сачыненне на тэму якім я сябе бачу ў будучыні
- 5 прапаноў
- бадзёрым і 100 гадовым
- Напэўна, кожны чалавек задумваецца над тым, што будзе заўтра. І кожнаму цікава, як павернецца яго жыццё … Я лічу, чалавек сам каваль свайго шчасця. І як ты жывеш зараз, думаеш, робіш — ад гэтага залежыць многае. Трэба заўсёды быць упэўненым у сабе, мець мэта ў жыцці, да чаго-то імкнуцца. Калі ўсяго гэтага няма, то няма і жыцця. Дурному жыць марна, марнаваць час на непатрэбныя ні табе, ні навакольным рэчы, справы, учынкі. Усё павінна быць у раўнавазе: школа, танцы, сябры, адносіны з кім-небудзь або што-небудзь іншае. Прыкладаў вельмі шмат можна прывесці, але сутнасць адна і тая ж. У маім прыкладзе. Мая мара — паспяховы харэограф ў буйным горадзе з вялікімі перспектывамі. Або псіхолаг з вельмі развітым унутраным светам. Я не хачу, скончыўшы школу, адразу выскачыць замуж, нараджаць кучу дзяцей і потым сядзець думаць, як жа іх зрабіць людзьмі. У мяне няма жадання сядзець дома ў стракатай халаце, выціраць насы дзецям, і скардзіцца, што жыццё не адбылася. Значыць, ужо цяпер трэба задумвацца пра сваю будучыню. Дарма марнаваць час, грунтавацца толькі на шкодных звычках, глядзець гадзінамі тэлевізар …
Мой выбар прафесіі зроблены, зыходзячы з таго, якія ў мяне здольнасці, таленты. Харэограф — гэта не проста, як здаецца. Усе скачкі, павароты, пазіцыі трэба не толькі ведаць і ўмець, але і яшчэ навучыць гэтаму іншых. І навучыць правільна, каб вучань ганарыўся потым, што ў яго выкладаў сапраўдны чалавек сваёй справы. Каб усё атрымалася, трэба ўмець паставіць сябе, быць у першую чаргу іншым, а не дэспатам, які фармуе людзей пад штамп са словам «як усе, так і ты», кожны чалавек індывідуальны, і мае свае здольнасці да нечаму небудзь. І калі іх не развіваць, а жыць шэрай жыццём, то ты не ў праве назваць сябе чалавекам. Жыць, як па лінейцы пра правілах, значыць быць кансерватарам. Я не з такіх, я наватар. Будучая сям’я, якой я яе бачу. У дачыненьні да сям’і павінна панаваць паразуменне, давер, каханне, я супраць матрыярхата і патрыярхата. З чалавекам, з якім ты вырашыш правесці ўсё сваё жыццё, павінна быць раўнапраўе. Трэба любіць, шанаваць, паважаць. І правільна зрабіць выбар, добра падумаць перш, чым ўзаконіць адносіны. Не ляцець зламаючы галаву ў ЗАГС, зыходзячы з адной толькі прыхільнасці і ўзаемных інтарэсаў. Не трэба марнаваць час на пошукі, думаючы, што ўсіх лепшых разбяруць. Сапраўднае каханне прыходзіць сама, адна і назаўжды. Проста не трэба думаць пра гэта ўвесь час, трэба існаваць сваёй правільнай індывідуальнай жыццём. І не проста існаваць, а менавіта жыць у поўным і самым лепшым сэнсе гэтага слова. Верыць, чакаць, адчуваць, дзейнічаць, і ў любым выпадку быць аптымістам, думаць, што ў цябе ўсё атрымаецца. І вынік атрымліваць добры, імкнучыся яшчэ да больш лепшага. - Пачуўшы падобнае пытанне, я часта ўспамінаю свае дзіцячыя гульні: у бальніцу, у школу, у краму. У залежнасці ад настрою я бывала або добрым доктарам, ці строгай настаўніцай (вельмі любіла ставіць двойкі ў часопіс), або шчодрым прадаўцом. Зараз я ўжо разумею, што мая будучая прафесія гэта не гульня. Выбар серьзный і таму вельмі складаны. Але тут мне б хацелася расказаць не столькі пра сваю будучую прафесію, колькі пра тое, які асобай я сябе бачу.
Па-мойму, самае асноўнае стаць годным чалавекам. Не важна, чым ты будзеш займацца, галоўнае, каб гэта было любімае справа, якая будзе прыносіць задавальненне, справа, калі яно захоча прысвяціць сваё жыццё, дзеля якога ты будзеш гатовы пераадольваць цяжкасці. Я мару стаць прафесіяналам. Які б ні была мая прафесія, я хачу выконваць свае абавязкі на вышэйшым узроўні. Чалавек сваёй дзейнасцю павінен прыносіць карысць, дапамагаць людзям, чым бы ён ні займаўся. Я хачу бачыць вакол сябе ўдзячных людзей і пры гэтым ведаць, што заслугоўваю гэтай падзякі. Я бачу сябе паспяховым чалавекам. Ісці на працу, як на свята, пастаянна вучыцца і самаўдасканальвацца, любіць сваю працу гэта не проста прыгожыя словы, збітыя фразы, гэта мая мара. Я, вядома ж, выдатна ўсведамляю, што абавязкова будуць цяжкасці, без іх не абыходзіцца ні адна справа. Але я таксама ведаю, што толькі адолеўшы іх, калі прыйсьці час, я абавязкова з імі спраўлюся.
