрим

Электрон хат аша Кәримнең дустына нәрсә турында әйтәсе килгән?

  1. Таиландка ял итәргә баруы турында.

  2. Европа илләренә ял итәргә баруы турында.

  3. Чит илгә тарихи һәйкәлләр карарга баруы турында.

Текстны укыгыз. 17-20 нче биремнэрдэге сорауларны укыгыз Ьэм туры килгэн жавапны билгелэгез.

Оли́мпия уеннары́

Оли́мпия уеннары́ — 4 ел саен уздырыла торган дөньядагы иң зур спорт ярышлары. Хәзерге вакытта Олимпия уеннары җәйге һәм кышкы уеннардан тора. Алар ике ел саен чиратлашып уздырылалар. Олимпия уеннарында меңнәрчә атлет ярыша. Олимпия чемпионы булу спортчылар өчен иң югары дәрәҗәләрнең берсе.

Олимпия уеннарының тарихы бай. Борынгы Олимпия уеннары Грециядә безнең эрага кадәр 776 нчы елдан безнең эраның 393 нче елына кадәр уздырылган. Безнең заман Олимпия уеннарының беренчесе 1896 нчы елда Афинада уздырыла. Шулай итеп Олимпия уеннары, тарихы буенча, Борынгы Олимпия уеннарына һәм Хәзерге заман Олимпия уеннарына бүленәләр.

Олимпия Хартиясе олимпия хәрәкәте өчен төп документ. Аның нигезендә Халыкара Олимпия Комитеты эшли.

Олимпия Хартиясе 5 өлештән тора.

Беренче өлеш Олимпия хәрәкәте һәм аның эшчәнлеге турында (статусы, Олимпия символикасы һ.б.).

Икенче өлеш Халыкара Олимпия Комитетына багышланган (Комитетның, Комитет президентының, әгъзәләрең, комиссияләрең статуслары, аларны сайлау тәртибе, рәсми телләр һ.б.) Халыкара Олимпия Комитетының рәсми телләре- инглиз һәм француз телләре.

Өченче өлештә халыкара спорт федерацияләренең Олимпия хәрәкәтендәге рольләре күрсәтелгән.

Дүртенче өлеш Милли Олимпия Комитетлары эшчәнлеге турында (роле, бурычлары,

6

• ^ 1 **~г«у*1 .ц

символикасы һ.б.)

Бишенче өлеш Олимпия уеннарына багышланган (уздыру урынын сайлау тәртибе, оештыручыларның җаваплыгы, уздыру тәртибе һ.б.)

Олимпия мәсләге(принцибы): Олимпия уеннарында иң мөһиме җиңү түгел, ә катнашу. Көрәшү җиңеп алудан өстенрәк.

Олимпия факелын Олимпиядә махсус көзге аша кояш нурларыннан кабызалар. Факел ярдәмендә утны узачак Олимпиаданың төп стадионына җиткерәләр. Уеннар ачу тантанасы барышында факел утыннан узачак Олимпиаданың төп стадионында урнашкан махсус кәсәдә ут кабызалар. Ул Уеннар тәмамланганчы яна. (Википедиядән)

Олимпия уеннары турында нәрсә мәгълум?

  1. 1) Дөньядагы иң зур спорт ярышлары.

2)Афинада уздырыла торган ярышлар..

3) Олимпиядә үткәрелә торган ярышлар.

4)Грециядә үткәрелә торган ярышлар.

18 Олимпия уеннары ничә ел саен үткәрелә?

  1. 4 ел саен.

  2. 2 елдан 2 елга.

  3. Һәр ел саен.

  4. Кыш җиткән саен.

19 Олимпия уеннарының рәсми телләре ничәү?

  1. Унау.

  2. Икәү.

  3. Бишәү.

  4. Берәү.

20

Олимпия факелын ничек кабызалар?

  1. Шырпы ярдәмендә.

  2. Кояш нурларыннан.

  3. Атаклы спортчылар ярдәмендә.

  4. Факел ярдәмендә.

  1. нче бүлек

Текстны укыгыз һәм 21-28 нче биремнәрдәге туры килгән сүзне билгеләгез.

Татар халкының сагынып көтеп алынган Сабантуй бәйрәме (21)… һәм яңа бәйрәм, халкыбызның гореф-гадәтләре, йолалары, җырлары һәм биюләре бергә кушылган хезмәт бәйрәме.

Бәйрәм атамасы борынгы төрки “сабан” һәм “туй” сүзләреннән килеп чыккан. Элегрәк Сабантуй карлар эреп беткәч, язгы кыр эшләренә 2-3 атна кала үткәрелгән, хәзер аны (22)… эшләре тәмамлаганнан соң бәйрәм итәләр.

Иске заманда Сабантуй бәйрәме зур вакыйга булып исәпләнгән һәм аны бәйрәм итүгә хәзерлек эшләре озак барган. Кыш буена хатын-кызларыбыз бәйрәмгә (23)… әзерләгән, теккән, чиккән. Яз җитү белән малайлар йомырка, ә егетләр сөлге (24)…. Милли бизәкләр белән чигелгән сөлге иң кадерле бүләк булып саналган. Сөлге җыю, гадәттә, җыр-бию, уен-көлке белән бергә алып барылган. Бүләкләр колга башына эленгән, ә кайчакта егетләр үзләрен урап бәйләп куя торган була. Үзенә күрә Сабантуй шурасы булып саналган аксакаллар ярышлар вакытында

7

тәртип саклаган һәм җиңүчеләрне бүләкләү өчен жюри әгъзаларын билгеләгән.

Бәйрәмнең кульминациясе – (25)… . Биредә йөгерү, сикерү, милли көрәш буенча ярышлар, ат чабышлары үткәрелгән.

Хәзерге (26)… Сабан туена дәүләт бәйрәме дәрәҗәсе бирелде. Аңа хәзерләнү һәм бәйрәм итү буенча указлар, карарлар чыгарыла, бәйрәмне финанслау чыганаклары билгеләнә.

Татарстан Республикасында Сабантуй бәйрәме июнь аенда, гадәттә 3 этапта (27)… . Язгы кыр эшләре тәмамлануны башта авыл халкы бәйрәм итә, аннан Сабантуй республикабызның зур шәһәрләрендә гөрләп уза. Соңгы этап башкалабыз – Казанда, шәһәребезнең барлык административ районарында үткәрелә. Зур-зур мәйданнарда спортчылар, сәнгать осталары ярыша. Үзәк ипподромда ат чабышлары үткәрелә. Халык (28)… ача.

  1. нче бүлек

29 Сез татар дустыгыздан хат алдыгыз. Сорауларына җавап биреп, аңа хат языгыз. Язма эшегез 80 сүздән торырга тиеш.

Дәресләрдән соң сыйныфыбыз белән хоккей матчына бардык. Без “Бөркет” һәм “Яшьтәш” командалары арасындагы уенны карадык. Барыбыз да “Бөркет” уенчылары өчен җан аттык, чөнки алар арасында безнең мәктәп укучылары да бар иде.

Син спорт ярышлары карарга яратасыңмы? Син нинди спорт төрләре белән аеруча кызыксынасың? Сиңа ни өчен бу спорт төре ошый?

28

21 1) салкын 2) борынгы 3) серле 4) шатлыклы

22 1) кыр 2) кеше 3) йорт 4) болын

23 1)аш-су 2) сөлге 3) бодай 4) бүләк

24 1)йөгергән 2) эшләгән 3) барган 4) җыйган

25 1) илдә 2) мәйдан 3) көрәш 4) бүләк

26 1)урманда 2) вакытта 3) аланда 4)иртәдә

27 1)тәмамлана 2) башлана 3) җыела 4) үткәрелә

28 1)күңел 2) тәрәзә 3)ишек 4) капка

  1. нче бүлек

30 Текстны сәнгатьле итеп укыгыз. Әзерләнү өчен, сезгә 2 минут бирелә. Текстны уку вакыты — 2 минут.

1948 нче елда халыкара конференциядә Халыкара табигатьне саклау оешмасы (МСОП) төзелә. Аларның төп максатлары – бетеп баручы үсемлекләрне һәм хайваннарны барлау. Иң беренче дөньякүләм югалып баручы хайваннарны һәм үсемлекләрне язып алу 1948 нче елда башлана. Халыкара табигатьне саклау берләшмәсе каршында юкка чыгу куркынычы янаган үсемлек һәм хайваннар төрләре буенча комиссия оештырыла.

“Кызыл китап”дигән исемне Англия зоологы Питер Скотт бирә. Аның тәкъдиме белән Халыкара Кызыл китап булдырыла. Кызыл китап 1963 нче елда дөнья күрә. 1966 нчы елдан анда сирәк төр үсемлек һәм хайваннар исемлеге, аларга аңлатмалар теркәлә башлый.

Татарстанның Кызыл китабы 1995 нче елда төзелә. Кызыл китапның битләре төрле төсләргә буялган. Кызыл битләргә юкка чыгып баручы үсемлекләр, хайваннар һәм бөҗәкләр теркәлгән һәм аларны саклап калу юллары күрсәтелгән.

31 Сез үзегезнең мәктәбегез укучысы буларак интервью бирәсез.

Сорауларны игътибар белән тыңлагыз һәм тулы җаваплар бирегез.

Һәр сорауга җаваи бирү өчен, 40 секунд вакыт бирелә.

