Родился 28 августа 1957года
Живет и работает в г. Казань
Академик Россиской академии художеств (Отделение живописи)
Директор Творческой мастерской живописи РАХ в г. Казани.
Заслуженный деятель искусств Республики Татарстан (2001г.)
Лауреат Государственной премии РТ им.Г.Тукая (2006г.)
Член Союза художников СССР (1989г.)
Образование:
Окончил Кировское училище искусств в 1983 году. Творческую мастескую живописи РАХ в г.Казани под руководством Х.А.Якупова в 1996 году.
Основные произведения:
«Сдача хана Ядыгера» , х.м., 195х159 (2003г.)
«Светозарная Казань», х.м., 450х850 (1997г.)
«Ярмарка на Гостином острове», х.м., 63х124 (2007г.)
«Ограда», х.м., 69х70 (1991г.)
«Лето в деревне», х.м.,90х68 (1995г.)
«Братья», х.м., 85х69 (1995г.)
«Непокоренная», х.м., 90х82 (1992г.)
«Лена в удмуртском национальном костюме», х.м., 87х143 (1994г.)
Произведения находятся в собраниях Государственного Русского музея (Санкт-Петербург), Государственного Исторического музея (Москва), Государственного Музея изобразительных искусств РТ, Государственного Музея изобразительных искусств Марий Эл, Кировского художественного музея им. Братьев Васнецовых
Персональные выставки:
Выставки в Казани (1997, 2003, 2005, 2008, 2012гг.)
В Москве (залы Академии художеств, 2003,2013гг.)
В Париже (Штаб-квартира ЮНЕСКО, 2001г.)
В Хельсинки (2002г.)
В Пизе, Италия (2003г.)
Государственная и общественная деятельность:
Член партии «Единая Россия»
Государственные и общественные награды и премии:
Медаль «В память 1000-летия г.Казани (1997г.), Лауреат Государственной премии РТ им.Г.Тукая (2006г.)
Медаль Совета муфтиев России «За духовное единение»
Награды РАХ:
Диплом РАХ (2005г.)
Серебряная медаль «Достойному» Российской академии художеств (2013г.)
Золотая медаль Российской академии художеств (2016г.)
Халиков Фиринат Гаптухаевич – заслуженный деятель искусств Республики Татарстан (2001), лауреат Государственной премии Республики Татарстан имени Г.Тукая (2006), член-корреспондент Российской Академии художеств (2012), исторический живописец широкого диапазона и современного типа мышления.Созданное мастером на тему Казани: виды древнего города, психологические и исторические драмы, батальные сцены, многофигурные композиции с участием народа, исторический пейзаж и портреты относятся к разделу настоящего первооткрытия и квалифицируются как бесценный вклад в воссоздание образа тысячелетнего города. Творческая деятельность живописца, представленная на персональных выставках в Казани (1997, 2003, 2005, 2008) и Москве (залы Академии художеств, 2003), Париже (Штаб-квартира ЮНЕСКО, 2001), Хельсинки (2002) и Пизе, Италия (2003), наряду с итогами фундаментальных научных конференций и открытий, способствовала включению ансамбля Казанского Кремля в список Всемирного культурного и природного наследия ЮНЕСКО. Монументальное панно, реконструкции, картины и акварели мастера, как достоверный и художественный материал, украшают залы недавно открывшегося нового Музея тысячелетия Казани (2005).Фактически современники увидели историю Казани глазами Ф.Г.Халикова. Об этом свидетельствует включение работ художника в учебники по истории России и Татарстана, альманахи и энциклопедии, в том числе в «Большой атлас Татарстана», 2005г. (20 работ), в «Большую Советскую энциклопедию», «Большую Российскую энциклопедию», в зарубежные издания и в передачи на центральном телевидении. Творческие работы художника являются брендом Татарстана. Как родоначальник историко-социального и батального жанра в современном изобразительном искусстве Татарстана, художник удостоен Диплома Российской Академии художеств (2005). В 2006т и в 2012г. году вышел альбом «Вечная Казань», где наиболее полно представлено творчество Ф.Г. Халикова за последние 30 лет. В том же году за серию картин «Вечная Казань» художник был удостоен Государственной премии Республики Татарстан имени Г.Тукая. Ф.Халиков – Главный художник Московской Соборной мечети, автор фасадов и интерьеров.