- калі Раса чалавека будзе без смяротнага то чалавек вымрэ праз 50 гадоў
- Што мяне чакае праз 20 гадоў? Думаю, у мяне будзе праца. Хутчэй за ўсё, я буду прадпрымальнікам, бо я з дзяцінства марыў мець сваю фірму ці нешта падобнае. А можа быць, я буду рабочым, як мой тата. Я не ведаю дакладна, кім буду працаваць, але ведаю напэўна, што буду. Яшчэ я думаю пра сям’ю, у мяне будзе вясёлая і дружная сям’я. Я ажанюся на самай разумнай і прыгожай дзяўчыне. У выхадныя мы ўсёй сям’ёй будзем ездзіць на прыроду, купацца, збіраць грыбы ці проста гуляць на свежым паветры.
Мне вельмі падабаецца гуляць у футбол, і таму, праз 20 гадоў я ўсё яшчэ буду гуляць у футбол. Да майго хобі, магчыма, дададуцца і іншыя. У мяне будзе дастаткова грошай, а таму, я змагу марнаваць іх на свае захапленні. Напрыклад, куплю сабе самы лепшы кампутар, але для пачатку я набуду больш неабходныя рэчы: кватэру, машыну. Я люблю актыўны адпачынак, гэта будзе маім даведнікам ў дарослым жыцці. Бо чым больш актыўна чалавек, тым большая яму дамагаецца у сваім жыцці. І таму, уся мая сям’я будзе весці актыўны, здаровы лад жыцця. Кожны год у мяне будзе вялікай адпачынак, і мы будзем ездзіць катацца на лыжах у горы ці на мора.
Праз дваццаць гадоў усё пераменіцца. Я буду старэй, буду дарослым і сур’ёзным, у мяне будзе іншы стыль і іншыя мары. Але цяпер я думаю, што буду апранацца ў касцюмы і насіць дзелавой партфель, як усе занятыя людзі. У мяне будзе шмат спраў, і дзень будзе распланаваны па гадзінах, а можа быць, нават па хвілінах. Ці буду я шчаслівы да! Я хачу, каб у мяне ўсё было і таму я буду вельмі шчаслівы. А яшчэ ў мяне будзе сабака. Харошы, вывучаны, яна будзе ахоўваць мяне і маю сям’ю. Мы будзем вялікімі сябрамі.
Мне б хацелася таксама зрабіць нешта добрае для сьвету праз 20 гадоў. Магчыма, я стану дапамагаць людзям або клапоціцца аб прыродзе. Я ведаю, што гэта важна, таму мяне гэта і турбуе. Усе паспяховыя людзі робяць нешта для іншых, я таксама буду дапамагаць іншым, тады я стану яшчэ больш паспяховым і ўсё ў мяне будзе добра. - Якім я ўяўляю будучыню. Я думаю што будучыня не вельмі зменіцца. Але памарыць не плохо! У бліжэйшым часе ўпершыню нага чалавека ўступіць на Марс. А ў далёкім будучыні людзі змогуць падарожнічаць на сваіх касмічных караблях на розныя планеты (Як мы цяпер па краінах). У вынікі мы найдм разумную трасу жыцця. Як мы. І мы будзем супрацоўнічаць
- Пачуўшы падобнае пытанне, я часта ўспамінаю свае дзіцячыя гульні: у бальніцу, у школу, у краму. У залежнасці ад настрою я бывала або добрым доктарам, ці строгай настаўніцай (вельмі любіла ставіць двойкі ў часопіс), або шчодрым прадаўцом. Зараз я ўжо разумею, што мая будучая прафесія гэта не гульня. Выбар серьзный і таму вельмі складаны. Але тут мне б хацелася расказаць не столькі пра сваю будучую прафесію, колькі пра тое, які асобай я сябе бачу.
Па-мойму, самае асноўнае стаць годным чалавекам. Не важна, чым ты будзеш займацца, галоўнае, каб гэта было любімае справа, якая будзе прыносіць задавальненне, справа, калі яно захоча прысвяціць сваё жыццё, дзеля якога ты будзеш гатовы пераадольваць цяжкасці. Я мару стаць прафесіяналам. Які б ні была мая прафесія, я хачу выконваць свае абавязкі на вышэйшым узроўні. Чалавек сваёй дзейнасцю павінен прыносіць карысць, дапамагаць людзям, чым бы ён ні займаўся. Я хачу бачыць вакол сябе ўдзячных людзей і пры гэтым ведаць, што заслугоўваю гэтай падзякі. Я бачу сябе паспяховым чалавекам. Ісці на працу, як на свята, пастаянна вучыцца і самаўдасканальвацца, любіць сваю працу гэта не проста прыгожыя словы, збітыя фразы, гэта мая мара. Я, вядома ж, выдатна ўсведамляю, што абавязкова будуць цяжкасці, без іх не абыходзіцца ні адна справа. Але я таксама ведаю, што толькі адолеўшы іх, калі прыйсьці час, я абавязкова з імі спраўлюся.