  • Сез бу мәктәптә ничәнче сыйныфтан бирле укыйсыз?

  • Беренче укытучыгызның исеме ничек?

  • Сыйныфыгызда ничә укучы укый?

  • Сыйныфташларыгыз арасында дусларыгыз күпме?

  • Сыйныфташларыгызга нинди теләкләр теләр идегез?

32 Казан шәһәре турында сөйләгез. Әзерләну өчен, 2 минут бирелә. Текстны сөйләү өчен, 2 минут вакыт каралган.

Сөйләмегездә түбәндәге мәгьлүматлар да булсын:

  • Казан нинди шәһәр?

  • Аның ничә еллык тарихы бар?

  • Шәһәрнең тарихи урыннарын беләсеңме?

  • Казанда нинди зур театрлар бар?

9

Тьңлап аңлау биремнәре өчен текстлар

Инструктор. Сез җиде кыска диалог тыңларсыз. 1-7 нче сорауларга туры килгән җавапны үрнәктәгечә билгеләгез.

Сез аудиоязманы ике тапкыр тыңларсыз.

Инструктор. Бер. Дуслар кинотеатрга кайчан барырга булганнар?

Дамир: Исәнме, Лилия! Әйдә бүген дәресләрдән соң кинога барабыз?

Лилия: Исәнме, Дамир! Рәхмәт, ләкин мин бүген бара алмыйм. Минем дәресләргә әзерләнәсем дә, бүгенгә планлаштырылган эшләрем дә бар.

Дамир: Ә иртәгә бара аласыңмы?

Лилия: Кызганыч, иртәгә дә бара алмыйм. Берсекөнгә генә бара алам.

Дамир: Алай булгач, сөйләштек.

Лилия: Ярый, килештек.

[2 секунд пауза]

Инструктор. Диалогны икенче тапкыр тыңлагыз.

[язма икенче тапкыр яңгырый]

[2 секунд пауза]

Инструктор. Ике. Һәр иртә Дамир нәрсә белән шөгыльләнә?

Лилия: Сәлам, Дамир! Син иртән көн саен йөгерәсеңме?

Дамир: Сәлам, Лилия! Әйе, сәламәтлекне ныгытам: йөгерәм, төрле физик күнегүләр ясыйм.

Лилия: Димәк, син спорт кешесе?

Дамир: Мин спорт белән дус. Һәр иртә йөгерәм, һәр атна футбол уйныйм.

Лилия: Син булдырасың икән, Дамир!

[2 секунд пауза]

Инструктор. Диалогны икенче тапкыр тыңлагыз.

[язма икенче тапкыр яңгырый]

[2 секунд пауза]

Инструктор. Өч. Театр бинасы ничәнче номерлы йортта урнашкан?

Дамир: Без киләсе атнада сыйныфташларыбыз белән Габдулла Кариев исемендәге яшь тамашачылар театрына барачакбыз.

Лилия: Ә ул Казанның кайсы урамында урнашкан?

Дамир: “Әкият” театрыннан ерак түгел, Петербург урамы, 57 нче номерлы йортта урнашкан.

Лилия: Сез театрга нинди транспортта барачаксыз?

Дамир: Театрга кадәр автобуска утырып та, метрода да барып була. Безнең тукталыштан 37 нче, 47 нче номерлы автобуслар йөри.

[2 секунд пауза]

Инструктор. Диалогны икенче тапкыр тыңлагыз.

[язма икенче тапкыр яңгырый]

[2 секунд пауза]

Инструктор. Дүрт. Кемнәр газета укырга ярата?

Алсу: Хәерле кич! Әнәс, син миннән укырга алып торган газеталарны бүген кертәм, дигән идең. Син онытмадыңмы? Дәү әнием татарча газеталарны кат-кат укырга ярата.

Әнәс: Гафу ит, Алсу, сүземдә тормадым. Үзем дә, дәү әниең кебек, газеталарны берничә тапкыр укыйм. Анда кызыклы гына мәкаләләр бастырылган. Берничә минуттан кертеп бирермен, Алсу. Ә Фатыйма әбигә без алган татарча газеталарны да алып керимме?

Алсу: Бик әйбәт булыр иде, Әнәс. Ярый, көтәбез сине.

[2 секунд пауза]

Инструктор. Диалогны икенче тапкыр тыңлагыз.

[язма икенче тапкыр яңгырый]

[2 секунд пауза]

Инструктор. Биш. Узган атнада шалтыратучы нинди спектакль караган?

Шалтыратучы: Исәнмесез, хәзер театрда балалар спектакльләр бара? Әйтә алмассызмы?

Алсу: Исәнмесез. Шалтыратуыгыз өчен зур рәхмәт! Бу атнада “Гөргери кияүләре”, “Йосыф һәм Зөләйха”, “Хафалы биюләр” тамашалары була. Сез кайсы тамашаны карарга телисез?

Шалтыратучы: Мин театрга еш йөрим. Инде барысын да карадым..

Алсу: “Хафалы биюләр” тамашасы яңалардан. Бәлки, шуны сайларсыз?

Шалтыратучы: Рәхмәт. Мин аны үткән атнада карадым. “Йосыф һәм Зөләйха”ны сайлармын. Ә билетлар сатуда бармы?

Алсу: Билетлар әлегә бар. Театр кассаларыннан ала аласыз.

Шалтыратучы: Яхшы, рәхмәт. Сау булыгыз.

Алсу: Сау булыгыз.

[2 секунд пауза]

Инструктор. Диалогны икенче тапкыр тыңлагыз.

[язма икенче тапкыр яңгырый]

[2 секунд пауза]

Инструктор. Алты. Азатның нәрсәсе авырый?

Азат: Исәнмесез! Бу ветеринария клиникасымы?

Айсылу: Әйе. Сез нинди сорау буенча шалтыратасыз? Нинди ярдәм кирәк?

Азат: Безнең фатирда йорт хайваннары һәм кошлар яши: эт, песи, тутый кош, кенәри. Бүген иртән песиебез үзен бик сүлпән тота. Ул ашамый да, уйнарга да теләге юк. Сезне өйгә авыру янына чакыру мөмкинме?

Айсылу: Әйе, һичшиксез, мөмкин. Адресыгызны әйтегез.

Азат: Баруди урамы, 18 нче йорт, 5 нче фатир.

Айсылу: 1 сәгатьтән сездә булырбыз, көтегез.

[2 секунд пауза]

Инструктор. Диалогны икенче тапкыр тыңлагыз.

[язма икенче тапкыр яңгырый]

[2 секунд пауза]

12

Инструктор. Җиде. Әнәс кая бара?

Әнәс: Гафу итегез, сорарга мөмкинме?

Алсу: Әйе, рәхим итегез. Тыңлыйм Сезне.

Әнәс: Мәскәү-Красноярск поезды кайсы юлда туктый икән?

Алсу: Сез Красноярскига барасызмы? Ул составның юлын поезд килеп җиткәндә хәбәр итәләр.

Әнәс: Юк, Әгерҗегә кунакка кайтам. Аның Казаннан кузгалу вакыты минем өчен уңайлы.

Алсу: Минемчә, Ижауга баручы поезд белән бару сезгә уңайлырак булыр иде.

Әнәс: Киңәшегез өчен рәхмәт, ләкин мин билет алдым инде.

Алсу: Яхшы, белдерүләрне тыңлагыз, уңышлы юллар сезгә.

Әнәс: Рәхмәт.

[2 секунд пауза]

Инструктор. Диалогны икенче тапкыр тыңлагыз.

[язма икенче тапкыр яңгырый]

[2 секунд пауза]

Инструктор. Сез ике дусның сөйләшүен тыңларсыз. 8-13 нче биремнәрдәге раслауларның текстка туры килүен яки туры килмәвен билгеләгез. Сез диалогны ике тапкыр тыңларсыз.

[пауза 20 секунд]

Инструктор. Хәзер сез диалог тыңларсыз.

Самат: Сәлам, Мөнирә!

Мөнирә: Исәнме, Самат!

Самат: Син бүген бик матур, Мөнирә! Болай матур киенеп, кая киттең? Кунакка баруыңмы?

Мөнирә: Яхшы сүзләрең өчен рәхмәт, Самат. Мин кунакка бармыйм, минем театрга баруым, Самат. Ә син кая барасың кичкә таба?

Самат: Дуслар белән паркта очрашырга сөйләшкән идек, шунда таба юл тотам. Ә син кайсы театрга, кем белән барасың? Үзең генәме?

Мөнирә: Камал театрына, әти-әнием белән. Алар көндез эштә, эштән соң театрга киләчәкләр. Шунда очрашабыз.Без аена 2 тапкыр театрга йөрибез. Ә сезнең гаилә театр яратамы?

13

Самат: Мөнирә, мин һәм әтием- спорт яратучы кешеләр, шуңа күрә без спорт ярышларына йөрибез.

Мөнирә: Алай икән. Минем әти дә спорт ярышларын карарга йөри, ләкин әни белән мине театрларга да алып бара. Теләсәң, икенче барганда, сине дә чакыра алабыз.

Самат: Сез театр кешеләре, димәк. Яхшы, күңелле кичләр сезгә, Мөнирә. Яхшы ял итеп кайтыгыз. Чакырсагыз, мин дә сезнең белән театрга барырмын. Минем татар тамашаларын карыйсым килә, бигрәк тә Камал театры артистлары уйнаган тамашаны.