Татарстаннан фронтка киткән 700 мең кешенең 350 меңе генә әйләнеп кайткан. Политрук Мөхлис Сәрвәр улы Хәеров – беренче исемлектә. Ул 1942 елның 26 августында Ржев янында һәлак булган. Сугышка киткәндә, бөтен гаиләсенә бәйрәм ясаган.
Радист Валентина Петровна Макова әле бүген дә исән – аңа 96 яшь һәм ул, шул буынның күпләре кебек, әлеге куркыныч дүрт елны бер дә исенә төшерергә яратмый. Әмма хәтерләргә туры килә, чөнки сугышны онытсак, кабат сугыш башланырга мөмкин. Шунлыктан, хөрмәтле укучыларыбыз, еллар үткән саен кадере арта гына барган әлеге үлемсез вакыйгаларны без сезнең ярдәм белән тупларга булдык.
ИСТӘЛЕККӘ – ФОТО
Сугыш башланыр алдыннан гына минем бабам, Сәрвәр мулла улы Мөхлис, гаиләсе белән Казанга күченгән – Красин урамындагы иске сәүдәгәр йортының ун квадрат метры биш кешене сыендырган. Мөхлис фронтка китәр алдыннан, барысы бергә җыелып, фотога төшәргә булалар.
Әлбәттә, матур итеп киенәләр. Хәлимә сандыктагы бердәнбер купшы күлмәген эзләп ала. Мөхлис исә хром итекләрен кунычлары кояшта ялтырарлык итеп чистарта. Аларны шыгырдатып, бүлмә буйлап йөреп карый. «Шипр» хушбуен сибенә. Үтүкләнгән китель һәм галифесын киеп, билен каеш белән буып куйгач, барысы да тынып кала. Хәрби кием кигәч, Мөхлиснең хәтта тавышы да кискенәя. Барысын да, рәткә тезеп, якындагы фотосалонга алып китә ул.
Фотограф, фокусчы кебек, кара балдахин астына кереп чума да лаклы зур тартмадан «кош очыра». Аның рәсемне әзерләвен көткән арада яңгыр юып киткән җәйге шәһәр буйлап йөриләр, кафега кереп утыралар, стаканнар тирәсендә бөтерелгән шөпшәне куа-куа, дюшес белән хушланалар.
Әтиләре сугышка китә бит! Бу фотога төшү һәм алюминий вазалардан туңдырма ашау балалар өчен үзенә бер бәйрәмгә әйләнә. Яңа хәрби кием кигән гаилә башлыгыннан баштарак бераз ятсынсалар да, узып баручыларның аңа сокланып каравын күргәч, тиз арада бөтен фашистны дөмектерәчәк көчле һәм зур әткәйләренең кочагына сеңәләр – бер дә үзләреннән еракка җибәрәселәре килми шул…
Иртән Мөхлис йоклап ятучы сабыйларын үбә, күзе белән аларны, хәтерендә саклар өчен, тагын «фотога төшерә» дә, ачкычларын һәм булган бар акчасын тумбочкада калдырып, чыгып китә…
Бер елдан ул кабат пәйда була. Ябыккан, чәче кыркылган, үзенә дару исе сеңгән. Госпитальдән фронтка китеп барышы. Саубуллашырга дип керә.
Мөхлис Хәеров фронтка китәр алдыннан гаиләсе белән бергә фотога төшә.
УЛ РЖЕВ ЯНЫНДА ҺӘЛАК БУЛДЫ…
Татарстаннан фронтка киткән 700 мең кешедән 350 меңе генә әйләнеп кайткан. Политрук Мөхлис Сәрвәр улы Хәеров – беренче исемлектә. Ул 1942 елның 26 августында Ржев янында һәлак була. Күңелгә шунда ук Твардовский сүзләре килә:
Я убит подо Ржевом,
В безымянном болоте,
В пятой роте, на левом,
При жестоком налёте.
Я не слышал разрыва,
Я не видел той вспышки,–
Точно в пропасть с обрыва –
И ни дна ни покрышки.
И во всем этом мире,
До конца его дней,
Ни петлички, ни лычки
С гимнастерки моей.