- паспяховым
- а колькі слоў
- хз зх
Чым увогуле з’яўляецца прафесія журналіста? Гэта цікавая шматбаковая сфера дзейнасці чалавека, які прагне даць жыццё нейкай пэўнай ні то ідэі, ні то сэнсу. Журналістыка захоўвае ў сабе кладзеж разнастайных галін, уплывае на псіхалогію і ўздзейнічае на паводзіны грамадства. Яна кранае гісторыю і палітыку, мастацтва і спорт, эканоміку і шмат чаго яшчэ. Для нашага з Вамі жыцця неабходны ўсе прафесіі, якія сёння існуюць. А вось мэта журналістыкі – данесці да нас, простых людзей, тую важную і праўдзівую інфармацыю, паўплываць на свядомасць і характар грамадства. Недарэмна журналістыку называюць чацвёртай уладай.
У сучасным жыцці багата розных кірункаў, у якіх можа развівацца журналіст: тэле-, фота-, радыё-, веб-журналістыка, друкаваныя СМІ, рэклама… І нават тварыць можна ў розных жанрах: артыкул, інтэрв’ю, замалёўка, хроніка і г.д.. Усім гэтым кіруе сам журналіст. Менавіта ён абірае як, што і аб чым пісаць. Ён творца, галоўны майстар.
Журналіст мусіць быць шматграннікам, энцыклапедыстам. Валодаць пэўнымі ведамі, уменнем вычэрпваць галоўную інфармацыю, раскрыць праблематыку і душу чалавека, быць псіхолагам. Фізічны і эмацыянальны стан ён павінен трымаць у абцугах. Мець добрую дыкцыю і чыстае маўленне. А галоўным інструментам асобы журналіста з’яўляецца мова. Без валодання нормамі мовы журналіст не зможа выказаць свой пункт гледжання, а чытач ці слухач – зразумець яго. Знешне журналіст мусіць быць ахайны, акуратны, прываблівы. Бясспрэчна, толькі творчы чалавек, творчая асоба можа нырнуць у гэтую складаную старажытную прафесію.
Зразумеўшы ўсю важнасць журналістыкі, праманіторыўшы яе асаблівасці і супаставіўшы з сабой, я вырашыў стаць журналістам. Я бачу ў сабе ўсе гэтыя якасці. Для мяне журналістыка – шанец заўсёды знаходзіцца ў руху, развівацца як чалавек, як грамадзянін, як асоба. Сёння шмат складаных і не заўсёды зразумелых грамадству падзей адбываецца ў свеце. Людзі нават не ведаюць, як рэагаваць на новую з’яву, не кажучы пра ўспрыманне і пераварванне патока інфармацыі. І менавіта журналіст праз СМІ, рэкламу і інтэрнэт дапамагае чалавеку зразумець, з’яўляецца своеасаблівым правадніком. У будучыні я хачу сваім словам умець данесці да чалавецтва розныя важныя пытанні і адказы на іх. Перш-наперш тое, што тычыцца менавіта нас, беларусаў: наша культура, традыцыі і гісторыя. Стварыць сваё шоу на рыдаё ці тэлебачанні пра распаўсюджванне беларускай мовы і нацыянальных каштоўнасцей, “каб не ўмёрлі”. Для мяне журналістыка – не толькі прафесія і магчымасць зарабіць грошы, гэта лад жыцця, светапогляд. Кожнаму журналісту хочацца прыносіць карысць грамадству, уздзейнічаць на яго жыццё і будучыню.
Не прымаючы да ўвагі тое, што ўвесь школьны шлях я займаўся тэхнічнымі навукамі: матэматыкай і геаграфіяй, я вырашыў паступаць на факультэт журналістыкі ў БДУ. Для мяне журналістыка — гэта сумесь гуманіратнага накірунку і тэхнічнага. Лічу, што тут мне дапамогуць атрымаць добрую адукацыю, веды і стаць сапраўдным журналістам.
Будучыня пачынаецца сёння (На белорусском языке)
| 20 марта 2018
Будучыня. У гэтым слове столькі сэнсу і загадкавасці. Што будучыня для цябе?
Кожны новы дзень — гэта ўнікальная і непаўторная з’ява. Бо ён не проста з’яўляецца сапраўдным, але і таксама становіцца часткай будучага. Сувязь мінулага, сучаснасці і будучыні — відавочная і непарыўная. Бо мінулае становіцца сапраўдным, а сапраўднае пераходзіць у будучыню. Так было заўсёды. Менавіта таму, шмат хто лічыць, што трэба імкнуцца да лепшай будучыні. Яны будуюць планы, робяць ўклады і складаюць назапашвання. Вядома ж, гэта правільна, клапаціцца аб сваёй будучынi неабходна кожнаму з нас. Таму што жыць толькі сённяшнім днём, не клапоцячыся аб будучынi — гэта глупства, адпачываючы і забаўляючыся сёння, ты можаш апынуцца ні з чым заўтра.
«Будучыня пачынаецца сёння». Гэтая фраза валодае вельмі глыбокім сэнсам і, на мой погляд, кожны павiнен абдумаць яе. Бо будучыня сапраўды пачынаецца сёння, цяпер, у дадзены момант.
