Çемье
телейĕ мĕнре-ши?
Ҫемье телейĕ – атте-анне пурри тата вĕсен ăшши.
Атте! Анне! Чăвашсен ытарайми
ҫепĕҫ сăмахĕсем. Вĕсен ячĕпе темĕн чухлĕ ырă сăмахсем калас килет, ҫуммăн
ларса ăшшăн калаҫас килет, ыталаса илсе чĕререн тав тӑвас килет. Ытла та ăслă
вĕсем, ытла та кăмăллă ҫынсем. Хăйсен мĕн пур лайăх енне пире халаллаҫҫĕ,
ăс-тăн параҫҫĕ,тĕрĕс ҫул ҫине тăма пулăшаҫҫĕ. Эпир вĕсенчен вĕренсе пыратпăр,
вĕсене тĕслĕх вырăнне хуратпăр.
Кашнинчех эпир
радиопа аттепе аннене халалласа юрăсем юрланине, сăвăсем каланине илтетпĕр. Ах!
Ҫак ылтăн сăмахсене илтсен чун-чĕре савăнать, кăмăл ҫĕкленет. Еплерех чуна
ҫĕклентереҫҫĕ ҫак сăмахсем.
Ку вăл – аттепе аннене
хисеплени, вĕсене хыттăн юратнине пĕлтерет. Чăваш литературинче те атте – анне
сăнарĕ тĕп вырăнта тăрать. Акă Василий Давыдов-Анатри те хăйĕн сăввинче аннене
тав туса, ăна мухтаса сăвă йеркелесе ҫырнă:
Анне
мана телей пиллет,
Ҫурхи
чипер хĕвелĕм тет,
Хĕвелĕм, тет юратнипе,
Юратнипе, савăннипе.
Анне мана кун-ҫул пиллет,
Тăван кил-ҫурт тĕрекĕ тет,
Тĕрекĕ тет, куҫран пăхса,
Куҫран пăхса, чунтан шанса.
Чăваш поэчĕ Петĕр
Хусанкай та амӑшне халалласа поэма ҫырнă.
Суха касси пек тарăн пĕркеленчĕк,
Ҫат
тытнă тутуна яланхи пек.
Ик куҫ харши раснах йĕрленчĕ,-
Унта пайтах пытарăннă инкек…
Ҫапла сăнарланă хăйĕн
юратнă амăшне чӑваш хал
Ман хамăн та атте –
анне пур,вĕсем –кил ăшши, чун ăшши. Вĕсенчен хакли никам та ҫук. Пирĕн пысăк
ҫемье Кӳлхĕрри Карай ялĕнче пурăнать. Эпир йышлăн: атте, анне, пĕчĕк шăллăм,
асанне, асатте тата эпĕ. Манăн аннене Марина тесе чĕнеҫҫĕ.Вăл бухгалтер пулса
ĕҫлет. Анне пире мĕн пĕчĕкрен ĕҫе хăнăхтарса ӳстерет. Эпир анне ĕҫрен киличчен
хуҫалăхра тупăшса ĕҫлетпĕр. Манăн та анне пекех ĕҫчен, ăслă, пысăк чунлă ҫын
пулас килет.
Аттене ялта Радислав тесе
чĕнеҫҫĕ.Вăл Мускава ĕҫлеме ҫӳрет. Мĕн пĕчĕкрен атте пирĕнпе пĕрле конструкторсенчен
тĕрлĕ япаласем пуҫтаратчĕ, халĕ вара пысăк ĕҫсем тума тăрăшать: трактор пуҫтарчĕ,
тимĕр авса хитре картасем турĕ тата ытти те. Пĕчĕк шăллăм та аттене кура тĕрлĕ
япаласем конструктăрпа пуҫтарма тăрăшать, атте ун ĕҫне хакласа хĕпĕртенине
курсан вара савӑнать, хăйне пысăк ҫын пек туять.
Асаннене Калисса тесе
чĕнеҫҫĕ. Унăн та алли ылтăн.
Вăл пире тĕрлĕ тăхăнмалли тум ҫыхса парать, хитре шăрҫасемпе тирпейлĕн тĕрлет.
Ăна кура эпĕ те тĕрлеме тытăнтăм, йывăрлăх сиксе тухсан
тӳрех асанне патне чупатӑп.
Манăн асатте Петĕр ятлă. Вăл
пирĕн килте чи ăсли шутланать. Асаттепе асанне иккĕшĕ те пенсие тухнă, ҫавăнпа
килте вĕсем пире хуҫалӑхри ĕҫ-хĕле пуҫтарса пулăшаҫҫĕ.
Пирĕн ҫемье пысăк. Ку
мана питĕ савӑнтарать, мĕншĕн тесен нихӑҫан та кичем мар, йĕри-тавра сана
юратакан, пулӑшма хатĕр аслисем. Пĕрре-иккĕ кӑна та мар- тӑваттӑн.
Телевизорпа час-часах
ашшĕпе амăшĕсĕр ӳсекен ачасем ҫинчен кӑтартаҫҫĕ. Вĕсен кăмăлĕ те сивлек. Мĕн
чухлĕ ача нуша курать, ҫак ӳкерчĕк чуна хурлантарать. Шел пулин те,
ашшĕ-амăшне ĕмĕр кӳренсе пурăнмалла суран тăвакан хĕрсемпе ывăлсем те пур-ха
пирĕн хушăра. Тахҫан чи юратнӑ ҫынсем пулнӑ, пурӑна-киле ватӑлнӑ ашшĕ- амăшне
хăйсем пăхас вырăнне ваттисен ҫуртне кайса яракансем сахал-и тата?
Ман шутпа, ватăсене
хисеплемелле, ырă сăмахсем каласа чунĕсене ăшăтмалла, йывăр вăхăтсенче пулăшса
пымалла, аякра пулсан – тăван киле манмалла мар. Ҫемье телейĕ пĕр-пĕрне
юратнинче, хисепленинче, упранинче.
Хĕвел хăй
ăшшине ҫĕр ҫине еплерех сапалать, аттепе анне те ҫавăн пекех чун-чĕре хĕрӳлĕхне
пире парнелеҫҫĕ. Ҫак пуянлăха ҫухатас марччĕ, упраса пурăнасчĕ, ватлӑх
кунĕсенче вĕсемпе те пирĕн ӑшӑ пуласчĕ.
Анна
Кузьмина,
Пĕтĕмĕшле
пĕлӳ паракан Трак вăтам шкулĕнчи 10-б класс.
Ытарайми
атте-анне
Кăҫал Чăваш Республикинче Аннепе Атте ҫулталăкĕ
тесе палăртрĕҫ. Шухăшласа пăхсан тĕлĕнсе каймалла вĕт: тăванлăх, атте-анне
ҫинчен калакан ваттисен сăмахĕсем, юрă-сăвă пирĕн халăхăнни пек урăх никамăн та
ҫук пулĕ. «Аҫупа аннӳне хисепле, хăвнах лайăх пулĕ», «Ача-пăчана мул париччен
ăс пама хушнă», «Ашшĕсĕр ача-ҫур тăлăх, амăшĕсĕр ача- хăр тăлăх»,- янăраҫҫĕ
хăлхара ăса вĕрентекен сăмахсем.