Мөнирә: Рәхмәт, сиңа да күңелле кичләр. Мин әти-әнигә әйтермен, икенче барганда, сине дә чакырырбыз, Самат.

Самат: Мин һичшиксез сезнең белән барачакмын, Мөнирә.

Мөнирә: Самат, әнә үзәккә баручы автобус килә, мин шул автобуска утырам. Сау бул!

Самат: Яхшы, Мөнирә, сау бул! Мин театрга чакыруыңны көтәм!

[2 секунд пауза]

Инструктор. Диалогны икенче тапкыр тыңлагыз.

[язма икенче тапкыр яңгырый]

[2 секунд пауза]

Инструктор. Җавапларны махсус бланкка күчерү өчен, 6 минут вакытыгыз бар.

14

ҖАВАПЛАР

Биремнәр

Дөрес җавап

1

3

2

1

3

3

4

3

5

3

б

2

7

2

8

1

9

2

10

1

11

2

12

1

13

1

14

2

15

1

16

1

17

1

18

1

19

2

20

2

21

2

22

1

23

4

24

4

25

2

26

2

27

4

28

1

Источник

Текстны укыгыз һәм А1-А7; В1-В9; С2
биремнәрен үтәгез.

Рәнжү

1)         Алар әңгәмәне бәлки озынгарак
та сузган булырлар иде, әмма кызлары каршы чыгып алгач, ул хакта кабат
сөйләнмәделәр. 2) Карт белән карчык, өс-башларын чишенеп, эчкә үттеләр. 3) Өй
бик матур итеп жыештырылган.4) Бөтен нәрсә өр-яңа, ялт итеп тора. 5) Ни арада
һәммәсен үзгәртеп өлгергәннәрдер. 6) Иске квартирадагы бер нәрсә дә калмаган.
7) Кием шкафлары, кроватьлар, өстәл-урындыклар — бар да кара полировкалы. 8)
Хәтта сервант та алып җибәргәннәр. 9) Сервантка тезеп куелган савыт-сабаларга
төртеп:

—           Кызым, әллә мин ясаган
шкаф кына боларны сыйдыра алмадымы? — диде Зиннәтулла.

10) — Әй, әткәй, — диде Саҗидә бер
дә исе китмәгән кыяфәт белән, — син ясаган шкафны комиссионкага олактырдык без
аны.

11)       Бөтенесе дә бер иштән
булсын дидек…

12) Кызының “комиссионкага
олактырдык” дигән сүзләрен ишеткәч, ата кеше чак егылып китмәде. 13) Әйтерсең,
артыннан берәү күсәк белән тондырды, шулай чайкалып китте ул. 14) Йөрәге кызган
тимер кыршау белән кинәт китереп кыскандай авыртырга, сызларга тотынды. 15)
Кызына каршы нидер әйтергә теләде, ләкин авызыннан сүзе чыкмады. 16) Бары тик
иреннәре һәм ияге генә дерелдәде. 17) Әллә Саҗидә шаярып әйтәме дип, кухня
ягына да чыгып карады, сүзе хак икән: шкаф кухняда юк иде.

18) Аның өчен кинәт өйнең яме
китте. 19) Тезелешеп торган ялтыравыклы мебельләр өйне тыгынлар өчен генә
куелган кебек күренделәр. 20) Әтисенең төсе киткәнен күреп, Саҗидә:

—           Әткәй, юкка аптырама,
синең шкафың шәп бәя белән китте ул. Менә бу сервантны үзеңнең бүләген дип
исәпләрсең, яме, — дип карады.

21) Әмма атаның рәнҗегән күңеленә
бу сүзләр таш кына булып яттылар… 22) Ул, кызларында чәй дә эчеп тормыйча,
өйләренә кайтып китте. 23) Аның үз гомерендә әле беркемгә дә бу кадәрле хәтере
калганы юк иде.

А1-А7 биремнәрен укыган текстның эчтәлеген истә тотып үтәгез. Аларның һәрберсенә тәкъдим ителгән 4 җавап
вариантының берсен
— дөресен генә
сайлап алыгыз.

А1. Кече тел ассимиляциясе күзәтелгән сүзне билгеләгез:

1) 
әңгәмәне;

2)  
озынгарак;

3) 
жыештырылган;

4)   гомерендә.

А2. Саңгырау тартыклар гына булган сүзне күрсәтегез:

1)  сузган;

2)  тезелешеп;

3)   әйтәме;

          4)           китте.

АЗ. Әйтелеше белән язылышы
туры килмәгән сүзне билгеләгез:

1)         шкафлары;

2)         кызына;

3)         ялтыравыклы;

4)         беркемгә.

А4. Кайсы җөмләдә күчерелмә
мәгънәле сүз бар?

1)         Кызына нидер әйтергә
теләде, сүзе чыкмады.

2)         Йөрәге авыртырга
тотынды.

3)         Әтисе чайкалып китте.

4)         Шкаф кухняда юк иде.

А5. Антонимнар рәтен билгеләгез:

1)         хәтере калды, үпкәләде;

2)         мебельләр, җиһазлар;

3)         кабат,яңадан;

4)         тыгын,иркен.

А6. Бирелгән җөмләдә ясагыч
кушымча белән ясалган фигыльне күрсәтегез.

Кызына каршы нидер әйтергә
теләде, ләкин авызыннан сүзе чыкмады.

1)         әйтергә;

2)         теләде;

3)         чыкмады;

4)         авызыннан.

А7. Кайсы җөмләдә билгеләү
алмашлыгы кулланылмаган?

1)         Ни арада һәммәсен
үзгәртеп өлгергәннәрдер.

2)         Кием шкафлары,
кроватьлар, өстәл-урындыклар — бар да кара полировкалы.

3)         Бөтенесе дә бер иштән
булсын дидек.

4)         Аның өчен кинәт өйнең
яме китте.

В1-В9 биремнәрен укылган
текст нигезендә үтәгез.

В1. 13-15 нче
җөмләләрдән юнәлеш килешендәге исемне табып языгыз.

Җавап:_______________________ .

В2. 19-21 нче
җөмләләрнең берсендә эндәш сүз янында нинди тыныш билгесе куелган?

Җавап:_______________________ .

ВЗ. Сөйләмнең
сәнгатьлелегенэ ирешү өчен, 17 нче җөмләдәге кайсы сүзне ялган антонимы
белән алыштырып була?

Җавап:_______________________ .

В4. 15 нче җөмләдә тартым белән төрләнгән ничә исем бар?

Җавап:_______________________ .

В5. 14,15,17 нче
җөмләләрнең кайсысы тезмә кушма җөмлә?

Җавап:_______________________ .

В6. 14-16 нчы җөмләләрнең кайсысында тиңдәш ияләр бар?

Җавап:_______________________ .

В7. 19 нчы җөмләдәге сүзтезмәләрнең
санын языгыз. Җавап:          .

В8. Иярчен җөмләдән соң куелган тыныш билгесенен номерын языгыз.

Алар әңгәмәне
бәлки озынгарак та сузган булырлар иде, (I) әмма кызлары каршы чыгып алгач, (2)
ул хакта кабат сөйләнмәделәр. (3)

Җавап:_______________________ .

В9. Стилистик
максаттан чыгып, 10-12 нче җөмләләрнең кайсысында кире сүз тәртибе кулланылган?

С2.

       “Аның өчен
кинәт өйнең яме китте. Тезелешеп тор­ган ялтыравыклы мебельләр өйне тыгынлар
өчен генә ку­елган кебек күренделәр… Ул, кызларында чәй дә эчеп тор­мыйча,
өйләренә кайтып китте. Аның үз гомерендә әле беркемгә дә бу
кадәрле хәтере калганы юк иде” юлларында әйтелгән фикерне сез ничек
аңлыйсыз? Фикерегезне дәлилләү өчен тексттан 2 мисал китерегез. Файдаланган җөмләләрне тулысынча языгыз яки номерларын күрсәтегез.

Сочинениенең күләме 70
сүздән дә ким булмаска тиеш. Сочинениене чиста һәм танырлык итеп языгыз.

Источник

ТАТАР ТЕЛЕ

Рус телендә гомуми белем биру оешмаларының рус телле теркемнәрендәге IX сыйныф укучыларына төп дәүләт имтиханын уздыру ечен контроль-үлчәү материаллары

1

Рус телендә гомуми белем бирү оешмаларының рус телле төркемнәрендәге IX сыйныф укучыларына ТАТАР ТЕЛЕННӘН 2017 елда төп дәүләт имтиханын уздыру өчен контроль-үлчәү материалларының күрсәтмә варианты

Имтихан эшенең күрсәтмә вариантына аңлатма

2017 ел күрсәтмә варианты белән танышканда, шуны күз алдында тотарга кирәк: әлеге варианттагы биремнәр 2017 елдагы имтихан эшенең барлык эчтәлек вариантларын да чагылдырмый.

2017 ел имтиханында тикшерелергә мөмкин булган эчтәлек элементларының тулы исемлеге төп дәуләт имтиханын үткәрү өчен укучыларньң әзерлек дәрәҗәсенә таләпләр һәм эчтәлек элементлары кодификаторында китерелә.

Күрсәтмә вариант имтиханда катнашучы һәркемгә һәм киң җәмәгатьчелеккә булачак имтихан эшенең төзелеше һәм биремнәр саны, шулай ук аларның катлаулылык дәрәҗәсе турында күзаллау булдыру мөмкинлеге бирүгә юнәлтелгән.