Для таго, каб валодаць добрай будучынёй, не трэба будаваць пастаянныя планы і марыць. Гэта трэба, несумненна, але як складнік вашых дзеянняў. Я думаю, для таго, каб мець годную будучыню, трэба клапаціцца ў першую чаргу аб сваёй сучаснасцi.
Нельга казаць, што трэба жыць тут і цяпер ці неабходна цалкам апускацца ў планы на будучыню. Не, трэба жыць у сучаснасці, у клопатах аб будучынi і памяцi аб мінулым. І толькі тады вы па-сапраўднаму зможаце шанаваць тое, што маеце, дасягнуць таго, чаго жадаеце і дзякаваць тое, што калі-то ў вас было.
Каждый новый день — это уникальное и неповторимое явление. Ведь он не просто является действительным, но и также становится частью будущего. Связь прошлого, настоящего и будущего — очевидна и неразрывна. Ведь прошлое становится настоящим, а настоящее переходит в будущее. Так было всегда. Именно поэтому, многие считают, что нужно стремиться к лучшему будущему. Они строят планы, делают вклады и составляют накопления. Конечно же, это правильно, заботиться о своем будущем необходимо каждому из нас. Потому что жить только сегодняшним днем, не заботясь о будущем — это глупость, отдыхая и развлекаясь сегодня, ты можешь оказаться ни с чем завтра.
«Будущее начинается сегодня». Эта фраза обладает очень глубоким смыслом и, на мой взгляд, каждый должен обдумать ее. Ведь будущее действительно начинается сегодня, сейчас, в данный момент. Для того, чтобы обладать хорошим будущим, не нужно строить постоянные планы и мечтать. Это нужно, несомненно, но как составляющая ваших действий. Я думаю, для того, чтобы иметь достойное будущее, нужно заботиться в первую очередь о своей современности. Нельзя говорить, что нужно жить здесь и сейчас или необходимо полностью погружаться в планы на будущее. Нет, надо жить в настоящем, в заботах о будущем и памяти о прошлом. И только тогда вы по-настоящему сможете ценить то, что имеете, достичь того, чего хотите и благодарить то, что когда-то у вас было.
Сочинение: Пошукі будучыні
Першая частка.
Украдзенае маленства
I
“Тыя гады прымусілі нас змалку дзён прывучвацца да плута і касы, да пілы і сякеры, да гэбля і долата, да молата і кавадла. Гэтае начынне і прыламзе, па якім яшчэ нядаўна хадзілі бацькавы рукі, было яшчэ і цяжкое і вялікае кожнаму з нас…” — зазначае на пачатку рамана аўтар.
Волечка Нявада вяртаецца з канём з поля. Ад бацькі з фронту ўжо больш за паўгода няма пісем. Дзяўчынка сама ўзарала поле. Каля вёскі яна сустрэла фурманку, на якой стаяла зачыненая труна, а побач сядзеў “увесь сціснуты, скамечаны палонны”. Гаспадар фурманкі хлопец-падлетак пахаваў на могілках свайго бацьку, які не вытрымаў дарог бежанства.
Хлопчык-падлетак, палонны немец і салдат-канваір спыніліся на ноч у хаце Волечкі. Да хворага немца прыводзяць фельчара, дзяўчынка поіць яго малаком. Фельчар раіць хлопцу заставацца ў Сумлічах: “Жыві ў гэтай хаце і памагай гэтай малой жыць на свеце. Вам жа цяпер абаім важна, каб абы дзень перабыць. У яе вернецца бацька, і жыццё пачнецца, а ты — скончыцца вайна, і вернешся на сваю Вілейшчыну”.
Пакідаючы хату Волечкі Нявады, палонны немец запісаў адрас вёскі і, узрушаны тым, што перамог хваробу, застаўся жыць, аддаў малой гаспадыні залатыя гадзіннік, пярсцёнкі, крыжык. Ён іх хацеў завезці сыну Густаву, каб той з арандатара стаў гаспадаром.
Волечка і Кастусь Лукашэвіч, як брат з сястрой, жывуць у адной хаце, вядуць гаспадарку, падзяліўшы па прыкладу дарослых паміж сабой абавязкі. Кастусь прадаў старога Волеччынага каня, пакінуўшы свайго.
Пілуючы ў лесе дровы, Волечка застудзілася. Хлопец прывозіць фельчара, які колькі часу назад лячыў палоннага немца. Фельчар пытаецца, куды Волечка падзела золата, раіць яго прыхаваць, бо пакінутыя немцам рэчы ляжаць у шуфлядзе сярод рознай непатрэбшчыны. Ён пераказвае змест пісем старога немца да сына. У першым, адчуваючы, што памірае, палонны развітваўся з сынам і з іншымі членамі сям’і. У другім пісаў пра радасць жыць: “Усе людзі на зямлі добрыя і мілыя. Каб вы толькі ведалі, як аба мне дбалі і пра мяне клапаціліся тыя чужыя людзі, у хаце якіх я ляжаў!.. Гэта ўжо не чужыя мне людзі, яны выратавалі мяне, і калі я ўстаў на ногі і ўбачыў, што жыву і ўжо здаровы… я не вытрымаў і… Густаў, маё сэрца баліць аб табе, што ты астанешся арандатарам… Я аддаў той дзяўчынцы тое, што было тваё… Што ж, гэта адзіны раз у жыцці ў мяне так ірванулася душа і павяла мяне на гэты ўчынак…” Разглядаючы пакінутыя немцам залатыя рэчы, фельчар заўважыў на гадзінніку надпіс “граф Паліводскі”.