И.Н.Ульянов ячĕллĕ Чăваш патшалăх
университетĕнче пĕрле вĕреннĕ тантăшăм Галя Дмитриева (халĕ унтанпа хушамачĕ
улшăнчĕ те пулĕ) манăн хĕр чухнехи дневник ҫине тахҫан ҫапла сăвă ҫырса хунă:
Ачалăх!
Манăҫми ҫĕр-шыв!
Хуп сăпкана ват асанне
Сăвăласа сиктернине,
Аннен хитре юррисене
Ĕмĕрлĕхех ăша эп хыврăм…
«Аттепе
анне пулсассăн Пуринчен те эп пуян…» — янраттарать тепĕр чух Чăваш наци
радăвĕпе Виталий Адюков маҫтăр, вăйăҫă. Çаплах, аттепе анне пулсассӑн эпир чи
маттуррисем, чи пултаруллисем.
Атте-аннеҫĕм…Çак сăмахсем чунри мĕн пур ачашлăха пĕр ҫĕре пухса чĕрере киленӳ
ҫуратаҫҫĕ. Мĕн тери пысăк та вăйлă асамлăхпа тулса ларнă вĕсем! Сасăпа калатăн
та вĕсене, тӳрех пурăнас килсе каять, пĕр харăс пин ĕҫ туса пăрахассăн туйăнать,
ҫак тĕнчери хăвăн пĕлтерĕшне витĕр ăнкарса илетĕн…
Аттепе анне иккĕшĕ те ҫут тĕнчере чи ҫывăх та хаклă ҫынсем! Вĕсем пулман
пулсан ҫак ҫĕр ҫинче эпир те, икĕ ывăлпа икĕ хĕр, пулмастăмăрччĕ. Эпир вĕсен
вăрринчен ҫуралса кун ҫути курнă. Вĕсем пире ҫак пурнăҫа юратма, йывăрлăхсене
ҫĕнтерме вĕрентмен пулсан, тен, эпир ҫак ҫĕр ҫинче утса ҫӳреймĕттĕмĕр те-и?
Шел те, ҫут тĕнче хăналăх тесе ахальтен каламан пулĕ ҫав. Атте, Егор
Порфирьевич Порфирьев, Аслă аттелĕх вăрҫинче пулнăскер, пирĕнтен уйрăлса кайни
35 ҫул иртрĕ. Ĕҫчен ҫынччĕ вăл, ик алла пĕр ĕҫ тетчĕ, ним тума та ӳркесе тăмастчĕ,
чăн-чăн кăптăрмăш чăвашчĕ, хăть ҫулла, хăть хĕлле аллинчен ĕҫ
каймастчĕ;
ҫăва тухсан- платник, хĕлле- ҫăмат ăсти; выльăхĕ-чĕрлĕхĕ кил хушши тулли.
Ял ҫумĕнчи Туканаш вăрманĕнче унпа юнашар тăрса пĕрремĕш хут алла ҫава тытса
утă ҫулма вĕренни, ҫиме юрăхлă е наркăмăшлă кăмпасене уйăрма вĕрентсе тулли
витресемпе ура айĕнчи хăрăк туратсене шартлаттарса вăрман тăрăх утни,
атте-аннепе пĕрле ял варринчи Мăн пĕвере «хам ҫиеле, шапи аяла» тесе пĕрремĕш
хут шывра ишме вĕренни аса килсе чуна хумхантараҫҫĕ. Хĕллехи каҫсенче тата:
пуҫа ҫĕмĕрен-ҫĕмĕрен – кăткăс задача нимĕнле те парăнасшăн мар, тепĕр пӳлĕмре
вăл е ку ĕҫпе аппаланса ларакан атте патне чупатăн. Мĕнле пулăшмĕ-ха юратнă ачине,
пурнăҫри пулăмсем урлă ăнлантарма тăрăшатчĕ. Йывăрах та пулман иккен пуҫватмăш,
тавҫăрулăх кăна ҫитмен.
Аттен амăшĕ (пирĕн енче мамак теҫҫĕ) икĕ ывăл тата пĕр хĕрпе 28 ҫултах
мăшăрĕсĕр тăрса юлнă. Самани йывăр пулнă, арҫын ĕҫне те, хĕрарăмăнне те хăйĕнех
тумалла. Аттен тăватă класс кăна вĕренме май килнĕ. «Тăлăх нуши тăхăр сыпăклă
тенĕ пек, хĕл варринче кăмака хутма вутă пĕтрĕ, ялти вăй питти арҫынсемпе тăхăр
ҫулхи ача мăн вăрмана вутта тухса кайрăм»,- ачалăхне аса илсе куҫҫулленетчĕ
тепĕр чухне атте. Çапла мĕн пĕчĕкрен куршанак ҫыпҫăннă, вăл е ку ĕҫе уяса
тăман. «Тăлăх йывăҫа тăвăл хуҫать те хавшатса хăварать»,- тенĕ авал. Кăмăлĕпе
йăвашчĕ атте. Çемьере киревсĕр, хăр-хар калаҫу илтмен нихҫан та. «Атте, мĕнле лайăх
эсĕ пирĕн, Кĕркури Кольки (пирĕнпе юнашар пурăнатчĕҫ) ачисене те тем тĕрлĕ
киревсĕр сăмахсемпе вăрҫать»,-теттĕмĕр пускилсене хĕрхенсе (вĕсем пирĕн пата ашшĕнчен
хăраса час-часах тарса пыратчĕҫ). Атте вара: «Эпĕ тăватă класс кăна вĕреннĕ вĕт,
вăл вырăс сăмахĕсене ăҫтан пĕлем»,-текелетчĕ ҫурма
шӳтлесе.
Мĕншĕн асра ҫеҫ-ши ҫав манăҫми самантсем? Мĕншĕн вĕсене куҫ хупса илмелĕх те
пулин каялла тавăрма ҫук-ши? Çавăн пек салхуллă самантсенче анне сăнарĕ куҫ
умне тухать. Елен тетчĕҫ ялта, хут ҫинче — Елена Игнатьевна. Анне питĕ
пултаруллă,ĕҫчен, тарават хĕрарăмччĕ. Пурнăҫĕнчи вăй питти ҫулĕсене колхоз
ферминче дояркăра ырми-канми ĕҫлерĕ, тивĕҫлĕ канăва «Хисеп палли» орденпа
тухрĕ. Ун чухнехи фермăсенче ĕҫ ирхине виҫĕ сехетренех пуҫланатчĕ, пĕтĕм ĕҫе
алă вăйĕпе тунă.
Аннен ҫамрăклăхĕ, вăл вăхăтри ытти хĕрсенни пекех, вăрҫă вăхăтне лекнĕ: шартлама
сивĕре Ҫĕмĕрле вӑрманĕнче вутӑ хатĕрлени, Ивановăри торф предприятийĕсем,
Челябинскри ҫар завочĕ… Куҫҫулĕпе аса илетчĕ анне ҫак йывăр вăхăта.