2

Эшне башкару өчен күрсәтмә

Татар теленнән төп дәүләт имтиханын тапшыру өчен, 3 сәгать 55 минут вакыт бирелә.

Имтихан эше 32 биремне үз эченә алган 5 бүлектән тора. 1 нче бүлектәге 13 бирем (1 — 13 нче биремнәр) укучыларның тыңлап аңлау күнекмәләрен тикшерүгә юнәлтелгән. 2 нче бүлектәге 7 бирем (14 — 20 нче биремнәр) укучыларның уку күнекмәләрен тикшерү максатыннан бирелә. 3 нче бүлектәге 8 бирем (21 — 28 нче биремнәр) укучыларның лексик-грамматик күнекмәләрен тикшерүгә кайтып кала. 4 нче бүлектәге 29 нчы бирем укучыларның язма сөйләмен тикшерүгә юнәлтелгән. 5 нче бүлек укучыларның телдән сөйләмен тикшерүне уз эченә ала һэм 3 биремнән тора: текстны сәнгатьле итеп укуны тикшерү (30 нчы бирем), диалогик сөйләмне тикшерү (31 нче бирем), монологик сөйләмне тикшерү (32 нче бирем). Телдән сөйләмне тикшерү өчен, һәр укучыга 15 минут вакыт каралган.

Биремнәрне үтәгәндә, орфографик сүзлекләрдән файдаланырга рөхсәт ителә. Караламадагы язулар тикшерелми!

Уңышлар телибез!

з

  1. нче бүлек

Сез җиде кыска диалог тыңларсыз. 1-7 нче сорауларга туры килгән җавапны билгеләгез. Сез аудиоязманы ике тапкыр тыңларсыз.

| 1 | Дуслар кайчан кинотеатрга баралар?

  1. бүген

  2. иртәгә

  3. берсекөнгә

| 2 | Һәр атна Дамир нәрсә белән шөгыльләнә?

  1. йөгерү белән

  2. футбол уйнау белән

  3. физик күнегүләр ясау белән

| з | Театр бинасы ничәнче номерлы йортта урнашкан?

  1. утыз җиденче

  2. кырык җиденче

  3. илле җиденче

| 4 | Кемнәр газета укырга ярата?

  1. Алсу һәм Әнәс

  2. Алсу һәм Фатыйма әби

  3. Әнәс һәм Фатыйма әби

| 5 | Узган атнада шалтыратучы нинди спектакль караган?

  1. «Гөргөри кияүләре»

  2. «Йосыф һәм Зөләйха»

  3. «Хафалы биюләр»

| 6 | Азатның нәрсәсе авырый?

  1. эте

  2. песие

3) тутый кошы

| 7 | Әнәс кая бара?

  1. Красноярскига

  2. Әгерҗегә

  3. Ижауга

Ике дусның сөйләшүен тыңлагыз. 8-13 нче биремнәрдәге раслауларның текстка туры килүен (1) яки туры килмәвен (2) билгеләгез. Сез диалогны ике тапкыр тыңларсыз.

  1. Мөнирә Камал театрына бара.

  1. текстка туры килә 2) текстка туры килми

  1. Мөнирә театрга дуслары белән бара.

  1. текстка туры килә 2) текстка туры килми

10 Мөнирә театрга айга ике тапкыр бара.

4

11

12

13

1) текстка туры килә 2) текстка туры илми

Самат әти-әнисе белән театрга бара.

1) текстка туры килә 2) текстка туры килми

Самат театрга барырга тели.

1) текстка туры килә 2) текстка туры килми

Мөнирә театрга автобуска утырып бара.

1) текстка туры килә 2) текстка туры килми

  1. нче бүлек

14 — 16 нчы биремнәрдәге текстларны укыгыз. Куелган сорауга туры килгән җавапны билгеләгез.

14

15

Балалар һәм әти-әниләр игътибарына! Җәйге ялыгызны кунелле һәм файдалы итеп үткәрәсегез килсә, безнең ял йортына рәхим итегез. Ял йорты Идел буена урнашкан. Биредә сез теләгәнчә ял итә аласыз. Бездә бию залы, караоке залы, бассейн, спорт уеннары залы, боулинг заллары, теннис кортлары да эшли. Монда сезгә яхшы ял итү, сәламәтлегегезне ныгыту өчен, барлык мөмкинлекләр булдырылган.

Укучылар!

Киләсе атнада безнең мәктәптә бәйрәм ярминкәсе һәм концерт үткәреләчәк. Ярминкә һәм концерт авыру балаларга ярдәм итү максатыннан оештырыла. Һәр сыйныф укучыларын булдыра алганча чарада катнашырга, үзләреннән өлеш кертергә чакырабыз. Чараны әзерләү, оештыру һәм башкару планы белән танышып, тәкъдимнәрегезне кертә аласыз.

Мәктәп активистлары

Белдерүдә сүз нәрсә турында бара?

  1. Балалар һәм әти-әниләрне спорт белән актив шөгыльләнергә чакыру турында.

  2. Балалар һәм әти-әниләрне ял йортынна ял итәргә килергә чакыру турында.

  3. Балалар һәм әти-әниләрнең белдергән теләклә-

рен үтәү турында.

Бу хәбәр нәрсә турында?

  1. Укучыларны мәктәптә үткәреләчәк чарада катнашырга чакыру турында.

  2. Мәктәптә үткәреләчәк чара планын төзергә чакыру турында.

  3. Мәктәптә ярминкә һәм концерт үткәрелүе турында.

16

Сәлам, дустым Әнәс! Сиңа бер шатлыклы хәбәрне җиткерәсем килә. Җәйге каникуллар вакытында без гаиләбез белән Таиландка ял итәргә барачакбыз! Әтигә эшеннән ташламалы путевка тәкъдим иткәннәр. Дөрес, минем күбрәк Европа илләрендә буласым, тарихи һәйкәлләрне күрәсем килә иде. Ләкин мин барыбер чиксез шат! Барып урнашкач, мин сиңа тагын хат язармын.

Дустың Кәрим

Электрон хат аша Кәримнең дустына нәрсә турында әйтәсе килгән?

  1. Таиландка ял итәргә баруы турында.

  2. Европа илләренә ял итәргә баруы турында.

  3. Чит илгә тарихи һәйкәлләр карарга баруы турында.

Текстны укыгыз. 17-20 нче биремнэрдэге сорауларны укыгыз Ьэм туры килгэн жавапны билгелэгез.

Оли́мпия уеннары́

Оли́мпия уеннары́ — 4 ел саен уздырыла торган дөньядагы иң зур спорт ярышлары. Хәзерге вакытта Олимпия уеннары җәйге һәм кышкы уеннардан тора. Алар ике ел саен чиратлашып уздырылалар. Олимпия уеннарында меңнәрчә атлет ярыша. Олимпия чемпионы булу спортчылар өчен иң югары дәрәҗәләрнең берсе.

Олимпия уеннарының тарихы бай. Борынгы Олимпия уеннары Грециядә безнең эрага кадәр 776 нчы елдан безнең эраның 393 нче елына кадәр уздырылган. Безнең заман Олимпия уеннарының беренчесе 1896 нчы елда Афинада уздырыла. Шулай итеп Олимпия уеннары, тарихы буенча, Борынгы Олимпия уеннарына һәм Хәзерге заман Олимпия уеннарына бүленәләр.

Олимпия Хартиясе олимпия хәрәкәте өчен төп документ. Аның нигезендә Халыкара Олимпия Комитеты эшли.

Олимпия Хартиясе 5 өлештән тора.

Беренче өлеш Олимпия хәрәкәте һәм аның эшчәнлеге турында (статусы, Олимпия символикасы һ.б.).

Икенче өлеш Халыкара Олимпия Комитетына багышланган (Комитетның, Комитет президентының, әгъзәләрең, комиссияләрең статуслары, аларны сайлау тәртибе, рәсми телләр һ.б.) Халыкара Олимпия Комитетының рәсми телләре- инглиз һәм француз телләре.

Өченче өлештә халыкара спорт федерацияләренең Олимпия хәрәкәтендәге рольләре күрсәтелгән.

Дүртенче өлеш Милли Олимпия Комитетлары эшчәнлеге турында (роле, бурычлары,

6

• ^ 1 **~г«у*1 .ц

символикасы һ.б.)

Бишенче өлеш Олимпия уеннарына багышланган (уздыру урынын сайлау тәртибе, оештыручыларның җаваплыгы, уздыру тәртибе һ.б.)

Олимпия мәсләге(принцибы): Олимпия уеннарында иң мөһиме җиңү түгел, ә катнашу. Көрәшү җиңеп алудан өстенрәк.

Олимпия факелын Олимпиядә махсус көзге аша кояш нурларыннан кабызалар. Факел ярдәмендә утны узачак Олимпиаданың төп стадионына җиткерәләр. Уеннар ачу тантанасы барышында факел утыннан узачак Олимпиаданың төп стадионында урнашкан махсус кәсәдә ут кабызалар. Ул Уеннар тәмамланганчы яна. (Википедиядән)

Олимпия уеннары турында нәрсә мәгълум?

  1. 1) Дөньядагы иң зур спорт ярышлары.

2)Афинада уздырыла торган ярышлар..

3) Олимпиядә үткәрелә торган ярышлар.

4)Грециядә үткәрелә торган ярышлар.