Тверь өлкәсе Зубцов районы Яйково авылы янындагы туганнар каберлегендә җирләнгән ул. Анда һәйкәл куелган, артында кыр җәйрәп ята. «Бөек Ватан сугышы каһарманнарына. Рәхмәтле Ватан», – дип язылган.
БЕРЕНЧЕ СУВОРОВЧЫЛАРДАН БЕРСЕ
Фронтта геройларча һәлак булган Мөхлиснең улы Ревоны 1944 елда ачылган Казан Суворов училищесына чираттан тыш кабул итәләр. Әтием үзе моны болайрак искә ала:
– Училищега керергә теләүчеләр бик күп иде, чөнки анда керү урам йогынтысыннан саклап кала, тормышта үз юлыңны табу өчен зур мөмкинлекләр ача. Фронт кичкән, әмма сугыш кырында тупасланмаган укытучылар күп кенә суворовчыларга яуда һәлак булган әтиләрен алыштырды.
Ялтыравыклы төймәле, «КазСУ» дип язылган кызыл погонлы кара форма үзе үк кичәге ваемсыз үсмерләрне үзгәртте, безнең өчен инде бөтенләй башка тормыш башланды. Иртәнге алтыда йокыдан тору, зарядка, иртәнге аш, дәресләр, хәрби әзерлек…
Безне хәтта атта йөрергә дә өйрәттеләр. Моның өчен Германиядән нәселле атлар кайтарттылар. Аларның савырына свастика тамгасы төшерелгән. Матурлар, тик усаллар. Минеке Овация кушаматлы иде, шикәр биргәч, иреннәре белән йомшак кына итеп ала да, аннары барыбер тешли.
Тиздән Америка машиналары пәйда булды: ике виллис, ике додж, суда йөзә торган ике студебеккер. Һәм безне автомобиль йөртергә өйрәтә башладылар. Бер дә эшсез утырмадык.
ЯТИМНӘР ТУРЫНДА КАЙГЫРТЫП…
-Училищеда тәрбияләнүчеләрне ашату патша Россиясендәге кадетлар корпусы үрнәгендә оештырылган иде. Бу – генералиссимусның вакытында кабул ителгән һәм алдан күрүчән карары, шул рәвешле ул сугышта һәлак булган кызылармиячеләрнең балаларын кайгырта һәм яңа хәрби кадрлар әзерли.
Безне югары разряд буенча ашаттылар. Училищега контейнерлар белән какао, йомырка порошогы, коры сөт, май, галетлар, боткалар, ит һәм балык консервлары, казылык, шоколад кайтартыла. Сосискалар, эре калибрлы пулемет патроннары кебек, махсус тубусларда. Суворов училищесы диварлары артында кешеләрнең ничек авыр яшәвен без, әлбәттә, белә идек. Миннән тыш та тагын ике баласы белән тол калган әниемә сугышта үтерелгән әтием өчен аена 38 сум пенсия бирелә. Базарда исә кара ипи 100 сум тора.
Безнең натураль ашамлыкларыбыз да бар иде. Паркның бер башында дуңгыз фермасы һәм терлек абзары төзеделәр, анда берничә сыер асрадылар. Яңа савылган сөтне ашханәгә чиләкләп ташыйлар иде. Эремчек ясыйлар. Шул чакта ашаган кәтлит һәм атланмайлы бәрәңге боламыгы тәмен әле хәзер дә хәтерлим.
Училищены тикшерергә дип Мәскәүдән килгән генерал Панин безнең зиннәтле савыт-сабадан ашавыбызны күреп гаҗәпләнде. Әйләндерә-әйләндерә карады да, аш савытының төбендә свастика билгесен һәм Reichskanzlei, ягъни «Рейхканцелярия» язуын күреп алды. Кызара-бүртенә, аш савытын идәнгә тотып бәрде. Аның фәрманы буенча бөтен савыт-сабаны ваттылар, китек-ватыкларны Горький паркындагы чокырга томырдылар…
Мин Суворов училищесына безгә биргән тәрбиясе белән белеме өчен бик рәхмәтлемен. Ашатулары һәм киендерүләре өчен дә. Хәрби булмасам да, язмышым башкача язылды – КАИда укыдым, аннары укытырга калдым, докторлык диссертациясен яздым…
Ржев янында барган каты сугышлар.
