Сочинение б1аьстенан 1алам на чеченском языке

18-г1а урок
Урокан ц1е: Суьртах лаьцна «Б1аьстенан 1алам» ц1е йолу сочинени язъяр.
Урокан 1алашо: 1. Шеран заманех, б1аьстенан 1аламах лаьцна йолу произведенеш карлайохуш, б1аьстенан билгалонаш къасто, суьрта т1ехь дийцар х1оттош, дозуш долу къамел кхиор т1ехь болх д1абахьа.
1. Грамматически бакъонашца низам лардеш, йозанца белхаш кхочушбан.
2. 1аламан хазалла, цуьнан исбаьхьалла гайта а, Даймехкан хазна ларъян а, цуьнга болу безам ч1аг1бан а, кхоччуш мах хадон 1амо а.
Урокана оьшу г1ирс: б1аьстенан суьрташ, дошамаш, тептарш, къастийна байташ, кицанаш, б1аьстенан 1аламан суьрташ т1ехь слайдаш.
Урокан тайпа: Дозуш долу къамел кхиоран урок.
Урок д1аяхьар
I. Догдаийтаран мур.
II. Дешархойн долчу хаарийн актуализаци яран мур.
1. Б1аьстенах лаьцна хьалха 1амийна байташ дагалацар.
2. Церан чулацам хааттаршца къастор.
3. Б1аьстенан 1аламах лаьцна кицанаш, х1етал-металш далор, церан маь1на дар.
а) Ойла йича, произведенийн чулацаман маь1на дича муха сурт х1утту шуна б1аьргашна хьалха?
аь) Хазахетий шуна шеран и зама? Х1унда?
б) Х1ун тайпа басаршца, муьлхачу дешнашца билгалдоккху яздархоша, суртдиллархоша б1аьстенан 1аламан сурт?
III. Урокан коьчал т1ехь болх.
1. Ешначу байт т1ехь алсам муьлха къамелан дакъош дара далийна?
2. Хандешнаш алсам хилар муха билгалдолу?
3. Тептарш т1е д1аязде къастийна хандешнаш.
4. Барта, б1аьргаш д1а а къевлина, ойланца х1оттадел б1аьстенан 1аламан сурт.
5. Х1ун тайпа дустаран г1ирсаш гучубовлу вайна б1аьстенан 1аламах лаьцна сурт х1оттош?
6. Сатуев Хьуьсенан «Лаьмнийн къоналла» ц1е йолу стихотворенин цхьана байтан маь1на дар:
Винчу махка б1аьсте кхечи,
Хазчу йо1ал хаза ша,
Шеца кхайкхи зевне хьеший –
Ц1енчу иллин олхазарш.
IV. Урок т1еч1аг1ъяр.
1. Слайдашца гойтучу суьрташ т1ехь барта предложенеш х1иттор.
а) Суьрташ т1ехь б1аьстенан 1алам гуш, арахь гуш долу сурт цхьанадоьзча х1ун ала мегар ду? (самукъне, сирла ойланаш кхуллуш, хазахетар совдоккхуш, дог ловзадоккхуш сурт ду ала мегар ду).
аь) Суртдиллархочо муьлхачу басаршца гайтина б1аьстенан 1алам?
б) Шуна муха хийтира х1ара сурт? Билгалъяха шайн а, авторан а ойланаш, синхаамийн аг1онаш.
2. Дешархошка йозанца белхаш кхочушбайтар тептарш т1ехь.
3. Оьшучохь хьехархочо г1о лацар.
V. Урокан жам1 дар.
1. Муьлхачу коьчал т1ехь белхаш бира вай урокехь?
2. Къаьсттина муьлха болх бо шун даго къобал, кхачам боллуш хеттарг?
3. Дешархоша йозанца кхочушбан болийначу белхийн жам1 дар.
VI. Рефлексин мур.
1. Урокехь суна дика хеттарг дара…
2. Суна дика цахеттарг…
3. Суна атта хеттарг…
4. Суна хала хеттарг…
5. 1алашоне кхачийнарг…
VII. Ц1ахь: сочиненин белхаш чекхбаха а, 1амийна произведенеш карлаяха а.

ГАЙРБЕКОВА Марьям