18 Олимпия уеннары ничә ел саен үткәрелә?

  1. 4 ел саен.

  2. 2 елдан 2 елга.

  3. Һәр ел саен.

  4. Кыш җиткән саен.

19 Олимпия уеннарының рәсми телләре ничәү?

  1. Унау.

  2. Икәү.

  3. Бишәү.

  4. Берәү.

20

Олимпия факелын ничек кабызалар?

  1. Шырпы ярдәмендә.

  2. Кояш нурларыннан.

  3. Атаклы спортчылар ярдәмендә.

  4. Факел ярдәмендә.

  1. нче бүлек

Текстны укыгыз һәм 21-28 нче биремнәрдәге туры килгән сүзне билгеләгез.

Татар халкының сагынып көтеп алынган Сабантуй бәйрәме (21)… һәм яңа бәйрәм, халкыбызның гореф-гадәтләре, йолалары, җырлары һәм биюләре бергә кушылган хезмәт бәйрәме.

Бәйрәм атамасы борынгы төрки “сабан” һәм “туй” сүзләреннән килеп чыккан. Элегрәк Сабантуй карлар эреп беткәч, язгы кыр эшләренә 2-3 атна кала үткәрелгән, хәзер аны (22)… эшләре тәмамлаганнан соң бәйрәм итәләр.

Иске заманда Сабантуй бәйрәме зур вакыйга булып исәпләнгән һәм аны бәйрәм итүгә хәзерлек эшләре озак барган. Кыш буена хатын-кызларыбыз бәйрәмгә (23)… әзерләгән, теккән, чиккән. Яз җитү белән малайлар йомырка, ә егетләр сөлге (24)…. Милли бизәкләр белән чигелгән сөлге иң кадерле бүләк булып саналган. Сөлге җыю, гадәттә, җыр-бию, уен-көлке белән бергә алып барылган. Бүләкләр колга башына эленгән, ә кайчакта егетләр үзләрен урап бәйләп куя торган була. Үзенә күрә Сабантуй шурасы булып саналган аксакаллар ярышлар вакытында

7

тәртип саклаган һәм җиңүчеләрне бүләкләү өчен жюри әгъзаларын билгеләгән.

Бәйрәмнең кульминациясе – (25)… . Биредә йөгерү, сикерү, милли көрәш буенча ярышлар, ат чабышлары үткәрелгән.

Хәзерге (26)… Сабан туена дәүләт бәйрәме дәрәҗәсе бирелде. Аңа хәзерләнү һәм бәйрәм итү буенча указлар, карарлар чыгарыла, бәйрәмне финанслау чыганаклары билгеләнә.

Татарстан Республикасында Сабантуй бәйрәме июнь аенда, гадәттә 3 этапта (27)… . Язгы кыр эшләре тәмамлануны башта авыл халкы бәйрәм итә, аннан Сабантуй республикабызның зур шәһәрләрендә гөрләп уза. Соңгы этап башкалабыз – Казанда, шәһәребезнең барлык административ районарында үткәрелә. Зур-зур мәйданнарда спортчылар, сәнгать осталары ярыша. Үзәк ипподромда ат чабышлары үткәрелә. Халык (28)… ача.

  1. нче бүлек

29 Сез татар дустыгыздан хат алдыгыз. Сорауларына җавап биреп, аңа хат языгыз. Язма эшегез 80 сүздән торырга тиеш.

Дәресләрдән соң сыйныфыбыз белән хоккей матчына бардык. Без “Бөркет” һәм “Яшьтәш” командалары арасындагы уенны карадык. Барыбыз да “Бөркет” уенчылары өчен җан аттык, чөнки алар арасында безнең мәктәп укучылары да бар иде.

Син спорт ярышлары карарга яратасыңмы? Син нинди спорт төрләре белән аеруча кызыксынасың? Сиңа ни өчен бу спорт төре ошый?

28

21 1) салкын 2) борынгы 3) серле 4) шатлыклы

22 1) кыр 2) кеше 3) йорт 4) болын

23 1)аш-су 2) сөлге 3) бодай 4) бүләк

24 1)йөгергән 2) эшләгән 3) барган 4) җыйган

25 1) илдә 2) мәйдан 3) көрәш 4) бүләк

26 1)урманда 2) вакытта 3) аланда 4)иртәдә

27 1)тәмамлана 2) башлана 3) җыела 4) үткәрелә

28 1)күңел 2) тәрәзә 3)ишек 4) капка

  1. нче бүлек

30 Текстны сәнгатьле итеп укыгыз. Әзерләнү өчен, сезгә 2 минут бирелә. Текстны уку вакыты — 2 минут.

1948 нче елда халыкара конференциядә Халыкара табигатьне саклау оешмасы (МСОП) төзелә. Аларның төп максатлары – бетеп баручы үсемлекләрне һәм хайваннарны барлау. Иң беренче дөньякүләм югалып баручы хайваннарны һәм үсемлекләрне язып алу 1948 нче елда башлана. Халыкара табигатьне саклау берләшмәсе каршында юкка чыгу куркынычы янаган үсемлек һәм хайваннар төрләре буенча комиссия оештырыла.

“Кызыл китап”дигән исемне Англия зоологы Питер Скотт бирә. Аның тәкъдиме белән Халыкара Кызыл китап булдырыла. Кызыл китап 1963 нче елда дөнья күрә. 1966 нчы елдан анда сирәк төр үсемлек һәм хайваннар исемлеге, аларга аңлатмалар теркәлә башлый.

Татарстанның Кызыл китабы 1995 нче елда төзелә. Кызыл китапның битләре төрле төсләргә буялган. Кызыл битләргә юкка чыгып баручы үсемлекләр, хайваннар һәм бөҗәкләр теркәлгән һәм аларны саклап калу юллары күрсәтелгән.

31 Сез үзегезнең мәктәбегез укучысы буларак интервью бирәсез.

Сорауларны игътибар белән тыңлагыз һәм тулы җаваплар бирегез.

Һәр сорауга җаваи бирү өчен, 40 секунд вакыт бирелә.

  • Сез бу мәктәптә ничәнче сыйныфтан бирле укыйсыз?

  • Беренче укытучыгызның исеме ничек?

  • Сыйныфыгызда ничә укучы укый?

  • Сыйныфташларыгыз арасында дусларыгыз күпме?

  • Сыйныфташларыгызга нинди теләкләр теләр идегез?

32 Казан шәһәре турында сөйләгез. Әзерләну өчен, 2 минут бирелә. Текстны сөйләү өчен, 2 минут вакыт каралган.

Сөйләмегездә түбәндәге мәгьлүматлар да булсын:

  • Казан нинди шәһәр?

  • Аның ничә еллык тарихы бар?

  • Шәһәрнең тарихи урыннарын беләсеңме?

  • Казанда нинди зур театрлар бар?

9

Тьңлап аңлау биремнәре өчен текстлар

Инструктор. Сез җиде кыска диалог тыңларсыз. 1-7 нче сорауларга туры килгән җавапны үрнәктәгечә билгеләгез.

Сез аудиоязманы ике тапкыр тыңларсыз.

Инструктор. Бер. Дуслар кинотеатрга кайчан барырга булганнар?

Дамир: Исәнме, Лилия! Әйдә бүген дәресләрдән соң кинога барабыз?

Лилия: Исәнме, Дамир! Рәхмәт, ләкин мин бүген бара алмыйм. Минем дәресләргә әзерләнәсем дә, бүгенгә планлаштырылган эшләрем дә бар.

Дамир: Ә иртәгә бара аласыңмы?

Лилия: Кызганыч, иртәгә дә бара алмыйм. Берсекөнгә генә бара алам.

Дамир: Алай булгач, сөйләштек.

Лилия: Ярый, килештек.

[2 секунд пауза]

Инструктор. Диалогны икенче тапкыр тыңлагыз.

[язма икенче тапкыр яңгырый]

[2 секунд пауза]

Инструктор. Ике. Һәр иртә Дамир нәрсә белән шөгыльләнә?

Лилия: Сәлам, Дамир! Син иртән көн саен йөгерәсеңме?

Дамир: Сәлам, Лилия! Әйе, сәламәтлекне ныгытам: йөгерәм, төрле физик күнегүләр ясыйм.

Лилия: Димәк, син спорт кешесе?

Дамир: Мин спорт белән дус. Һәр иртә йөгерәм, һәр атна футбол уйныйм.

Лилия: Син булдырасың икән, Дамир!

[2 секунд пауза]

Инструктор. Диалогны икенче тапкыр тыңлагыз.

[язма икенче тапкыр яңгырый]

[2 секунд пауза]

Инструктор. Өч. Театр бинасы ничәнче номерлы йортта урнашкан?

Дамир: Без киләсе атнада сыйныфташларыбыз белән Габдулла Кариев исемендәге яшь тамашачылар театрына барачакбыз.

Лилия: Ә ул Казанның кайсы урамында урнашкан?

Дамир: “Әкият” театрыннан ерак түгел, Петербург урамы, 57 нче номерлы йортта урнашкан.

Лилия: Сез театрга нинди транспортта барачаксыз?

Дамир: Театрга кадәр автобуска утырып та, метрода да барып була. Безнең тукталыштан 37 нче, 47 нче номерлы автобуслар йөри.

[2 секунд пауза]

Инструктор. Диалогны икенче тапкыр тыңлагыз.