«У нас на уроках истории татаро-монгол часто ругали, и вдруг понимаю, что все не так»
Живописец Фиринат Халиков о любви к чердакам, подпитке в Булгаре и знакомстве со знаменитым однофамильцем
В эти дни в галерее «Хазинэ» проходит персональная выставка живописца Фирината Халикова, посвященная 60-летию мастера. О том, как рождаются его полотна, в материале «Реального времени».
«Любил лазить по чердакам»
В экспозиции около 60 работ, как отметил сам художник, «столько, сколько поместилось в залах». В экспозиции работы, разные по жанру, роднит их приверженность реалистической школе, а наибольшее внимание обращают на себя исторические полотна. Халиков — признанный мастер исторического полотна, именно с подобными работами в середине 90-х годов прошлого века он ворвался в татарстанскую живопись.
Разумеется, исторические полотна были и до Халикова, но отличала их некая приглаженность, а у некоторых мастеров даже налет гламурности. Фиринат Халиков привнес в историческую живопись нотку трагизма, что тогда, в 90-е, совпало с большим интересом к прошлому татарского народа.
«Я с детства любил старинные вещи, собирал их, лазил по чердакам. Мы жили в то время в Уржумском районе, в селе Лазарево. Это между Лопьялом и Шурмой. В Шурме в свое время в школе преподавал брат художника Виктора Васнецова, Васнецовы из тех мест. До этого мы недолго жили в Донецке, там родители работали на шахте. Однажды, когда папа был в отпуске, произошла авария, вся смена погибла. После этого родители приняли решение уехать, мы перебрались в Татарстан, в Балтасинский район. Но там с работой было сложно, в результате семья оказалась в Вятке. Особых развлечений не было, вот лазил по чердакам, какие только интересные вещи не находил! Это тягу к истории и воспитало», — рассказывает Фиринат Халиков.
Когда он окончил художественное училище в Кирове, дипломную работу тоже написал на историческую тему — «Свадьба 1945 года». После училища приехал в Казань, учиться в творческие мастерские Академии художеств РФ, к Харису Якупову. Приехал уже с желанием писать исторические полотна.
«Однофамилец помог»
В это время ему в руки попала книга выдающегося ученого-историка Альфреда Халикова о татарах и булгарах. Это было для Фирината открытием. «У нас на уроках истории татаро-монгол часто ругали, косо на меня смотрели. И вдруг читаю эту книгу и понимаю, что все не так», — говорит художник. Он вспоминает, как разыскал в Казани Халикова, познакомился с ним, ученый пригласил его бывать на его лекциях, что Фиринат с интересом их посещать.
Однажды Халиков попросил художника-однофамильца сделать иллюстрации к его будущей книге, предупредив, что никаких визуальных материалов ему предоставить не может, их нет. Но проводил художника в Булгары. Фиринат Халиков прожил там месяц, словно подпитываясь энергетикой этого священного для мусульман места. В результате привез две работы — знаменитую «Черную палату» и «Весенний Иерусалимский овраг».
После этой поездки он словно укрепился в своем желании писать исторические полотна. Дальше последовало тщательное изучение исторической темы, когда художник часами просиживал в библиотеке, изучая летописи.
Часть этих работ представлена на выставке в «Хазинэ». Гибель имама Кул Шарифа, где в лице священника нет страха, только решимость биться до конца. Прощание народа с любимой царицей Сююмбике — возок, где она едет с сыном, окружила толпа плачущего народа. Но сама Сююмбике спокойна, мужественная женщина не может показать слабость. Кстати, работа, посвященная казанской царице, есть в Юсуповском дворце в Санкт-Петербурге: как известно, Юсуповы и царица Сююмбике — родные по крови.
Одна из самых трагических работ на выставке на первый взгляд кажется благостной — зимняя Казань, заваленная сверкающим снегом и залитая солнцем, под которым блистают минареты. Сказочный город, как из восточной сказки. Но чуть позже понимаешь, что это — последняя мирная зима Казанского ханства, и уже через несколько месяцев над этими минаретами поднимется зарево пожаров.