Восень змяняла зіма, зіму вясна, Волечка і Кастусь сталелі. “Надыходзіла новая пара ў іхнім жыцці. Яны не спяшаліся ёй насустрач. Яно само ўсё ішлося, а яны мелі радасць ад свае кожнадзённасці… Абое яны стаялі моўчкі каля свае хаты і як бы слухалі цішыню. Калі яго рука злавіла яе плячо, яна хіснулася да яго, як бы цвёрда ведаючы, што вызначанага не пераступіш і што ёй не можна быць далёка ад яго. I абодвум ім жыццё стала вялікім шчасцем”.
У канцы 1920 года вяртаецца на радзіму Нявада, які быў у нямецкім палоне. Па дарозе ён спыняецца ў карчме, размаўляе са знаёмым з даваеннага часу яе гаспадаром. На сцяне карчмы прачытаў надпіс: “Памажы мне, Божа, знайсці дзверы ў маю будучыню. Граф Паліводскі”. Карчмар расказвае гісторыю графа, якому не пашанцавала. На вайне ён быў паранены і зваліўся з каня. Акрываўленага Паліводскага падабраў селянін. Граф пражыў у яго больш года. Калі збавіцель урэшце сказаў, што трэба Паліводскаму шукаць якую працу, той яго абразіў, назваўшы хамам, і схапіўся за рэвальвер. Селянін выгнаў графа качаргой з хаты. Граф пайшоў служыць у польскае войска. Гэтую гісторыю, а таксама тое, шо яго абакралі, карчмар чуў ад самога Паліводскага.
Нявада вярнуўся дамоў, ледзь пазнаў у сталай жанчыне, што выйшла на ганак, тую Волечку, з якой ён развітаўся, ідучы на вайну. Бацька шчаслівы, што дачка засталася жывой. Але Волечка вырасла без яго, “хтосьці злы адабраў ад яго яе маленства”.
Перабіраючы рэчы ў куфры, Нявада убачыў золата. Волечка тлумачыць, як трапілі да яе гадзіннікі, пярсцёнкі, крыжык. Нявада дапамагае зяцю будаваць новы дом. У яго нараджаецца ўнучка.
III
У мясцовасці далёкай ад Сумліч з’явіўся незнаёмы нікому чалавек, які “шукаў не зямлі і не хлеба, а толькі цішыні… Так, як ніхто, ён пільнаваўся свайго гнязда, якое стала, хоць і марудна, складаў, саломіна за саломінай”. У мясцовай улады ён прасіў надзел на чатыры душы і вымушаны быў расказаць пра сваё жыццё. Нарадзіўся ён на Дзісненшчыне. Першая сусветная вайна яго з бацькам і сёстрамі выгнала з дому. Дарога на усход была адрэзана. Пахаваўшы бацьку і сястру, Ракуцька з другой сястрой вярнуўся на радзіму, але хата і амаль уся вёска аказалася спаленай. Блукаючы па наваколлю, брат і сястра натрапілі на пакінутую ацалелую хату і сталі ў ёй жыць. Праз нейкі час Ракуцька знайшоў параненага графа, дапамог яму вярнуцца да жыцця, але ўдзячнасці ад яго не дачакаўся. Уцякаючы ад свайго збавіцеля, граф ускочыў на худую Ракуцькаву кабылу.
Пасля рэвалюцыі Сымон узяў панскай зямлі і з панскага лесу паставіў побач са старой новую хату.
З бежанства вярнулася гаспадыня старой хаты. Яе муж загінуў на вайне, дзеці памерлі. “Маладая і адзінокая жанчына неўзабаве перайшла ў новую хату нязнанага раней маладога суседа, які, здавалася, бесперапынна піў вялікую асалоду даводзіць да дасканаласці сваю новую дамоўку”. У Ракуцькі нарадзіліся сын і дачка.
Калі Заходняя Беларусь адышла да Польшчы, да Сымона з’явіўся граф Паліводскі “ва ўсім бляску афіцэра польскага войска”. Ён абяцае не спаганяць за панскую зямлю і хату з панскага лесу, калі Ракуцька аддасць тое, што забраў у яго. Селянін гаворыць, што замест падзякі за выратаванне граф украў калісьці ў яго кабылу, а цяпер робіць злодзеем.
Сымон Ракуцька прымае рашэнне ўцякаць у савецкую Беларусь. Цёмнай бяззорнай ноччу ён з дзецьмі і жонкай спрабуе перайсці граніцу. Раптам пачулася страляніна. Жонка з дзецьмі першымі рушылі назад. Сымон на нейкі час затрымаўся і быў арыштаваны савецкім пагранічнікам.
Вярнуўся Ракуцька ў тыя мясціны, дзе засталася жонка з дзецьмі, толькі ў 1939 годзе. Дайшоўшы да знаёмага кутка, ён ўбачыў дарагі яго сэрцу камень і маладую жанчыну, што сядзела на ім. Але гэта была не яго жонка, а яго дачка. Сустрэча і думка, “што мінулае не варочаецца”, настолькі яго ўразілі, што ён не адкрыўся дачцы.