[язма икенче тапкыр яңгырый]

[2 секунд пауза]

Инструктор. Дүрт. Кемнәр газета укырга ярата?

Алсу: Хәерле кич! Әнәс, син миннән укырга алып торган газеталарны бүген кертәм, дигән идең. Син онытмадыңмы? Дәү әнием татарча газеталарны кат-кат укырга ярата.

Әнәс: Гафу ит, Алсу, сүземдә тормадым. Үзем дә, дәү әниең кебек, газеталарны берничә тапкыр укыйм. Анда кызыклы гына мәкаләләр бастырылган. Берничә минуттан кертеп бирермен, Алсу. Ә Фатыйма әбигә без алган татарча газеталарны да алып керимме?

Алсу: Бик әйбәт булыр иде, Әнәс. Ярый, көтәбез сине.

[2 секунд пауза]

Инструктор. Диалогны икенче тапкыр тыңлагыз.

[язма икенче тапкыр яңгырый]

[2 секунд пауза]

Инструктор. Биш. Узган атнада шалтыратучы нинди спектакль караган?

Шалтыратучы: Исәнмесез, хәзер театрда балалар спектакльләр бара? Әйтә алмассызмы?

Алсу: Исәнмесез. Шалтыратуыгыз өчен зур рәхмәт! Бу атнада “Гөргери кияүләре”, “Йосыф һәм Зөләйха”, “Хафалы биюләр” тамашалары була. Сез кайсы тамашаны карарга телисез?

Шалтыратучы: Мин театрга еш йөрим. Инде барысын да карадым..

Алсу: “Хафалы биюләр” тамашасы яңалардан. Бәлки, шуны сайларсыз?

Шалтыратучы: Рәхмәт. Мин аны үткән атнада карадым. “Йосыф һәм Зөләйха”ны сайлармын. Ә билетлар сатуда бармы?

Алсу: Билетлар әлегә бар. Театр кассаларыннан ала аласыз.

Шалтыратучы: Яхшы, рәхмәт. Сау булыгыз.

Алсу: Сау булыгыз.

[2 секунд пауза]

Инструктор. Диалогны икенче тапкыр тыңлагыз.

[язма икенче тапкыр яңгырый]

[2 секунд пауза]

Инструктор. Алты. Азатның нәрсәсе авырый?

Азат: Исәнмесез! Бу ветеринария клиникасымы?

Айсылу: Әйе. Сез нинди сорау буенча шалтыратасыз? Нинди ярдәм кирәк?

Азат: Безнең фатирда йорт хайваннары һәм кошлар яши: эт, песи, тутый кош, кенәри. Бүген иртән песиебез үзен бик сүлпән тота. Ул ашамый да, уйнарга да теләге юк. Сезне өйгә авыру янына чакыру мөмкинме?

Айсылу: Әйе, һичшиксез, мөмкин. Адресыгызны әйтегез.

Азат: Баруди урамы, 18 нче йорт, 5 нче фатир.

Айсылу: 1 сәгатьтән сездә булырбыз, көтегез.

[2 секунд пауза]

Инструктор. Диалогны икенче тапкыр тыңлагыз.

[язма икенче тапкыр яңгырый]

[2 секунд пауза]

12

Инструктор. Җиде. Әнәс кая бара?

Әнәс: Гафу итегез, сорарга мөмкинме?

Алсу: Әйе, рәхим итегез. Тыңлыйм Сезне.

Әнәс: Мәскәү-Красноярск поезды кайсы юлда туктый икән?

Алсу: Сез Красноярскига барасызмы? Ул составның юлын поезд килеп җиткәндә хәбәр итәләр.

Әнәс: Юк, Әгерҗегә кунакка кайтам. Аның Казаннан кузгалу вакыты минем өчен уңайлы.

Алсу: Минемчә, Ижауга баручы поезд белән бару сезгә уңайлырак булыр иде.

Әнәс: Киңәшегез өчен рәхмәт, ләкин мин билет алдым инде.

Алсу: Яхшы, белдерүләрне тыңлагыз, уңышлы юллар сезгә.

Әнәс: Рәхмәт.

[2 секунд пауза]

Инструктор. Диалогны икенче тапкыр тыңлагыз.

[язма икенче тапкыр яңгырый]

[2 секунд пауза]

Инструктор. Сез ике дусның сөйләшүен тыңларсыз. 8-13 нче биремнәрдәге раслауларның текстка туры килүен яки туры килмәвен билгеләгез. Сез диалогны ике тапкыр тыңларсыз.

[пауза 20 секунд]

Инструктор. Хәзер сез диалог тыңларсыз.

Самат: Сәлам, Мөнирә!

Мөнирә: Исәнме, Самат!

Самат: Син бүген бик матур, Мөнирә! Болай матур киенеп, кая киттең? Кунакка баруыңмы?

Мөнирә: Яхшы сүзләрең өчен рәхмәт, Самат. Мин кунакка бармыйм, минем театрга баруым, Самат. Ә син кая барасың кичкә таба?

Самат: Дуслар белән паркта очрашырга сөйләшкән идек, шунда таба юл тотам. Ә син кайсы театрга, кем белән барасың? Үзең генәме?

Мөнирә: Камал театрына, әти-әнием белән. Алар көндез эштә, эштән соң театрга киләчәкләр. Шунда очрашабыз.Без аена 2 тапкыр театрга йөрибез. Ә сезнең гаилә театр яратамы?

13

Самат: Мөнирә, мин һәм әтием- спорт яратучы кешеләр, шуңа күрә без спорт ярышларына йөрибез.

Мөнирә: Алай икән. Минем әти дә спорт ярышларын карарга йөри, ләкин әни белән мине театрларга да алып бара. Теләсәң, икенче барганда, сине дә чакыра алабыз.

Самат: Сез театр кешеләре, димәк. Яхшы, күңелле кичләр сезгә, Мөнирә. Яхшы ял итеп кайтыгыз. Чакырсагыз, мин дә сезнең белән театрга барырмын. Минем татар тамашаларын карыйсым килә, бигрәк тә Камал театры артистлары уйнаган тамашаны.

Мөнирә: Рәхмәт, сиңа да күңелле кичләр. Мин әти-әнигә әйтермен, икенче барганда, сине дә чакырырбыз, Самат.

Самат: Мин һичшиксез сезнең белән барачакмын, Мөнирә.

Мөнирә: Самат, әнә үзәккә баручы автобус килә, мин шул автобуска утырам. Сау бул!

Самат: Яхшы, Мөнирә, сау бул! Мин театрга чакыруыңны көтәм!

[2 секунд пауза]

Инструктор. Диалогны икенче тапкыр тыңлагыз.

[язма икенче тапкыр яңгырый]

[2 секунд пауза]

Инструктор. Җавапларны махсус бланкка күчерү өчен, 6 минут вакытыгыз бар.

14

ҖАВАПЛАР

Биремнәр

Дөрес җавап

1

3

2

1

3

3

4

3

5

3

б

2

7

2

8

1

9

2

10

1

11

2

12

1

13

1

14

2

15

1

16

1

17

1

18

1

19

2

20

2

21

2

22

1

23

4

24

4

25

2

26

2

27

4

28

1

Источник



Электронное образование Республики Татарстан

Электронное образование Республики Татарстан

  • Организации
  • Ученику
  • Учителю
  • Версия для слабовидящих

Электронное образование Республики Татарстан

  • Главная
  • Организации по районам
  • Ютазинский
  • Школы
  • МБОУ «Уруссинская основная общеобразовательная школа №4» Ютазинского муниципального района РТ (реорганизация)
  • ОГЭ-2015
  • Демоверсии, татарский язык, 9 класс

МБОУ «Уруссинская основная общеобразовательная школа №4» Ютазинского муниципального района РТ (реорганизация)

Визитная карточка

Адрес: 423950, Республика Татарстан, Ютазинский район, пгт. Уруссу, ул. Мияссарова, д. 69
Телефон: +7(855)-932-81-09
E-Mail: urussu_4@mail.ru
Министерство: Министерство образования и науки Республики Татарстан
Короткое название: МБОУ «Уруссинская ООШ №4»
У нас учатся: 118 учащихся
У нас учат: 17 учителей

/upload/storage/org2096/files/демоверсии по татарскому языку 9 класс.rar

  • Основные сведения об образовательном учрежден…
  • Руководство. Педагогический состав
  • Расписание занятий
  • Доска объявлений
  • Альтернативные сайты
  • Медиатека
  • Подача заявлений на прием в школу
  • Нормативные документы
  • Учредитель образовательного учреждения
  • Антикоррупционная деятельность
  • Библиотека
  • График работы администрации школы.
  • Электронные образовательные ресурсы.
  • Воспитательная работа и спорт.
  • Трудоустройство выпускников
  • Об обучающихся
  • 70 ЛЕТ ВЕЛИКОЙ ПОБЕДЕ
  • Ссылки на сайты КФУ
  • ГТО
  • Памятки при переходе железной дороги
  • Мастер класс «Туган тел»
  • Олимпиада
  • Прием в школу
  • ОГЭ
  • USLUGI.TATARSTAN.RU
  • Экстремизму — Нет!
  • Безопасность детей
  • Питание
  • Образовательные программы

  • Мульфильмы на татарском языке

  • Главная
  • Новости
  • Школы
  • Ученику
  • Учителю
  • Личный кабинет

© 2009–2023 «Электронное образование Республики Татарстан»
Все права защищены. Общие условия использования

Политика конфиденциальности

Техподдержка: тел.: 8 (843) 525-70-99, e-mail: help.edu@tatar.ru

Источник

В этом году департамент надзора и контроля в сфере образования республики принял 73 заявления от желающих пройти ГИА–9 на татарском языке. Об этом журналистам сообщили первый заместитель министра и руководитель департамента. Кроме того, есть те, кто планирует сдать ОГЭ по татарскому языку и литературе. Ильсур Хадиуллин отметил, что речи об обязательном экзамене по языку не идет. Выпускники 9 классов школ Татарстана имеют право выбрать экзамен по татарскому языку и литературе в качестве ОГЭ по предмету по выбору.  Около 1275 школьников Татарстана  сделали такой выбор.