Исторические полотна Халикова пронизаны тревогой. Вот работа, на которой женщина укачивает ребенка, на заднем плане пасутся кони. Вроде бы мирная картинка, но тревожное небо, красно-черная цветовая гамма вызывает беспокойство. «А как не чувствовать эту тревогу, тревогу того времени? Это же не веселые картинки. Когда пишу, переживаю так, будто все со мной происходит. Если не переживать, плотно не получится», — размышляет художник.
Кстати, даже в начале 90-х его рисунки не всегда публиковали, находя их излишне трагичными. В это время ушел из жизни Альфред Халиков, и национальная тема на какое-то время стала «менее популярна», хотя официально под запретом не была.
Наташа и дети
Кроме исторической картины, в экспозиции есть и жанровые полотна, интерьеры родного дома в селе Лазарево, выписанные с тщательной любовью. Замечательные портреты семьи — жены Наташи, сыновей и дочери.
Особняком — две работы, на которых православные храмы. Общий вид Богоявленской церкви и вид с колокольни. Последняя работа предназначается автором в дар митрополиту Казанскому и Татарстанскому Феофану.
Сейчас в работе у Фирината Халикова грандиозное многофигурное полотно, которое пока условно называется «Из глубины веков», оно посвящено истории Татарстана — от принятия ислама до наших дней.
Кроме этого, он руководит творческими мастерскими при Академии художеств РФ, которые когда-то окончил. И лелеет мечту создать в Казани диораму, посвященную истории города.
Татьяна Мамаева, фото Максима Платонова
ОбществоКультура УдмуртияТатарстан
Татарча сочинение “Минем гаиләм|Минем гаилэм”
Сочинение на татарском языке на тему “Минем гаиләм”
Бу ел илебездә Гаилә елы дип игълан ителде. Телевизордан эмблемасы да күрсәтелеп тора. Эмблемада әти, әни, балалар сурәтләнгән булса да, минемчә, гаиләләр төрле булырга мөмкин. Мәсәлән, әби яки бабай белән оныклар, әни белән балалар, әти белән балалар, ә кайбер очракларда балалар үзләре генә дә бер гаилә булып яшәргә мөмкиннөр. Ничек кенә булмасын, мондый гаиләләрнең дә гаилә булып аталырга һәм бәхетле булырга хаклары бар дип уйлыйм мин.
Ә хәзер үземнең гаиләм турында язасым килә. Безнең гаилә дә эмблемага туры килә. Безнең гаиләбездә дүрт кеше: әтием, әнием, апам һәм мин. Гаиләбез бик тату һәм бик тырыш. Бездә берәү дә, беркайчан да эшсез утырмый. Әтием белән әниемнең эшләре дә уртак. Алар һәрчак үзара сөйләшәләр, киңәшләшәләр, фикерләшәләр. Безнең фикерләрне беләсе килеп, бездән дә киңәшләр сорыйлар. Шулай җыелып, фикерләшеп, уен-көлкеле сөйләшүләрдән яңа идеяләр туа.
Өй эшләрен дә бергәләп эшләргә яратабыз. Әниебез тәмле итеп ашлар пешерә. Төп эшебез уку булса да, өй җыештыру, идәннәрне, савыт-сабаларны юу шикелле эшләр белән әниебезне борчымаска тырышабыз. Апа белән без хәзер зурлар инде, үзебез дә булдырабыз андый гына эшләрне. Вакыты булганда, безгә әтиебез дә ярдәм итә.
Буш вакытларыбызда, бергәләшеп, кроссвордлар, сканвордлар чишәргә, компьютерда интеллектуаль уеннар уйнарга яратабыз. Әтиебез бик белемле, эрудит кеше безнең. Безгә дә күп кызыклы мәгълүмат бирә ул, без белмәгән һәм аңламаган күп нәрсәләрне гади һәм кызыклы итеп аңлатып бирә. Кайбер телетапшыруларны һәм кинофильмнарны да бергәләп карарга яратабыз. Театрларга, концертларга да күп вакытта бергәләп йөрибез. Аннан бергәләшеп фикер алышабыз. Кемгә нәрсә ошаганын, нәрсә ошамаганын ачыктан-ачык сөйләшәбез.