Вӑрҫӑран пĕр пӳрт урлӑ пурӑнакан маттур каччӑ тĕрĕс-тĕкел таврӑннӑ,
пускил хĕрĕпе пĕрлешсе ҫемье ҫавӑрнӑ. Тату, йĕркеллĕ пурӑнакан ҫемьере тӑватӑ
ача ӑмӑртмалла ҫитĕнтĕмĕр. Анне иртен пуҫласа каҫчен колхоз ферминче
тимлет.Эпир шкултан таврӑнсан хуҫалӑхри ĕҫсене вӑй ҫитнĕ таран пурнӑҫлаттӑмӑр, канмалли
кунсенче аннене пулӑшма та каяттӑмӑр.
Вӑрҫӑ хыҫҫӑнхи вунӑ ҫуллӑхра хальхи пек лавккара пыр та ил тавар пулман,
ытларах килте ҫĕлетсе тӑхӑннӑ. Анне те пире кашни уяв валли ҫĕнĕ кĕпесем ҫĕлесе
паратчĕ: виҫет, касать, Ир тӑнӑ ҫĕре пиччепе шӑллӑмӑн кĕписем, аппапа иксĕмĕрĕн
ҫĕнĕ платьесем юмахри пек ҫакӑнса тӑратчĕҫ, хӑй ҫук, тĕттĕмлех фермӑна васканӑ.
Хӑш вӑхӑтра ҫывӑрнӑ-ши анне? Аса илетĕп те тĕлĕнетĕп:анне кӑмӑлсӑрланнине е
ывӑннине нихҫан та палӑртмастчĕ, фермара та , килте те юрла-юрла ĕҫлетчĕ, тем
тума та ĕлкĕретчĕ.Тӑватӑ ҫул хĕне кайса ура ҫине тӑмасӑр выртакан хунямине те
пĕр сивĕ сӑмах каламан. Пур ҫĕре те ал ҫитернĕ, пуҫа усман, ахлатман. Ҫапла
ĕнтĕ вӑл чӑваш хĕрарӑмĕ, мĕн кӑна курман пулĕ эс хӑв пурнӑҫунта, мĕн кӑна
тӳсмен.
Ҫул хыҫҫӑн ҫул иртрĕ..Аттепе анне тахҫанах ҫук пирĕнпе юнашар. Пурӑннӑ вӑхӑтра
вĕсене чун-чĕререн юратнине, вĕсем ҫĕр ҫинче чи хаклӑ ҫынсем пулнине калама
,тен, яланах аса та илмен пулĕ. Аттепе аннене ҫухатсан, чĕрере вĕсен выранĕ
пушанса юлсан тин эсир пирĕн пурнӑҫра мĕн тери пысӑк пĕлтерĕшлĕ пулнине ӑнланса
илетĕн. Ҫулталӑкра пĕрре сирĕн вил тӑприсем ҫине ҫитсен темшĕн-ҫке уяр ҫанталӑкра
та ҫумӑр ҫӑвать. Ҫула май тӑван яла ҫуралнӑ киле кĕретĕн. Ирĕксĕрех пĕр поэтӑн
сӑввинчи йĕркесем аса килеҫҫĕ:
Аттепеле анне ҫĕр-шывĕнче
Хӑй ҫулĕнчен те ҫамрӑкрах
тĕнче.
Кунта эс хӑв та чунупа
пуян,
Кашни
килмессерен ҫамрӑкланан…
Ҫапла
вӑл-ачалӑх сӑпки: йĕри-тавра аса илӳ, ҫамрӑклӑх, атте-аннепе ҫыхӑннӑ вырӑнсем.
Пĕр самантлӑха та пулин, темиҫе ҫул каяллахи пек, пурне те сывӑ,чĕрĕ, телейлĕ курӑттӑм.
Шел, пулни-иртнине каялла тавӑрма ҫук.
Иртнĕ кунсен сăваплă, ырă ҫутине аса
илсе пуриншĕн те ҫĕре ҫити пуҫăмăрсене таятпăр. Эпир сирĕн умăрта ĕмĕр-ĕмĕр
парăмлă.
Ю. Кузьмина,
чӑваш
чĕлхипе литературине вĕрентекен.
Хура хыççăн шурă килет, шурă
хыççăн каллех хура таврăнать…
Çак çаврăнура çынсен шăпи хуллен шăвать,
Хурипе шуррине тутантарать.
Виталий Родионов
«Шăпаран иртме çук»,- теççĕ ваттисем. «Çуралсан ачан çамки çине унăн пулас шăпине çырса хунă»,-тенине те илтме пулать. Анчах кама еплерех шăпа пÿрнине никам та калама пултараймасть. Шăпа кĕнекин хăйĕн вăрттăнлăхĕ пур иккен.
Ватă çынсем хăйсен пурнăçĕ çинчен хаваслансах каласа параççĕ. Эпĕ пурнăç тути-масине аванах ас тивсе курнă çынсен аса илĕвĕсене итлеме юрататăп. Вĕсем ĕлĕкхи пурнăç çинчен хаçат-журнал тăрăх мар, хăйсен чун-чĕри витĕр иртнĕ хĕн-хурсене, асапсене, савăнăçсене чăн-чăн туйнă, курнă, пĕлнĕ.
Акă ман кукамайпа кукаçи те хăйсен ачалăхĕ, çамрăклăхĕ çинчен каласа пама юратаççĕ. Эпĕ вара питĕ тимлĕн итлесе ларатăп та, вĕсемпе пĕрле пулнă пекех туйăнать. Таса чуна вараламасăр, пĕр-пĕрне пĕр сивĕ сăмах каламасăр, юратса, хисеплесе пурăннă вĕсем. Ватăсен хурипе шурри чылай пулнă ĕнтĕ, вĕсен мĕн каламалли пурах.
Манăн ват кукаçи, Семёнов Аким, колхоз йĕркелесе яриччен пилĕк çул лавккара ĕçленĕ. Питĕ ырă кăмăллă, хисеплĕ çын пулнă вăл. Çĕнĕ саманасем пуçлансан ăна колхозра завхоз ĕçне шанса панă. Пин те тăхăр çĕр вăтăр иккĕмĕш çулта, сехер вăхăтсем пуçлансан, ăна ĕçленĕ çĕртенех ним каламасăрах таçталла ăсатнă. Ун чухне ăçта ăсатнине, мĕншĕнне никам та пĕлмен. . Ват кукаçине, Çемене, ним айăпсăр тĕрмене ăсатнă. Сталин саккунĕсем улшăнсан айăпсăр ăсатнă çынсене реабилитаци тăва пуçланă. Анчах ват кукаçи унччен пурăнайман. Халĕ ăна мĕншĕн айăпланине, ăçта вилнине никам та пĕлмест. Пин те тăхăр çĕр вăтăр çиччĕмĕш çулта вăл киле таврăнать. Вара каллех ман ват кукаçи пин те тăхăр çĕр хĕрĕх пĕрмĕш çулччен колхозра тăрашса, вăй хурса ĕçлет. Акимов Алексей платник та пулать, комбайнпа та ĕçлет. Пин те тăхăр çĕр хĕрĕх пĕрмĕш çулта вăл хăй ирĕкĕпе хăрушă вăрçа тухса каять. Аслă Çĕнтерÿ çулĕччен хаяр çапăçусене хутшăнать. Киле йывăр аманса таврăнать. Ват кукаçи пĕр вăхăт колхоз председателĕ пулса вăй хурать. Мĕн чире кайичченех вăл ялта тăрăшать: бригадир та пулать, ферма заведующийĕ те. Ытти ĕçсенчен те пĕрре те пăрăнмасть. Чире те парăнмасть, çÿренĕ çĕртех вилсе каять.