DSC_0330

«Девятые классы сдают четыре экзамена. Из них два экзамена — обязательные русский и математика, и два экзамена — по выбору. Школьники Татарстана и выпускники девятых классов имеют право выбирать экзамен по татарскому языку и литературе. Никакого давления на выпускников девятых классов со стороны министерства образования нет. Мы даем возможность администрациям школ республики и муниципальным органам образования в этом вопросе подойти очень индивидуально, точечно, конкретно, с учетом особенностей района.  Школы сами выбирают либо это изложение, либо диктант, либо по билетам — разные формы. Мы, таким образом, даем возможность подойти индивидуально к каждому выпускнику девятых классов, и нет обязательного экзамена», – заявил первый замминистра образования и науки РТ. 

Сдать ОГЭ по родным языкам планируют 1465 школьников. Как уже было сказано, 1275 человек сдадут экзамен по татарскому языку, 104 — по чувашскому, 60 — по удмуртскому, 26 девятиклассников выбрали ОГЭ по марийскому языку

Источник

«РАСЛЫЙМ»

Татарстан
Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы

~А.Х.
Гыйльметдинов

«КИЛЕШЕНГӘН»

Татарстан
Республикасы Мәгарифне үстерү институты
ректоры

Р.Ф.
Шәйхелисламов

2.
У»
еьтъоЗ^ь
2010
нчы ел

Татар теле

«^■7» 2010
нчы ел

Рус
телендә урта гомуми белем бирүче
мәктәпләрнең рус төркемнәренең чыгарылыш
сыйныф укучылары өчен 2011 нче елгы бердәм
республика имтиханы өчен татар теленнән
контроль бәяләү материалларының

Күрсәтмә варианты

Татарстан
Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгының
бердәм дәүләт имтиханы оештыру (үлеге
тарафыннан әзерләнде

Татар теленнән бердәм республика имтиханы Эшне башкару өчен күрсәтмә

Татар
теленнән имтихан эшен башкаруга 3 сәгать
(180 минут) вакыт бирелә. Имтихан эше 3
өлештән тора.

Беренче
өлеш 30 биремне (А1 — А30) үз эченә ала. һәр
биремгә китерелгән 4 вариант җавапның
сез берсен, ягъни дөресен генә сайлап
алырга тиешсез.

Икенче
өлеш 8 биремнән (В1 — В8) тора. Бу биремнәргә
җавапларны мөстәкыйль рәвештә
формалаштырырга кирәк.

Өченче
өлештә сезгә бер бирем (С) тәкъдим ителә.
Сез бирелгән текст буенча язма эш (инша)
язарга тиешсез.

Биремнәрне
тәкъдим ителгән тәртиптә үтәргә киңәш
итәбез. Биремнәрне үтәү барышында
кыенлык тудырганнары килеп чыккан
очракта, әлеге биремне калдырып торып,
алдагыларына күчәргә мөмкин. Вакытыгыз
калган очракта, сез бу биремнәргә кабат
әйләнеп кайта аласыз.

Дөрес
җавап, катлаулылыгыннан чыгып, бер яки
югарырак балл белән бәяләнә. Әлеге
балларны бергә кушканнан соң, сезнең
гомуми балларыгыз чыгарыла. Шуңа күрә
мөмкин кадәр күбрәк биремнәргә дөрес
җавап бирергә һәм күбрәк балл җыярга
тырышыгыз.

Уңышлар телибез! Единый республиканский экзамен по татарскому языку Инструкция по выполнению работы

На
выполнение экзаменаңионной работы по
татарскому языку дается 3 часа (180 минут).
Работа состоит из 3-х частей.

Часть 1 включает 30 заданий (а1 — а30). К каждому из них даны 4 варианта ответа, из которых только один правильный.

Часть 2 состоит из 8 заданий (в1 — в8). Ответы к этим заданиям Вы должны сформулировать самостоятельно.

Часть 3 состоит из одного задания (с) и представляет собой письменную работу по тексту (сочинение).

Советуем
выполнять задания в том порядке, в
котором они даны. Для экономии времени
пропускайте задание, которое не удается
выполнить сразу, и переходите к следующему.
Если после выполнения всей работы у Вас
останется время, то можно вернуться к
пропущенным заданиям.

Правильный
ответ в зависимости от сложности каждого
задания оңенивается одним или более
баллами. Баллы, полученные Вами за все
выполненные задания, суммируются.
Постарайтесь выполнить как можно болыне
заданий и набрать как можно больше
баллов.

Желаем успехов!

1
нче өлеш

А1

При
выполнении заданий этой части в бланке
ответов № 1 под номером выполняемого
задания (А1 — АЗО) поставьте знак «X» в
клеточку,

номер
которой соапветствует номеры’ выбранного
вами ответа.

[йы]
авазлары булган сүзне табыгыз.

  1. җиңел

  2. егет

  3. елак

  4. А2

    көзге

Орфографик
хаталы җөмләләрне табыгыз.

    1. Дустымның
      туганнары ерак Себердә яшиләр.

Ә)
Без имтиханнарны яхшы билгеләренә генә
тапшырырга тырышабыз. Б) Бороңгы
гасырларда кешеләр утны таш ярдәмендә
тапканнар.

    1. Физика
      дәресендә без гәмәли эшләр башкардьж.

      1. А,Б

      2. Ә,Б

      3. Б,В

      4. АЗ

        А,В

Хаталы
сүзне табыгыз.

        1. гөрләвек

        2. инеш

        3. куак

        4. А4

          боролыш

Хаталы
сүзне табыгыз.

          1. ямь-яшел

          2. алсу

          3. җете
            кызыл

          4. А5

            шәмәһә

Орфографик
хатал>1 җөмләне табыгыз.

            1. Бүген
              мәдәният хезмәткәрләре көне.

            2. Сабантуй
              бәйрәме ел саен җәй көне үткәрелә.

            3. Апам
              гарәп сәнгате белән кызыксына.

            4. Үз
              җавабыннан Марат кәнагәть калды.

Сүзнең
дөрес язылышын табыгыз.

              1. кәгазь

              2. кагәзь

              3. кәгәз

              4. А6

                кагазь

Ясалма
исемне табыгыз.

                1. китап

ТАТАР
ТЕЛЕ 3

Сүзнең дөрес
язылышын табыгыз. 5

Ясалма исемне
табыгыз. 7

Кушма җөмләне
табыгыз. 10

Сүзнең дөрес
тәрҗемәсен табыгыз. 10

Кисәкчәне
табыгыз. 10

Кайсы раслау дөрес
түгел? 10

Текст булс ын
өчен, җөмләләрне нинди тәртиптә
урнаштырырга кирәк? 13

Кайсы җөмләдәге
сүз » либо» дип тәрҗемә ителә? 13

Сүзнең тәрҗемәсен
табыгыз. 13

Сүзнең дөрес
язылышын табыгыз. 13

Хаталы сүзне
табыгыз. 13

Кайсы җөмләдә
өтер (,) куела? 14

А21 Кайсы җөмләдә
күренекле сүзен кулланып була? 14

А22 Кайсы җөмләдә
сызык (-) куела? 14

Җөмләнең башын
табыгыз. 14

Җөмләнең дөрес
тәрҗемәсен табыгыз. 15

Җөмләнең дөрес
тәрҗемәсен табыгыз. 15

А26 Иярченле кушма
җөмләне табыгыз. 16

Текстны укыгыз
һәм А 27 -А 30; В 1 — В 8; С биремнәрен
эшләгез. 16

1нче абзацта кайсы
сүзнең антонимы бирелгән? 17

Бу критерийлар
буенча 1 балл түбәндәге очракларда
куела: 25

                  1. атом-төш

                  2. А7

                    А8

                    һичкем

Кушма
җөмләне табыгыз.

  1. Билгеле:
    алар һичшиксез сезне тыңларлар.

  2. Бүген
    дә, иртәгә дә кар явачак.

  3. Җырларда
    җырланган, күп әсәрләрдә сөйләнгән
    Казан шул инде.

  4. Алар,
    бик арысалар да, юлларын дәвам иттеләр.

Сүзнең
дөрес тәрҗемәсен табыгыз.

Исәпләнә»…

  1. считают

  2. решается

  3. количество

  4. насчитывается

Кисәкчәне
табыгыз.