Өебез кечкенә булса да, бездә һәрчак кунаклар күп була, чөнки туганнарыбыз, гаилә дусларыбыз күп безнең. Барысы белән дә тату, аралашып яшибез. Әтием дә, әнием дә − авыл балалары. Алар республикамның ике районында туып-үсеп, Казанда очрашканнар һәм яратышып гаилә корганнар. Әби-бабаларыбыз да, күпләгән туганнарыбыз да авылда яши. Буш вакыт булу белән, без аларның хәлләрен белешеп, кирәк булганда булышып та киләбез. Авылда алар − тәртипле, акыллы, хөрмәтле кешеләр. Гаиләмне мин алардан башка күз алдына да китерә алмыйм. Төрле җирләрдә яшәсәк тә, без бөтен туганнарыбыз белән бергәләшеп, дус булып, зур бер тату һәм матур гаилә булып яшибез.
Мин үз гаиләмне бик тә яратам. Әниемне дә, әтиемне дә, апамны да бик тә, бик тә яратам. Алар да мине яраталар. Мин аларның һәрчак сау-сәламәт, озын гомерле, бәхетле булуларын теләп яшим. Бөтен-бөтен гаиләләргә дә иң изге теләкләремне телим. Ә кешегә теләгән изге теләкләр унлата, йөзләтә савап булып кешегә кире кайта ул, кызым, дип әйтә иде минем дәү әни. Мин бөтен кешеләрнең бер-берсенә изге теләктә булып яшәүләрен телим.Еще сочинения на татарском языке со схожей к “Минем гаиләм” тематикой (перейти к сборнику татарских сочинений нашего сайта)
- Начало
- Галерея
- Артклуб
- Магазин
- Новости
- Форум
«Юбилейная». Выставка произведений Фирината Халикова 325 слов читать ~2 мин.
с 22 Августа
по 10 Сентября
Российская академия художеств
Пречистенка, 21
Москва
Российская академия художеств представляет персональную выставку произведений казанского художника, Заслуженного деятеля искусств Республики Татарстан, члена-корреспондента Российской академии художеств, лауреата Государственной премии Республики Татарстан (им. Габдуллы Тукая) Фирината Халикова. Выставка приурочена к 60-летию автора. В экспозицию войдут более 80 живописных и графических произведений разных лет.
Фиринат Гаптухаевич Халиков родился 28 августа 1957 года, член Союза художников СССР и РФ, автор и участник более 70 международных, всероссийских и региональных выставочных проектов в Москве, Будапеште, Пизе, Стамбуле, Хельсинки, штаб-квартире ЮНЕСКО в Париже и многих других.
Работы художника находятся в крупнейших музеях России, в том числе в Государственном Русском музее, Государственном Историческом музее, собраниях Министерства культуры и Художественного фонда России, включены в школьные учебники по истории России, в Большую Советскую и Большую Российскую энциклопедии.
В настоящее время Ф.Г. Халиков является руководителем Творческих мастерских Российской академии художеств в Казани.
Художник работает в технике масляной живописи, гуаши. Фиринат Гаптухаевич начинал как пейзажист и портретист, работая в русле отечественной школы реалистической живописи. Пленэрные пейзажи изображают природу средней полосы России, деревенскую жизнь. Сменяются времена года, размеренно проходят дни в привычных трудах.
В цикле «Умирающая деревня» 1982-93 годов взгляд художника наполнен лиричной ностальгией по уходящей старине. Портреты с натуры и жанровые картины отличает теплота и некоторая отстраненность, портретируемые погружены в себя и не вступают в активный диалог со зрителем.
На родине Ф.Г. Халиков стал известен, найдя центральную тему своего творчества— масштабные полотна, живописные реконструкции, посвященные национальной истории Татарстана. Исторический пейзаж, многофигурные композиции и жанровые сцены отражают взгляд художника на историю Казани, жизнь известных исторических персонажей и героев народных преданий, таких как Улу Мухаммед, царица Сююмбике, Шах Али. В экспозиции представлен ряд этюдов к программным полотнам «Светозарная Казань», «Ушедшее. Древняя Казань», «Казанский посад».