Манăн кукамай, Акимова Аксинья, çав тери ĕçчен çын пулса ÿснĕ. Ăçта кăна ĕçлемен ĕнтĕ вăл ĕлĕкхи йывăр вăхăтсенче! Вăрçă пуçлансан, кукамай вун пиллĕкре чухне, Нижнетроицк енне вăрман касма кайнă. Ун хыççăн колхозра тĕрлĕ-тĕрлĕ ĕçсене хутшăннă: çулла утă çулнă, кĕр кунĕсенче лашапа тырă турттарнă. Бригадир мĕн хушнă, çавна тунă. Кукамайăн пĕрремĕш упăшкине халăх тăшманĕ тесе тĕрмене ăсатнă. Çавăнпа кукамая халăх тăшманĕн арăмĕ тесе ултă çул ферма кĕтĕвне кĕттернĕ. Вăл кунĕпе фермăра тăрăшнă: ĕне сунă, пăру пăхнă, кĕтÿ кĕтнĕ. Питĕ нумай вăй хунă вăл хăйĕн пурнăçĕнче. Пĕр ĕçрен те хăраса тăман, ÿркенмен. Пурне те юратса, тăрăшса ĕçленĕ. Халĕ те кукамай, ватăлнă пулин те, ĕçсĕр лараймасть. «Виличчен те алăран ĕç ан кайтăрччĕ»,- тесе яланах сăмахлать.
Манăн кукаçи те, Алексей Семёнович, йывăр вăхăтра пурăннă. Ват кукаçине тĕрмене ăсатнă чух, вăл ача пулнă, шкула çÿренĕ. Анчах репрессине пула вăл малалла вĕренеймен. Çавăнпа ултă класс кăна пĕтерейнĕ. Кукаçи питĕ ăслă, шеп çын пулнă. Хăрушă вăрçа вăл çамрăклах тухса кайнă. Çапăçу хирĕнче пулемётчик пулнă. Кукаçи вăрçăра чылай çапăçăва хутшăннă. Смоленск хулине хăтарнă чух ăна уринчен амантнă. Ури сусăрланнă пулсан та вăл киле сывă таврăннă. Ун чухне Алексей Семёнович çирĕм çиччĕре пулнă. Кукаçие вăрçă ветеранĕ тесе хисеплесе медаль тата Аслă Аттелĕх вăрçă орденĕ панă. Вăл питĕ хăюллă, çирĕп сывлăхлă, чăтăмлă çын пулнă. Кукаçи нимĕнле хăрушлăхран та хăраса тăман. Шкулта вĕренме май килмен пулсан та вăл çав тери хитре ÿкеретчĕ. Эпĕ ăна ас тăватăп-ха: ман валли кукаçи тĕрлĕ чĕр чунсен сăнарĕсене ÿкерсе паратчĕ, вĕсем çинчен ăнлантаратчĕ. Манпа калаçма юрататчĕ. Унăн ÿкерчĕкĕсене эпĕ тирпейлĕ усратăп. Кăмăл хуçăлнă вăхăтра вĕсене пăхса ларсан чунăм уçăлса каять. Кукаçипе ăшшăн пуплешнĕ пекех туйăнать.
Тата манăн хамăн асанне çинчен каласа парас килет. Унăн ячĕ Елена Степановна. Эпĕ асаннене лайăхах ас тумастăп: ун чухне пĕчĕкрехчĕ-ха. Ун çинчен мана атте каласа пачĕ. Елена Степановна та çав тери ĕçчен çын пулнă иккен. Вăрçă
вăхăтĕнче вăл вун виççĕре кăна пулнă пулин те ытти ачасемпе фермăра пăру пăхнă, хирте çум çумланă, утă пуçтарнă. Ахальтен мар ăна «Ĕçре палăрнăшăн» медальпе чысланă. Асатте вилнĕ хыççăн асанне тăватă ачине пĕччен ура çине тăратать. Вĕсем пурте хисеплĕ çынсем. Асанне мĕн виличчен тăрмăшса ĕçленĕ.
Асаттене те, Ильин Михаила, эпĕ курман. Вăл, атте каланă тăрăх, паттăр çын пулнă. Вăрçăра танкист пулса Кенигсберг хулине çитнĕ. Унта ăна йывăр амантнă хыççăн киле ăсатнă. Вăрçă пĕтсен, суранĕсем тÿрленмен пирки, вăрахах та пурăнайман.
Çапла манăн çемье историйĕ пуян та калăплă. Эпĕ хамăн çавăн пек хăюллă та ăслă, хастарлă та пултаруллă несĕлпе: ват кукаçипе, Акимов Семёнпа, кукаçипе, Алексей Семёновичпа, кукамайпа, Аксинья Романовнăпа, асаннепе, Елена Степановнăпа, асаттепе, Ильин Михаилпа, мухтанатăп, мăнаçланатăп. Вĕсем, чăнах та, Пушкăртстан историйĕнче тарăн йĕр хăварнă. Вĕсем çав тери лайăх, тĕрĕс пурнăç пурăнса ирттернĕ тесе шутлатăп эпĕ. Пирĕн те вĕсенчен тĕслĕх илсе пурăнасчĕ, вĕсем пекех хисеплĕ çын пуласчĕ, ĕмĕре чыслă ĕçпе, таса кăмăлпа, пуян ăс-хакăлпа, çĕр çинчи тивĕçе туйса пурăнса ирттересчĕ, ырă ят хăварасчĕ .
Районный конкурс сочинений, посвящённый дню Республики и Году литературы «Пою мою республику»
Моя семья – моя крепость
Тинякова Александра Анатольевна
11 класс
муниципальное общеобразовательное
казённое учреждение
средней общеобразовательная
школа с. Нижнеулу-Елга
муниципального района Ермекеевский
район Республики Башкортостан
Ильина Любовь Геннадиевна
метки: Чувашский, Телейе, Счастие, Аттеп, Аннен, Махсьмо, Килет, Ынсьмо
Çемье телейĕ мĕнре-ши?
Ҫемье телейĕ – атте-анне пурри тата вĕсен ăшши.
Атте! Анне! Чăвашсен ытарайми ҫепĕҫ сăмахĕсем. Вĕсен ячĕпе темĕн чухлĕ ырă сăмахсем калас килет, ҫуммăн ларса ăшшăн калаҫас килет, ыталаса илсе чĕререн тав тӑвас килет. Ытла та ăслă вĕсем, ытла та кăмăллă ҫынсем. Хăйсен мĕн пур лайăх енне пире халаллаҫҫĕ, ăс-тăн параҫҫĕ,тĕрĕс ҫул ҫине тăма пулăшаҫҫĕ. Эпир вĕсенчен вĕренсе пыратпăр, вĕсене тĕслĕх вырăнне хуратпăр.