Вярнуўшыся ў свой дом, трэці за яго жыццо, Ракуцька ўбачыў у двары жанчыну. Ён пазнаў яе з першага позірку. “Гэта яна! Такая! Без яго такая стала!.. І ён зыначыўся без яе. Ужо і старасць не вельмі далёка стаіць за плячыма. I ў яе таксама. Нехта злы і бязлітасны ўкраў у яго яе маладосць, і яе самую ўкраў. I яго маладосць украў… Злы ён і жорсткі, гэты страшны злодзей. I ніякая кара нідзе і ніколі не спасцігне яго…”
Новую бацькаву хату адшукаў Тамаш. Убачыўшы перад сабой дарослага сына, стары Ракуцька зайшоўся ад новага болю: “Няма хлопчыка Тамаша, ёсць салдат чужой арміі, і хіба вядома, якая ў яго душа? Бацька ж не мог сеяць добрае насенне ў гэтай душы. Тамашова маленства ўкралі ад бацькі: жалезная нага таго страшнага злодзея зноў душыла Сымона Ракуцьку…”
Другая частка.
Вялікае скрыжаванне
I
“Вялікі шлях з усходу на захад праходзіць каля мястэчка Сумліч, але не праз іх… а крыху зводдалеку. Гэты шлях — старая Маскоўска-Варшаўская шаша”.
На скрыжаванні дарог расла вялікая старая таполя, дзякуючы якой на сенажацях і палях сумлічан кожны год вырастала безліч дрэўцаў. Нявада аднойчы перасаідзіў з сенажаці некалькі большых дубчыкаў бліжэй да вялікага дрэва. Праз колькі дзён убачыў іх стаптанымі “нечымі ботамі з шырокімі абцасамі”.
На скрыжаванні пад дрэвам Нявада сустрэў маладую дзяўчыну. Яна ішла да бацькі. З гісторыі незнаёмкі Нявада даведаўся, што і ў бацькі гэтай дзяўчыны ўкралі маленства дачкі. Дзяўчына, яна назвалася Лізаветай, хоча ведаць, каго ёй ненавідзець за ўкрадзенае маленства.
Нявада і Лізавета заўважылі спячага ў кустах мужчыну. Паводзіць ён сябе незразумела і Няваду апаноўвае вялікая трывога: “Можа зноў тут блізка ходзіць той вялікі злодзей, што ўкраў у яго Волеччына маленства”. Незнаёмы хлопец заяўляе старому: “Ведаю! У цябе ўкралі маленства твае дачкі. А ў мяне ўкралі самога мяне. Так што ідзі сабе ў свой бок, а я ў свой”.
Застаўшыся на скрыжаванні, незнаёмец пачуў пра пачатак вайны. Вестка яго ўзрадавала і абнадзеіла. На шашы пачаўся вялікі рух. Наляцелі нямецкія самалёты і пачалі бамбіць. Нявада збірае на фурманку ацалелых пад абломкамі дзяцей, калі малады чалавек з радасцю паведаміў, што немцы ўжо занялі Мінск, Бабруйск і Чырвоная Армія разбіта. Нявада з усяго размаху апусціў на галаву чалавека, “які так добра ўсё ведаў і так складна гаварыў”, прэнт.
З-пад абломкаў і чалавечых трупаў выбіраецца Лізавета.
Малады чалавек, прыйшоўшы ў сябе пасля ўдару па галаве, сустракае немцаў, пытаецца пра графа Паліводскага і просіць есці. Нямецкі афіцэр у адказ паціснуў плячыма і кінуў з машыны ў дарожны пясок пачак галетаў.
Бомбы не зачапілі Сумлічы. Прыстроіўшы дзяцей, Нявада вярнуўся ў вёску, але дома нікога не было. Ноччу ў хату прыйшла Волька і расказала бацьку, што здарылася ў яго адсутнасць. Мабілізаваныя мужчыны не знайшлі ніякага начальства і вярталіся назад. Забралі ў афіцэра, які ўцякаў з фронту, кулямёт. Зброю пакінулі ў хаце Кастуся Лукашэвіча, пра што хтосьці данёс чужынцам. Тыя палічылі, што Лукашэвіч — камандзір нейкага атрада, забралі кулямёт і гаспадара хаты. Лукашэвічу ўдалося па дарозе ўцячы. Немцы аб’явілі, што калі Кастусь Лукашэвіч сам не явіцца да іх, то мястэчка будзе спалена, а кожны дзесяты яго жыхар расстраляны.
Кастусь прыйшоў дамоў ноччу, а раніцай усіх местачкоўцаў сагналі разам, запатрабавалі выдаць камуністаў. Адзін вясковы палахлівец назваў Лукашэвіча, але яму і на гэты раз пашчасціла ўцячы.
У хату прыходзіць Кастусь і, паведаміўшы, дзе яго можна знайсці, ідзе назад у лес.
Раніцай на ўмоўленае месца выпраўляецца Нявада. Просіць зяця, каб той дзе-небудзь схаваўся і прыціх, бо перад ім “жалезны звер”. Просіць зрабіць гэта дзеля Лізы, унучкі. Кастусь адмаўляецца, хоць вельмі любіць дачку.