«Про художника Фирината Халикова можно сказать, что он совершил символическое погружение в вечность. Спустившись в закрытую обманчивыми слоями последующих столетий ханскую Казань, он вынес из обуглившихся обломков прошлого её портрет… и показал древнюю Казань с момента возникновения до расцвета— эпохи ханства XVI века. Получилось так, что воссозданный им виртуальный город пробудил интерес у зрителей к нынешнему, воспитывая жажду жить в нем, украшая и оберегая его лик от грубого вымысла и забвенья… Подобную миссию в искусстве Татарстана не выполнял ещё ни один художник», — писала искусствовед Р. Г. Шагеева
Приглашаем Вас посетить выставку и осветить её открытие в Вашем информационном формате.
- Фиринат Халиков. Живопись. Графика К 60-летнему юбилею
Скачать:
Предварительный просмотр:
Безнең гаилә.
Минем исемем Рөстәм. Миңа ун яшь. Безнең гаиләдә дүрт кеше бар- әтием, әнием, абыем һәм мин. Абыем Риаз исемле. Аңа унбиш яшь.
Мин үземнең гаиләмне яратам һәм кадерлим, чөнки гаиләдә генә чын ярату таба алам.
Гаиләдә генә балалар дөрес тәрбия ала. Минем әти-әнием безне бик яраталар. Мин шатлыгымны да, борчуларымны да аларга сөйлим. Алар мине аңларга тырышалар.Әгәр мин хата ясасам, аларны тыңламасам да әтием мине ачуланмый. Ул миңа яхшылап аңлата, шуңа да минем аны гел тыңлыйсы гына килеп тора.
Безнең гаилә бик тату һәм бәхетле. Әти-әнием өйдә тынычлык, ярату булсын өчен күп көч куялар. Безнең балачагыбыз күңелле, матур булсын өчен тырышалар. Алар безгә матур киемнәр алып бирәләр, тәмле ризыклар белән сыйлыйлар.
Ял итүләрне һәм күңел ачуларны без бергә уздырабыз. Хәтта кунакка да гел бергә барабыз. Әби-бабайның, туганнарның хәлләрен белешеп торабыз. Шулай ук без бергә ял итәргә яратабыз. Җәй көннәрендә еш кына су коенырга барабыз. Гаилә дуслары белән табигать кочагына ял итәргә чыгабыз, төрле уеннар уйныйбыз.
Минем әти-әнием бигрәк тә рухи яктан тәрбияләүгә зур игътибар бирәләр. Безне яхшылык белән начарлыкны аера белергә, кешеләр белән уртак тел табарга, укытучыларны хөрмәт итәргә, тыңлаучан, хезмәт сөючән һәм намуслы булырга өйрәтәләр.
Алар безгә әфьюнбазлык, тәмәке тарту, исерткеч эчемлекләр белән мавыгу сәламәтлеккә зыян китерергә мөмкин икәнлеген аңлаталар. Моннан тыш киләчәктә безгә гаилә кору өчен нинди сыйфатлар кирәклеген аңлаталар. Мин үземнең иң якын кешеләрем – әти-әниемә бик рәхмәтлемен, алар тормышта иң ныклы терәк. Сәламәт булыгыз, озак яшәгез безнең кадерлеләребез!
Ганеев Рөстәм
2 сыйныф
Нык тату гаилә нинди була? Мөгаен, бу сорауга кистереп кенә
җавап бирүе мөмкин түгелдер. Бик гади нәрсә түгел ул гаилә. Яхшы гаилә
– саф чык тамчысы кебек. Анда безнең җәмгыятебездәге социаль һәм
әхлакый мөнәсәбәтләрнең күпкырлы дөньясы чагыла. Яхшы гаиләкеше
өчен зур бәхет ул. Безнең илебездә гаиләаерым кешенең эше генә түгел, ул
дәүләтнең өзлексез игътибар үзәгендә торучы бер берәмлеге. Дәүләт гаилә
турында зур кайгыртучанлык, игьтибарлылык күрсәтә. Балалар
учрежденияләре киң җәелдерелә. Төрле пособияләр түләнә, балалар сау
сәламәт үссеннәр, яхшы тәрбия алсыннар өчен күп көч түгелә.Тик бәхетле
гаилә кору өчен әтиәнинең барыннан да элек берберсенә булган
мәхәббәте, ихтирам итүләре, җитдилекләре, берберсен аңлаулары, әдәпле
булулары һәм башка бик күп нәрсәләргә бәйле икәнлеге күренә.