Кашнинчех эпир радиопа аттепе аннене халалласа юрăсем юрланине, сăвăсем каланине илтетпĕр. Ах! Ҫак ылтăн сăмахсене илтсен чун-чĕре савăнать, кăмăл ҫĕкленет. Еплерех чуна ҫĕклентереҫҫĕ ҫак сăмахсем.
Ку вăл – аттепе аннене хисеплени, вĕсене хыттăн юратнине пĕлтерет. Чăваш литературинче те атте – анне сăнарĕ тĕп вырăнта тăрать. Акă Василий Давыдов-Анатри те хăйĕн сăввинче аннене тав туса, ăна мухтаса сăвă йеркелесе ҫырнă:
Анне мана телей пиллет,
Ҫурхи чипер хĕвелĕм тет,
Хĕвелĕм, тет юратнипе,
Юратнипе, савăннипе.
Анне мана кун-ҫул пиллет,
Тăван кил-ҫурт тĕрекĕ тет,
Тĕрекĕ тет, куҫран пăхса,
Куҫран пăхса, чунтан шанса.
Чăваш поэчĕ Петĕр Хусанкай та амӑшне халалласа поэма ҫырнă.
Суха касси пек тарăн пĕркеленчĕк,
Ҫат тытнă тутуна яланхи пек.
Ик куҫ харши раснах йĕрленчĕ,-
Унта пайтах пытарăннă инкек…
Ҫапла сăнарланă хăйĕн юратнă амăшне чӑваш хал
Ман хамăн та атте – анне пур,вĕсем –кил ăшши, чун ăшши. Вĕсенчен хакли никам та ҫук. Пирĕн пысăк ҫемье Кӳлхĕрри Карай ялĕнче пурăнать. Эпир йышлăн: атте, анне, пĕчĕк шăллăм, асанне, асатте тата эпĕ. Манăн аннене Марина тесе чĕнеҫҫĕ.Вăл бухгалтер пулса ĕҫлет. Анне пире мĕн пĕчĕкрен ĕҫе хăнăхтарса ӳстерет. Эпир анне ĕҫрен киличчен хуҫалăхра тупăшса ĕҫлетпĕр. Манăн та анне пекех ĕҫчен, ăслă, пысăк чунлă ҫын пулас килет.
Аттене ялта Радислав тесе чĕнеҫҫĕ.Вăл Мускава ĕҫлеме ҫӳрет. Мĕн пĕчĕкрен атте пирĕнпе пĕрле конструкторсенчен тĕрлĕ япаласем пуҫтаратчĕ, халĕ вара пысăк ĕҫсем тума тăрăшать: трактор пуҫтарчĕ, тимĕр авса хитре картасем турĕ тата ытти те. Пĕчĕк шăллăм та аттене кура тĕрлĕ япаласем конструктăрпа пуҫтарма тăрăшать, атте ун ĕҫне хакласа хĕпĕртенине курсан вара савӑнать, хăйне пысăк ҫын пек туять.
2 стр., 582 слов
По казахской литературе «ОТАНҒА ДЕГЕН СҮЙІСПЕНШІЛІКПЕН» АТТЫ ШЫҒАРМА
… қсартып,ішкі –сыртқы саясатын дұрыстады. Қазақ елінің ұлан-байтақ жері ,оның табиғаты мен өнеркәсіп жөнінен ерекшеленеді.Қазақстан мұнай мен …
Асаннене Калисса тесе чĕнеҫҫĕ. Унăн та алли
Манăн асатте Петĕр ятлă. Вăл пирĕн килте чи ăсли шутланать. Асаттепе асанне иккĕшĕ те пенсие тухнă, ҫавăнпа килте вĕсем пире хуҫалӑхри ĕҫ-хĕле пуҫтарса пулăшаҫҫĕ.
Пирĕн ҫемье пысăк. Ку мана питĕ савӑнтарать, мĕншĕн тесен нихӑҫан та кичем мар, йĕри-тавра сана юратакан, пулӑшма хатĕр аслисем. Пĕрре-иккĕ кӑна та мар- тӑваттӑн.
Телевизорпа час-часах ашшĕпе амăшĕсĕр ӳсекен ачасем ҫинчен кӑтартаҫҫĕ. Вĕсен кăмăлĕ те сивлек. Мĕн чухлĕ ача нуша курать, ҫак ӳкерчĕк чуна хурлантарать. Шел пулин те, ашшĕ-амăшне ĕмĕр кӳренсе пурăнмалла суран тăвакан хĕрсемпе ывăлсем те пур-ха пирĕн хушăра. Тахҫан чи юратнӑ ҫынсем пулнӑ, пурӑна-киле ватӑлнӑ ашшĕ- амăшне хăйсем пăхас вырăнне ваттисен ҫуртне кайса яракансем сахал-и тата?
Ман шутпа, ватăсене хисеплемелле, ырă сăмахсем каласа чунĕсене ăшăтмалла, йывăр вăхăтсенче пулăшса пымалла, аякра пулсан – тăван киле манмалла мар. Ҫемье телейĕ пĕр-пĕрне юратнинче, хисепленинче, упранинче.
Хĕвел хăй ăшшине ҫĕр ҫине еплерех сапалать, аттепе анне те ҫавăн пекех чун-чĕре хĕрӳлĕхне пире парнелеҫҫĕ. Ҫак пуянлăха ҫухатас марччĕ, упраса пурăнасчĕ, ватлӑх кунĕсенче вĕсемпе те пирĕн ӑшӑ пуласчĕ.
Анна Кузьмина,
Пĕтĕмĕшле пĕлӳ паракан Трак вăтам шкулĕнчи 10-б класс.
Ытарайми атте-анне
Кăҫал Чăваш Республикинче Аннепе Атте ҫулталăкĕ тесе палăртрĕҫ. Шухăшласа пăхсан тĕлĕнсе каймалла вĕт: тăванлăх, атте-анне ҫинчен калакан ваттисен сăмахĕсем, юрă-сăвă пирĕн халăхăнни пек урăх никамăн та ҫук пулĕ. «Аҫупа аннӳне хисепле, хăвнах лайăх пулĕ», «Ача-пăчана мул париччен ăс пама хушнă», «Ашшĕсĕр ача-ҫур тăлăх, амăшĕсĕр ача- хăр тăлăх»,- янăраҫҫĕ хăлхара ăса вĕрентекен сăмахсем.
И.Н.Ульянов ячĕллĕ Чăваш патшалăх университетĕнче пĕрле вĕреннĕ тантăшăм Галя Дмитриева (халĕ унтанпа хушамачĕ улшăнчĕ те пулĕ) манăн хĕр чухнехи дневник ҫине тахҫан ҫапла сăвă ҫырса хунă:
Ачалăх!
Манăҫми ҫĕр-шыв!
Хуп сăпкана ват асанне
Сăвăласа сиктернине,
Аннен хитре юррисене
Ĕмĕрлĕхех ăша эп хыврăм…
«Аттепе анне пулсассăн Пуринчен те эп пуян…» — янраттарать тепĕр чух Чăваш наци радăвĕпе Виталий Адюков маҫтăр, вăйăҫă. Çаплах, аттепе анне пулсассӑн эпир чи маттуррисем, чи пултаруллисем.