Калі Нявада вярнуўся ў Сумлічы, усюды гаспадарылі паліцаі. У хаце Волькі і Лізы не было. Стары з размовы паліцаяў даведаўся што з немцамі з’явіўся граф Паліводскі і стаў начальнікам воласці.
У старой хаце ён убачыў сумную дачку. Яна паведаміла, што Лізу разам з іншымі маладымі дзяўчатамі і хлопцамі немцы павезлі кудысьці на машынах.
Праз некалькі дзён стала вядома, што атрад Кастуся адбіў дзве машыны з моладзю, але Ліза трапіла ўлагер.
Волька ідзе ў атрад да мужа, а Нявада — ратаваць унучку. Ён верыць, “што чалавек не вытрымае, каб вечна быць зверам. Вырві ты з чалавека сэрца і ўстаў на яго месца звярынае, дык у чалавечых грудзях і звярынае сэрца стане чалавечым”.
II
На ўскрайку лесу Ракуцька сустрэў незнаёмага маладога чалавека, адзенне якога ператварылася ўлахманы.
Праз нейкі час прыходзіць Тамаш, расказвае бацьку пра лагер, куды немцы сагналі некалькі тысяч чалавек. Ракуцька паведамляе сыну пра дзейнасць атрада Лукашэвіча і пра тое, што ў лагеры знаходзіцца дачка камандзіра Ліза. У лагеры апынулася і жонка Сымона Ракуцькі.
Незнаёмец чуў размову бацькі з сынам. Ён спавядаецца незнаёмым людзям. Імя яго Люцыян Акаловіч. Бацька Люцыяна страціў у час рэвалюцыі фальварак пад Клецкам, спадзяваўся з дапамогай Польшчы вярнуць яго. Са слова “Беларусь” Акаловічы смяяліся, упэўненыя, што ёсць толькі Польшча, якая хутка пра сябе заявіць. Малады Акаловіч вырас з марай пра свой фальварак. Граф Паліводскі завербаваў Люцыяна служыць немцам. Бацька блаславіў сына, бачачы ў Германіі тую сілу, якая зможа расправіцца з бальшавікамі.
Перад пачаткам вайны з Савецкім Саюзам Люцыян апынуўся на тэрыторыі Беларусі. Радасцю напоўнілася яго сэрца, калі пачуў, што немцы наступаюць. За гэтую радасць нейкі чалавек стукнуў Акаловіча па галаве.
Сустрэўшы выпадкова знаёмую жанчыну, ён даведаўся, што маці немцы жывую спалілі ў хаце, а бацьку павесілі. Акаловіч хоча адпомсціць Паліводскаму, ён ведае, што той стаў начальнікам, ведае, дзе яго шукаць.
Тамаш развітваецца з бацькам. Калі Сымон Ракуцька задрамаў, Люцыян уцёк.
У Баранавічы ранішнім цягніком прыехала пажылая пара. Іх сустрэў малады жыццярадасны чалавек у вайсковай форме. Машыны павезлі старых і маладога немца далей. На Вялікім скрыжаванні быў зроблены прыпынак. Стары немец доўга з трывогай углядаўся ў дрэва, яму здалося, што гэтую таполю ён калісьці ўжо бачыў. Прыгадаў мінулую вайну і свой палон. Гертруда, старая немка, баіцца гэтай зямлі. Сын супакойвае маці, што хутка на заваяванай тэрыторыі будзе ціха і бяспечна, бо “тут жывуць не людзі, а казюлі з нявольніцкай псіхалогіяй. Яны створаны, каб быць слугамі”. Густаў-малодшы папракае старэйшага, што той калісьці “страціў сваю нямецкасць” і аддаў тубыльцам здабытае на вайне золата.
Сымон Ракуцька прыводзіць у лес шмат людзей на чале з Лукашэвічам. Ён расказвае, як трапіла да немцаў жонка. Пра дачку Лізавету Ракуцька нічога не ведае.
Густаў і Гертруда пасяліліся ў былым маёнтку нейкага тутэйшага пана. Маёнтак знаходзіцца недалёка ад лагера. Сын, выбіраючы для бацькоў месца жыхарства, падумаў і пра дадатковую ахову, і пра рабочую сілу.
Ліза Лукашэвіч трэці тыдзень ляжыць каля лагернага слупа хворая, “бяздум’е было яе ратункам, і ішло яно ад вялікай слабасці яе цела”. Нейкім днём над спакутаванай дзяўчынкай нахілілася Ракуцькава жонка. Ліза сказала ёй “мама!”. Гэтае магічнае слова скаланула душу і дзяўчынцы, і старой жанчыне.
Нявада дайшоў да маёнтка, дзе жыў граф Паліводскі. Перадаў праз жанчыну-служанку, што “прынёс тое, чаго шукаюць праз усё жыццё”. Графу Нявада расказвае, як трапілі да яго залатыя рэчы і просіць выбавіць з лагера за вернутае золата ўнучку: “Ратуйце яе і мяне цераз гэта… Чалавек жа нават і акамянелы, не бывае без сэрца. Я так прашу… Нявіннае дзіця…” Паліводскі амярцвела глядзеўна каштоўнасці. Урэшце пачаў крычаць, што стары позна іх прынёс, яны яму патрэбны былі дваццаць год назад.