Әйе, әти гаиләдә – баш кеше, ул үзе гаилә әгъзаларына үрнәк
булырдай кеше. Ул иң күп табучы, иң көчле, иң җаваплы, барлык
мәсьәләләрне хәл итүче. Ул уйнап кына бодай белән капчыкларны күтәрә
ала, печән чапканда чалгысы да аның кулында уйнаклап кына йөри. Әтием
мине ачуланганы да юк, ләкин аның сүзе шундый да үтемле, ә күз карашы?
Ул миңа караганда, мине үтәли күрә кебек тоела.Әтиемне мин яратам да,
хөрмәт итәм, кайвакыт нишләптер куркам да …
Әни, әнием, әнкәй… Һәркем өчен бик кадерле, назлы, җылы сүз бу.
Күңелебездә булган бөтен матурлыкны, рәхмәтне шушы гади сүзгә салабыз.
Һәрвакыт яныбызда булган, уңышларыбызга шатланып, канатланып,
кайгыларыбызны уртаклашып яшәгән мәрхәмәтле әниебезгә эндәшәбез.
… Бер кечкенә кыз әнисеннән аерылып калганда, кызчыкка ярдәм
итәр өчен, аннан сорыйлар: “Синең әниең нинди?” Шунда кечкенә кызчык
җавап бирә: “Сез белмисезмени? Минем әнием иң матуры, иң яхшысы”.
Шулай кечкенә вакытта да, олайгач та һәр кешегә үз әнисе иң изге, иң
матуры, иң ягымлы һәм игътибарлы булып күренә.
Миңа да үз әнием – иң гүзәл, иң сылу, иң күркәм. Буе белән ул озын
түгел, русча әйткәндә “ и ноги не от ушей растут”, муены да бик озын түгел,
чәчләре дә бик куе озын түгел, ә күзләренә карасаң – дөняның гүзәллеген,
әниемнең сабырлыгын, акыллылыгын, барысын да белгәнен, аңлаганын
күрәсең. Аңа артык сүз дә әйтергә кирәкми, ул бөтен минем хис
тойгыларымны, уйхәсрәтләремне минем күзләремнән карап белә.Бервакыт
мәктәптән эчем пошып кайткан идем. Рус әдәбиятына кич буе әзерләндем,
укыдым, тырыштым, ятладым, дәрестә тырышып җавап бирдем, җаным
фәрманым белән ышанган идем: дәрестә миңа яхшы билге куячаклар,
чөнки мин гадәти тырышлыгым белән тырышмадым, бүтәнчә, җанымны
биргән кебек тырышкан идем.Ә миңа салкын су сипкән кебек, “Ладно, на маленькую троечку пойдет”, диде. Мин бит әниемә: “Мин дүртлегә
тырышып укырмын”, дип сүз биргән идем. Һәм менә яңадан өчле. Өйгә
кайтасы да килмәде. Әнием мине үзе каршы алды да, күземә карап: “И
балам мин сине көтәкөтә бик сагындым, мин бит сине нинди билге алсаң да
яратам”, диде. “Намус белән генә тырыш”, дип өстәде. “Өчлегә дә бит
тырышырга кирәк, өчле дә бит билге…”
Ничек ул укытучының миңа өчле куйганын белде? Ничек күңелемнең
кителгәнен күрде? Әниемнең мине аңлавы миңа шундый да рәхәт булып
тоелды.
Гаиләдә тынычлык иминлек булганда шундый да яшәве рәхәт. Ә
гаиләнең иминлеге, бәхетле тормышы дөньяның тынычлыгы белән бәйле.
Шуңа күрәдер әниемнең һәрвакыт кабатлана торган сүзләре гел колагымда:
“Дөньяда тынычлык, иминлек кенә булсын !”
Аналарның күз яшьләре түгелмәсен, балалар ачынып еламасын өчен
дөньяда тынычлык кирәк.
Әкрен генә җилләр исә,
Ел артыннан еллар үтә,
Ә халыкта тик бер теләк
Гүя бердәм сулыш:
Мәрмәр һәйкәлләр каршында
Яшьле күзләр карашында катгый таләп:
Җирдә кабат
Кабынмасын сугыш!