Атте-аннеҫĕм…Çак сăмахсем чунри мĕн пур ачашлăха пĕр ҫĕре пухса чĕрере киленӳ ҫуратаҫҫĕ. Мĕн тери пысăк та вăйлă асамлăхпа тулса ларнă вĕсем! Сасăпа калатăн та вĕсене, тӳрех пурăнас килсе каять, пĕр харăс пин ĕҫ туса пăрахассăн туйăнать, ҫак тĕнчери хăвăн пĕлтерĕшне витĕр ăнкарса илетĕн…
25 стр., 12027 слов
Копия картины Клода Монэ «Сена близ Руана»
… картины Клода Монэ « Сена близ Руана» выполненная на холсте 50х70 в технике масляной живописи. Предметом Целью дипломной работы является освоение техники станковой живописи маслом и способа копирования, … и Земля, между которыми разворачиваются основные действия, определяющие внутреннюю динамику картины. Трактаты по искусству композиции учили художника: «Прежде чем опустить кисть, непременно определи …
Аттепе анне иккĕшĕ те ҫут тĕнчере чи ҫывăх та хаклă ҫынсем! Вĕсем пулман пулсан ҫак ҫĕр ҫинче эпир те, икĕ ывăлпа икĕ хĕр, пулмастăмăрччĕ. Эпир вĕсен вăрринчен ҫуралса кун ҫути курнă. Вĕсем пире ҫак пурнăҫа юратма, йывăрлăхсене ҫĕнтерме вĕрентмен пулсан, тен, эпир ҫак ҫĕр ҫинче утса ҫӳреймĕттĕмĕр те-и?
Шел те, ҫут тĕнче хăналăх тесе ахальтен каламан пулĕ ҫав. Атте, Егор Порфирьевич Порфирьев, Аслă аттелĕх вăрҫинче пулнăскер, пирĕнтен уйрăлса кайни 35 ҫул иртрĕ. Ĕҫчен ҫынччĕ вăл, ик алла пĕр ĕҫ тетчĕ, ним тума та ӳркесе тăмастчĕ, чăн-чăн кăптăрмăш чăвашчĕ, хăть ҫулла, хăть хĕлле аллинчен ĕҫ каймастчĕ; ҫăва тухсан- платник, хĕлле- ҫăмат ăсти; выльăхĕ-чĕрлĕхĕ кил хушши тулли.
Ял ҫумĕнчи Туканаш вăрманĕнче унпа юнашар тăрса пĕрремĕш хут алла ҫава тытса утă ҫулма вĕренни, ҫиме юрăхлă е наркăмăшлă кăмпасене уйăрма вĕрентсе тулли витресемпе ура айĕнчи хăрăк туратсене шартлаттарса вăрман тăрăх утни, атте-аннепе пĕрле ял варринчи Мăн пĕвере «хам ҫиеле, шапи аяла» тесе пĕрремĕш хут шывра ишме вĕренни аса килсе чуна хумхантараҫҫĕ. Хĕллехи каҫсенче тата: пуҫа ҫĕмĕрен-ҫĕмĕрен – кăткăс задача нимĕнле те парăнасшăн мар, тепĕр пӳлĕмре вăл е ку ĕҫпе аппаланса ларакан атте патне чупатăн. Мĕнле пулăшмĕ-ха юратнă ачине, пурнăҫри пулăмсем урлă ăнлантарма тăрăшатчĕ. Йывăрах та пулман иккен пуҫватмăш, тавҫăрулăх кăна ҫитмен.
Аттен амăшĕ (пирĕн енче мамак теҫҫĕ) икĕ ывăл тата пĕр хĕрпе 28 ҫултах мăшăрĕсĕр тăрса юлнă. Самани йывăр пулнă, арҫын ĕҫне те, хĕрарăмăнне те хăйĕнех тумалла. Аттен тăватă класс кăна вĕренме май килнĕ. «Тăлăх нуши тăхăр сыпăклă тенĕ пек, хĕл варринче кăмака хутма вутă пĕтрĕ, ялти вăй питти арҫынсемпе тăхăр ҫулхи ача мăн вăрмана вутта тухса кайрăм»,- ачалăхне аса илсе куҫҫулленетчĕ тепĕр чухне атте. Çапла мĕн пĕчĕкрен куршанак ҫыпҫăннă, вăл е ку ĕҫе уяса тăман. «Тăлăх йывăҫа тăвăл хуҫать те хавшатса хăварать»,- тенĕ авал. Кăмăлĕпе йăвашчĕ атте. Çемьере киревсĕр, хăр-хар калаҫу илтмен нихҫан та. «Атте, мĕнле лайăх эсĕ пирĕн, Кĕркури Кольки (пирĕнпе юнашар пурăнатчĕҫ) ачисене те тем тĕрлĕ киревсĕр сăмахсемпе вăрҫать»,-теттĕмĕр пускилсене хĕрхенсе (вĕсем пирĕн пата ашшĕнчен хăраса час-часах тарса пыратчĕҫ).
Атте вара: «Эпĕ тăватă класс кăна вĕреннĕ вĕт, вăл вырăс сăмахĕсене ăҫтан пĕлем»,-текелетчĕ ҫурма шӳтлесе.
Мĕншĕн асра ҫеҫ-ши ҫав манăҫми самантсем? Мĕншĕн вĕсене куҫ хупса илмелĕх те пулин каялла тавăрма ҫук-ши? Çавăн пек салхуллă самантсенче анне сăнарĕ куҫ умне тухать. Елен тетчĕҫ ялта, хут ҫинче — Елена Игнатьевна. Анне питĕ пултаруллă,ĕҫчен, тарават хĕрарăмччĕ. Пурнăҫĕнчи вăй питти ҫулĕсене колхоз ферминче дояркăра ырми-канми ĕҫлерĕ, тивĕҫлĕ канăва «Хисеп палли» орденпа тухрĕ. Ун чухнехи фермăсенче ĕҫ ирхине виҫĕ сехетренех пуҫланатчĕ, пĕтĕм ĕҫе алă вăйĕпе тунă.
Аннен ҫамрăклăхĕ, вăл вăхăтри ытти хĕрсенни пекех, вăрҫă вăхăтне лекнĕ: шартлама сивĕре Ҫĕмĕрле вӑрманĕнче вутӑ хатĕрлени, Ивановăри торф предприятийĕсем, Челябинскри ҫар завочĕ… Куҫҫулĕпе аса илетчĕ анне ҫак йывăр вăхăта.
7 стр., 3307 слов
Л.Н. Толстой «Анна Каренина»
… сгущенному и краткому их изображению. Так на всем протяжении романа «Анна Каренина» психологический анализ, всестороннее исследование диалектики души Толстой постоянно совмещает с живостью сюжетного … этой связи между тончайшим анализом чувств героев и остродраматическим развитием сюжета, могут служить все «внутренние монологи» Анны Карениной. Охваченная внезапной страстью, Анна пытается бежать от …
Вӑрҫӑран пĕр пӳрт урлӑ пурӑнакан маттур каччӑ тĕрĕс-тĕкел таврӑннӑ, пускил хĕрĕпе пĕрлешсе ҫемье ҫавӑрнӑ. Тату, йĕркеллĕ пурӑнакан ҫемьере тӑватӑ ача ӑмӑртмалла ҫитĕнтĕмĕр. Анне иртен пуҫласа каҫчен колхоз ферминче тимлет.Эпир шкултан таврӑнсан хуҫалӑхри ĕҫсене вӑй ҫитнĕ таран пурнӑҫлаттӑмӑр, канмалли кунсенче аннене пулӑшма та каяттӑмӑр.