ТАТАР
ТЕЛЕ 3

Сүзнең дөрес
язылышын табыгыз. 5

Ясалма исемне
табыгыз. 7

Кушма җөмләне
табыгыз. 10

Сүзнең дөрес
тәрҗемәсен табыгыз. 10

Кисәкчәне
табыгыз. 10

Кайсы раслау дөрес
түгел? 10

Текст булс ын
өчен, җөмләләрне нинди тәртиптә
урнаштырырга кирәк? 13

Кайсы җөмләдәге
сүз » либо» дип тәрҗемә ителә? 13

Сүзнең тәрҗемәсен
табыгыз. 13

Сүзнең дөрес
язылышын табыгыз. 13

Хаталы сүзне
табыгыз. 13

Кайсы җөмләдә
өтер (,) куела? 14

А21 Кайсы җөмләдә
күренекле сүзен кулланып була? 14

А22 Кайсы җөмләдә
сызык (-) куела? 14

Җөмләнең башын
табыгыз. 14

Җөмләнең дөрес
тәрҗемәсен табыгыз. 15

Җөмләнең дөрес
тәрҗемәсен табыгыз. 15

А26 Иярченле кушма
җөмләне табыгыз. 16

Текстны укыгыз
һәм А 27 -А 30; В 1 — В 8; С биремнәрен
эшләгез. 16

1нче абзацта кайсы
сүзнең антонимы бирелгән? 17

Бу критерийлар
буенча 1 балл түбәндәге очракларда
куела: 25

Кайсы
раслау дөрес түгел?

      1. Дустым
        сүзендә басым икенче иҗеккә төшә.

      2. Кайтыгыз
        сүзендә басым беренче иҗеккә төшә.

      3. Бармыйлар
        сүзендә басым өченче иҗеккә төшә.

      4. А9

        АЮ


        А11


        А12

        Кычкырып
        сүзендә басым өченче иҗеккә төшә.

Җөмләләрне
укыгыз Һәм Л 13-А
16 биремнәрен үтәгез.

        1. Бәйрәм
          күңелле үтте, һәм һәр әни үз улы яки
          кызы белән горурланып утырды.

Ә.
Соңрак без бергәләп концерт программасын
төзедек.

Б.
Иң беренче эшебез шул булды: һәркем үз
әнисе хөрмәтенә я җыр, я шигырь, я бию
өйрәнергә тиеш иде.

        1. Әниләр
          көненә без инде әзерләнә башладык.

Текст
булс ын өчен, җөмләләрне нинди тәртиптә
урнаштырырга кирәк?

          1. Ә,
            А, Б, В

          2. Б,
            Ә, А, В

          3. В,
            А, Ә, Б

          4. В,
            Б, Ә, А

Кайсы
җөмләдәге сүз
» либо»
дип тәрҗемә ителә?

ТАТАР
ТЕЛЕ 3

Сүзнең дөрес
язылышын табыгыз. 5

Ясалма исемне
табыгыз. 7

Кушма җөмләне
табыгыз. 10

Сүзнең дөрес
тәрҗемәсен табыгыз. 10

Кисәкчәне
табыгыз. 10

Кайсы раслау дөрес
түгел? 10

Текст булс ын
өчен, җөмләләрне нинди тәртиптә
урнаштырырга кирәк? 13

Кайсы җөмләдәге
сүз » либо» дип тәрҗемә ителә? 13

Сүзнең тәрҗемәсен
табыгыз. 13

Сүзнең дөрес
язылышын табыгыз. 13

Хаталы сүзне
табыгыз. 14

Кайсы җөмләдә
өтер (,) куела? 15

А21 Кайсы җөмләдә
күренекле сүзен кулланып була? 15

А22 Кайсы җөмләдә
сызык (-) куела? 15

Җөмләнең башын
табыгыз. 15

Җөмләнең дөрес
тәрҗемәсен табыгыз. 16

Җөмләнең дөрес
тәрҗемәсен табыгыз. 16

А26 Иярченле кушма
җөмләне табыгыз. 17

Текстны укыгыз
һәм А 27 -А 30; В 1 — В 8; С биремнәрен
эшләгез. 17

1нче абзацта кайсы
сүзнең антонимы бирелгән? 18

Бу критерийлар
буенча 1 балл түбәндәге очракларда
куела: 26

Сүзнең
тәрҗемәсен табыгыз.

Соревнованге

1)
көрәш 2) я л гы ш

3)ярыш 4)
уңыш

Сүзнең
дөрес язылышын табыгыз.

            1. таяк

            2. тайак

            3. тайяк

            4. тайәк

Хаталы
сүзне табыгыз.

              1. тимераяк

              2. кәшәкә

              3. чангы

              4. А13

                А14

                А15

                А16

                А17

                А18

                көймә

Кайсы
җөмләдә өтер (,) куела?

                1. Иртәгә
                  я мин сезгә барырмын () я үзегез
                  килерсез.

                2. Мин
                  беләм () син моны башкарып чыгачаксың.

                3. Укытучы
                  такта янына дустымны я () мине
                  чыгарачак.

                4. Син
                  безгә берәр шәһәрнең тарихын ()
                  сөйлә әле.

А21
Кайсы җөмләдә
күренекле
сүзен кулланып була?

                  1. Мәктәпне
                    тәмамласак та, … сыйныфташлар
                    белән очрашып торырга телибез.

                  2. Шәһәребездә
                    ел саен зур биналар,… корылмалар
                    төзелә.

                  3. Бу
                    китапны укырга миңа укытучыбыз
                    киңәш итте, ләкин мин … китапханәдән
                    таба алмадым.

                  4. Дустым
                    сынлы сәнгать белән кызыксына,
                    шуңа күрә … рәссамнарның
                    күргәзмәләренә еш йөри.

А22
Кайсы җөмләдә сызык (-) куела?

  1. Мөгаен
    () иртәгә соңгы дәресебез булмас.

  2. Әтием
    () дөньякүләм танылган оешманың баш
    хисапчысы.

  3. «Сабантуй»
    газетасы () һәр укучыга киңәш бирә ала.

  4. А23

    Соңга
    калуымның сәбәбе шул () автобус булмады

Җөмләнең
башын табыгыз.

…
һәр эшне үз вакытында башкарырга кирәк
ди.

  1. Мәкаләнең
    исеме

  2. Китаптагы
    фикерләр

  3. Татар
    мәкале

  4. А24

    Язмамны
    тәмамлап,

Җөмләнең
дөрес тәрҗемәсен табыгыз.

Существуют
различные мнения.

    1. Төрле
      фикерләр бар.

    2. Төрле
      карашлар яши.

    3. Күптөрле
      кешеләр бар.

    4. Теләкләр
      бик күп.

Җөмләнең
дөрес тәрҗемәсен табыгыз.

Бу
кагыйдәне һәркем үтәргә тиеш.

      1. Каждый
        должен выполнять этот зжон.

      2. Все
        хотят жить по этому закону.

      3. Каждый
        должен соблюдать это правиго.

      4. А20

        Каждое
        правило должно соблюдаться.

А26
Иярченле кушма җөмләне табыгыз.

        1. Теләге
          бар кешеләр бу фильмны «Мираж»
          кинотеатрында карый

алалар.

        1. Алар
          — Киевка, ә без Мәскәүгә барачакбыз.

        2. Ярыштан
          арып кайтсак та, бу кичәгә, һичшиксез,
          барачакбыз.

        3. Апасы
          да, абыйсы да, барлык туганнары да
          аның уңышларына бик сөенделәр.

Текстны
укыгыз һәм А 27 -А 30; В 1 — В 8; С биремнәрен
эшләгез.

(1)
Яхшы кешенең дуслары күп була. (2) һәрвакыт
үзен генә кайгырткан, тар күңелле кешене
чын дус итү кыен. (3) Кайберәүләр турында;
«Ай, аның дуслары күп!»- диләр. (4) Бу бик
зур мактау сүзе булып яңгырый. (5) Киң
күңелле, ачык йөзле, ярдәмчел кешеләрнең
дуслары күп була бит! (6) Андыйлар үз
тирәләренә дә яхшы кешеләрне җыялар,
иптәшләрен үзара таныштырып, якынайтып
бетерәләр. (7) «Йөз сум акчаң булганчы,
йөз дустың булсын!» — ди халык. (8) Димәк,
бер кешенең йөз дусты була ала. (9) Бу —
бик яхшы!

(10)
Чын дуслык ул — башка берәүгә яраклашып
яшәү генә түгел. (11) Була шундый очраклар:
шактый вакыт дус булып йөргән берәүнең
кимчелекләре күренә башлый. (12) Чын дус
үзенә якын кешенең хаталарын бетерергә
тырыша (13) Ул моны шундый сак эшли ки,
дустының ачуы да килми, күңеле дә рәнҗеми.

(14)
Чын дуслык авырлык килгән чакта сынала.
(15) Шатлыкны уртаклашучылар күп булса
да, кайгы килә калса, алар каядыр юкка
чыга. (16) Мондый часта таяныр кешең булу
— зур бәхет.

(17)
Шуны да онытырга ярамый: дуслык беркайчан
да берьяклы гына булмый. (18) Җаваплы,
ярдәмчел, үз-үзләренә таләпчән кешеләр
генә чын дус була алалар.

А27

(М.Маликовадан)

Соседние файлы в предмете [НЕСОРТИРОВАННОЕ]

  • #
  • #
  • #
  • #
  • #
  • #
  • #
  • #
  • #
  • #
  • #
Источник

Понравилась статья? Поделить с друзьями:
  • 9 класс как называется экзамен выпускной
  • 9 класс информатика экзамен 6 билет ответ
  • 9 кл устный экзамен по рус яз собеседование тексты
  • 9 кл устная часть на экзамен по рус яз с ответами
  • 9 июня какой экзамен огэ