Паліцэйскі паведаміў, што графа просіць прыняць сын Стафана Акаловіча. На вачах у Нявады Люцыян Акаловіч застрэліў Паліводскага.
“Тое, што Паліводскага ўжо няма жывога не дало яму палёгкі. Безнадзейнасць і чорны смутак душылі яго”. Акаловіч ідзе на захад, дзе родны дом. У лесе Люцыяна перастрэў нейкі чалавек. Ён не паверыў, што Люцыян забіў графа. Знайшоўшы ў Акаловіча нямецкае пасведчанне, незнаёмец выстраліў у яго. Акаловіч упаў мёртвы.
Партызаны напалі на Перабродскі лагер, дзе былі Ліза і жонка Ракуцькі. Тамаш загадаў таварышам ісці ў маёнтак, і забраць там усіх коней, бо ў лагеры шмат хворых і слабых.
Напалоханая стрэламі Гертруда выбегла ў сад, згубіўшы нават чаравікі. Гертруда з Густавам праседзелі ў кустах да ночы, потым жах іх пагнаў падалей ад маёнтка, дзе ляжалі забітыя салдаты і паліцаі. Гертруда памірае, праклінаючы мужа за той парыў, калі ён аддаў чужаземцам золата. “Гэта лёс Германіі за цябе расплачваецца з намі!” — гаворыць жанчына.
Густаў пахаваў жонку і пайшоў адзін. Пераапрануты ў вопратку тутэйшых людзей, выдаўшы сябе за чэха, ён трапіў у Сумлічы. Яго душэўны стан не мае пэўнасці: “Настрой яго зменьваўся кожную секунду. То хацелася яму крыкнуць: “Густаў, сын мой! Дзе ты? Дзе твае салдаты і слава фюрэра?” То хацелася сказаць: “Пракляцце табе, фюрэр, за тое, што ты павёў мяне туды, куды я прыйшоў!”
Густаў распытаў, дзе дом Нявады. Ён адразу пазнаў усё ў старой хаце, дзе калісьці раскрыў людзям душу. Прыняўшы Густава за чэха, гаспадары запрасілі яго за стол. Але ён спытаў пра золата, якое аддаў гэтым людзям шмат гадоў назад. Пачуўшы, што Густаў немец, мужчына загадаў яму выйсці з хаты.
У садзе Кастусь Лукашэвіч прыцэліўся і стрэліў. Потым ён ўбачыў на дрэве падмерзлую бэру. Падумаў, гледзячы на яе, узяў у пуньцы два яблыкі і панёс іх у хату хворай Лізе.
В Гомеле определили победителей областного этапа
республиканского конкурса «Мая Беларусь. Мая будучыня»
Участие в конкурсе приняли 178 ребят, которые предоставили на суд жюри 188 произведений. Из них: 112 стихотворений, 32 эссе и 44 сочинения.
В работах оценивались творческую активность молодежи, уровень и литературные качества авторских работ, оригинальность идей, содержательность, эстетичность, грамотность, выразительность и многое другое.
В номинации «Моя родина — Беларусь» победителями стали: десятиклассница Скороднянской средней школы Ельского района Анна Харабаш — эссе «Што такое Радзiма?», восьмиклассница средней школы № 15 Мозыря Виктория Борисевич — сочинение «Незвычайны сон», семиклассница Колковской средней школы Петриковского района Ксения Белько — акростих «Мая Радзiма — Беларусь», 11-классник средней школы №3 Житковичей Андрей Кузьмич — стихотворение «Я люблю Беларусь».
В номинации «Мой Президент» лучшим оказался десятиклассник Тонежского детского сада — базовой школы Лельчицкого района Владимир Соколовский — стихотворение «Наш Президент».
В номинации «Мой родны кут, як ты мне мiлы» лучшие эссе у девятиклассницы средней школы №2 Турова Житковичского района Анны Земляник «Люблю свой край…» и восьмиклассницы Милевичского детского сада — базовой школы Житковичского района Елены Басаранович «Мой родны кут…».
Лучшее сочинение — «Мой родны кут, як ты мне мiлы» восьмиклассницы Романовичской средней школы Марианны Шермановой. Лучшие стихотворения: «Мая Радзiма» шестиклассницы Козенской средней школы Мозырского района» Дарьи Лузан, «Мой край» девятиклассницы Бобовицкой средней школы Дарьи Михальковой, «Зямля бацькоў, радзiмая зямля» восьмиклассницы Ельской районной гимназии Анастасии Глушковская, «Ода Гомелю» студента второго курса Гомельского педагогического колледжа им. Л. С. Выготского Андрея Баранова.
В номинации «Мая Беларусь. Мая будучыня» победили: эссе «Мая Беларусь. Мая будучыня» 11-классницы Торфозаводской средней школы Анны Макарцовой, сочинение «Мая Беларусь. Мая будучыня» 11-классника гимназии им. Я.Купалы Мозыря Максима Качайло, стихотворения «Мая будучыня» 10-классницы Липлянской средней школы Лельчицкого района Светланы Халявы и «Я i лес» восьмиклассницы гимназии Наровки Елизаветы Исаченко.
Гомелькая правда