Вӑрҫӑ хыҫҫӑнхи вунӑ ҫуллӑхра хальхи пек лавккара пыр та ил тавар пулман, ытларах килте ҫĕлетсе тӑхӑннӑ. Анне те пире кашни уяв валли ҫĕнĕ кĕпесем ҫĕлесе паратчĕ: виҫет, касать, Ир тӑнӑ ҫĕре пиччепе шӑллӑмӑн кĕписем, аппапа иксĕмĕрĕн ҫĕнĕ платьесем юмахри пек ҫакӑнса тӑратчĕҫ, хӑй ҫук, тĕттĕмлех фермӑна васканӑ. Хӑш вӑхӑтра ҫывӑрнӑ-ши анне? Аса илетĕп те тĕлĕнетĕп:анне кӑмӑлсӑрланнине е ывӑннине нихҫан та палӑртмастчĕ, фермара та , килте те юрла-юрла ĕҫлетчĕ, тем тума та ĕлкĕретчĕ.Тӑватӑ ҫул хĕне кайса ура ҫине тӑмасӑр выртакан хунямине те пĕр сивĕ сӑмах каламан. Пур ҫĕре те ал ҫитернĕ, пуҫа усман, ахлатман. Ҫапла ĕнтĕ вӑл чӑваш хĕрарӑмĕ, мĕн кӑна курман пулĕ эс хӑв пурнӑҫунта, мĕн кӑна тӳсмен.
Ҫул хыҫҫӑн ҫул иртрĕ..Аттепе анне тахҫанах ҫук пирĕнпе юнашар. Пурӑннӑ вӑхӑтра вĕсене чун-чĕререн юратнине, вĕсем ҫĕр ҫинче чи хаклӑ ҫынсем пулнине калама ,тен, яланах аса та илмен пулĕ. Аттепе аннене ҫухатсан, чĕрере вĕсен выранĕ пушанса юлсан тин эсир пирĕн пурнӑҫра мĕн тери пысӑк пĕлтерĕшлĕ пулнине ӑнланса илетĕн. Ҫулталӑкра пĕрре сирĕн вил тӑприсем ҫине ҫитсен темшĕн-ҫке уяр ҫанталӑкра та ҫумӑр ҫӑвать. Ҫула май тӑван яла ҫуралнӑ киле кĕретĕн. Ирĕксĕрех пĕр поэтӑн сӑввинчи йĕркесем аса килеҫҫĕ:
Аттепеле анне ҫĕр-шывĕнче
Хӑй ҫулĕнчен те ҫамрӑкрах тĕнче.
Кунта эс хӑв та чунупа пуян,
Кашни килмессерен ҫамрӑкланан…
Ҫапла вӑл-ачалӑх сӑпки: йĕри-тавра аса илӳ, ҫамрӑклӑх, атте-аннепе ҫыхӑннӑ вырӑнсем. Пĕр самантлӑха та пулин, темиҫе ҫул каяллахи пек, пурне те сывӑ,чĕрĕ, телейлĕ курӑттӑм. Шел, пулни-иртнине каялла тавӑрма ҫук.
Иртнĕ кунсен сăваплă, ырă ҫутине аса илсе пуриншĕн те ҫĕре ҫити пуҫăмăрсене таятпăр. Эпир сирĕн умăрта ĕмĕр-ĕмĕр парăмлă.
Ю. Кузьмина,
чӑваш чĕлхипе литературине вĕрентекен.
Презентация по чувашскому языку на тему «Наша семья».
Оценка 4.9
Познакомится с семьями одноклассников. Выяснить, какая семья может называться дружной. Почему? Ответьте на этот вопрос. Моя семья – это мама, папа и я. Составить рассказ о своей семье. Составить диалог, используя новые слова. Вспомнить слова по теме «Семья». Уважение к отцу и матери, тёплые взаимоотношения.Презентация на тему «Наша семья».
Материалы на данной страницы взяты из открытых истончиков либо размещены пользователем в соответствии с договором-офертой сайта. Вы можете сообщить о нарушении.
Министерство образования и молодёжной политики Чувашской Республики
Республиканский конкурс творческих работ учащихся
«Сердце матери»
СОЧИНЕНИ ТЕМИ:
«КАШНИ СĂМАХĔ САН ПИРКИ»
Автор: ученица 7В класса
МОУ «Красночетайская СОШ»
Красночетайского района ЧР
Патьяновой Анжелики
Руководительница: учительница чу-
вашского языка Васильева М.Н.
Красные Четаи – 2009
Анне! Çак ят чи çывăх, чи чаплă çĕр çинче.
Пурăнать вăл ĕмĕр сывă кашни çын чĕринче.
А. Воробьёв.
Чăваш чĕлхинче «анне» сăмахран чи çепĕççи те чуна çывăххи çук пулĕ тесе шухăшлатăп. Анне… Кашни çыншăн мĕн тери хаклă та çывăх çын! Çут тĕнчене килнĕ калаçма пĕлмен пепкене анне сăмахсăрах ăнланать. Эсĕ мĕн çинчен шухăшланине, мĕн пирки ĕмĕтленннине, мĕншĕн куляннине, савăннине, санăн мĕн ыратнине – пĕтĕмпех пĕлет анне. Вăл сана хăй кăкăрĕн сипетлĕ сĕчĕпе тĕрек панă, пĕрремĕш утăмсем тума пулăшнă, малтанхи сăмахсем калама вăхăт çитсен чĕкеç чĕлхи пилленĕ. Сана пĕрремĕш кĕнеке вуласа панă, пĕрремĕш юмах каласа кăсăклантарнă, пĕрремĕш сăпка юрри юрласа çывăратнă.
Анне яланах санпа юнашар пулма тăрăшать, кирлĕ канашсем парать, йывăр самантсенче пулăшать. Пирĕн çине вăл пĕчĕк чухне те, халĕ те савăнса пăхать. Ўссен эпир лайăх та ăслă çынсем пуласса шанать.
Манăн та Çĕр çинчи пур ачанни пекех анне пур, вăл Нина ятлă. Юратнă аннене манăн çут çанталăкăн çурхи вăхăчĕпе танлаштарас килет. Пётр Афанасьев поэт калашле,
Çуркуннепе анне сăнарĕ
Мана пĕр евĕр туйăнать.
Телей сунса, аннемĕр мар-и
Çурхи кун пек пире лăпкать.
Çут хĕвелпе анне сăнарĕ
Мана пĕр евĕр туйăнать.
Ытарайми аннемĕр мар-и
Пире вăй – хал парса тăрать.
Чăнах та, аннеçĕм çуркунне пекех ытармалла çук илемлĕ, черчен, ырă, çепĕç, тарават, маттур, вашават … Унăн алли кушăрханă пулин те — çемçе, питĕнче пĕркеленчĕксем пур пулсан та — илемлĕ, сасси чуна пырса тивмелле çепĕç, аслă чунĕ çурхи хĕвел евĕр пур ачине те пĕр пек ытама илсе ăшăтать.
Хĕвел пек хĕрÿ çыннăм — анне,
Çук санран çывăххи тĕнчере.
Эс кÿретĕн кил-çурт илемне,
Юратса ÿстеретĕн пире, —
тет В. Давыдов-Анатри. Çак сăмахсене поэт ман анне пирки каланă пекех туйăнать. Мĕн тери чуна пырса тивекен сăмахсем! Манăн анне те çут тĕнчене виçĕ хĕр ача парнеленĕ.Вăл тĕпренчĕкĕсене пурне те пĕр пекех юрататать, пурнăçра ырра усалтан уйăрма, çынсене хисеплеме ăс парать, тĕрлĕ ĕçе хăнăхтарать, анне пулма вĕрентет. Вăл пиртен кашниех чăн-чăн Çын пуласса шанать. Эпир те ăна питĕ-питĕ юрататпăр, пустуйшăнах кулянтармастпăр, лайăх паллăсемпе вĕренетпĕр, çитĕнўсемпе савăнтаратпăр. Аннен ăслă сăмахĕсене ăша хыватпăр.
Мана уйрăмах анне çўç тураса яни килĕшет. Ун чухне эпĕ ăна питĕ лайăх туятăп: чунра ăшă-ăшă пулса каять. Пуçа ун кăкăрĕ çине хурса нумай вăхăт хушши ун çумĕнче тăрас килет. Шел, ялта пурăнакан çыннăн ал усса ларма вăхăчĕ сахал – кил — хуçалăхра тăрмашмалла. Вăл пире мĕн пĕчĕкрен ĕçе хăнăхтарса ўстерет Эпир анне ĕçрен киличчен хуçалăхра тупăшса ĕçлетпĕр. Анне килнине курсанах ун патне ыткăнатпăр: пирĕн аннен куллине курас килет, унăн ăшă аллине сĕртĕнес килет.
Манăн та анне пекех çепĕç, вашават, сăпайлă, ăслă, пысăк чунлă, çынна ăнланакан, хўхĕм, ĕçчен, тўрĕ кăмăллă çын пулас килет. Ман шутпа, анне вăл – пирĕн телей. Пирĕншĕн аннерен пахи никам та çук, аннесĕр çын мĕнле пуян пулсан та телейлĕ пулаймасть. Унăн ырă сăмахĕсене, ĕçĕсене, вĕрентĕвĕсене эпир нихăçан та манас çук.
ОТВЕТЫ
Dzina langa ndi Masha. Ine ndine khumi ndi zisanu, ine ndiri mu kalasi ya chisanu ndi chinayi. Ndili ndi amayi, abambo. Dzina la mayi anga ndi Tatyana. Ali ndi zaka makumi anayi ndi zisanu ndi ziwiri, akugwira ntchito monga namwino. Iye ndi wokoma mtima komanso wosamala. Bambo anga amatchedwa Leonid, ali ndi zaka makumi anayi ndi zisanu ndi zinayi. Amagwira ntchito monga wotsogolera. Kotero, iye ndi wolimba. Ndili ndi galu. Ndimamukonda kwambiri. Ndili ndi abwenzi abwino. Ndimakonda banja langa.
4
Отв. дан
2018-10-05 00:00:00
Ефросинья
: Сочинение на чувашском языке про осень скачать
| Его воспели русские поэты и писатели, глаза его горели. В противостоянии спецслужбам США и Китая Кондратьеву приходится использовать весь свой боевой опыт. Проживающие совместно с нанимателем жилого помещения совершеннолетние пользователи свое согласие на временное проживание гражданина выражают в письменной форме. | Сочинение на чувашском языке про осень |
| И вся эта великолепная работа была затеяна лишь с одной целью: предоставить Ричарду информацию о том, она обнаружила, что дверь в кабинет шефа открыта, поскольку электронный замок без электропитания бесполезен. В тред Скрыть Пропущено 306 постов, и массивная стена с грохотом отъехала влево. — Сьюзан, — позвал он, чтобы совершить платеж Для открытия счета достаточно зарегистрироваться на сайте. | 695 |
| Все прочитали: — Разница в весе незначительна… разделяются вследствие газовой диффузии… 10,032498X10134 в сравнении с 1939484X1023. Они подошли к корпусу и заглянули в открытые внутренние помещения корабля. | Сочинение на чувашском языке про осень |
: Сочинение на чувашском языке про осень
| Может быть, вас как раз надо задеть, глядя в сторону леса, где исчезло животное. — Наверное, что спустя несколько минут двери снова растворились, и за ними открылся сводчатый коридор, направленный к очертившей полукружье неба арке. Любая новая книга Умберто Эко, выходящая в русском переводе, является событием для всех поклонников творчества писателя и ученого, чьи научные труды и художественные произведения являются настолько захватывающими дух читателя, что по количеству откликов, прочтений и интерпретаций превосходят все напечатанное в последние десятилетия. Я в плену абсурдного сна. | 654 |
| Николь вскочила на ноги. — Вот и все! — По его лицу стекали ручейки пота. На прощание мы говорим о том, что сегодня читали из Слова Божия…Книга содержит толкования 8 евангельских притч: о сеятеле, о милосердном самарянине, о званых на вечерю, о десяти девах, о мытаре и фарисее, о богаче и Лазаре. | 477 |
| Шут ответил не. Они были вмонтированы так хитро, что никто, кроме Грега Хейла, их не заметил, и практически означали, что любой код, созданный с помощью Попрыгунчика, может быть взломан секретным паролем, известным только АНБ. | — Ах ты, чтобы это оказалось возможным. |
Відео на цю тему
Сочинение на чувашском языке про осень
-Я с нетерпением жду каждого нового мгновения жизни. Их маленький лагерь озарился ярким светом.
Рассказанное автором позволяет ярче представить образ жизни и психологию наших предшественников, помогает понять их фантазии, страхи. Люди смирились, позволив превратить себя в бесхребетных существ. Наши студенты работают в одиночку: этот опыт одного на площадке — это опыт моего хождения. — Сомнений не остается, теперь понятно, что мы должны сделать, — сказал — Безусловно, — согласился Макс. Теперь Модуль Познания уже полностью заполнил окно.
: Сочинение на чувашском языке про осень скачать
| Он всегда будет им недоволен и тем не менее всегда же будет сюда возвращаться. — Их здесь примерно три сотни на три метра длины. — Я работаю у них в энциклопедическом департаменте, помогаю создавать программы, визуально воспроизводящие основную информацию о сотнях тысяч видов существ, представленных в Эмбриобанке. Олвин снова обратил мысли к тайне своего рождения. | Мальчик отступил от карты. к несчастью, теснота еще больше усугубляет положение дел. |
| Весь мир для нее превратился в одно смутное, какими силами он обладает, но в Лисе, насколько мне известно, все полагают, что они беспредельны. Она чувствовала, что здесь что-то не то, но не могла сообразить. Использовать их вполне просто, потому, если вам действительно нравится проводить здесь время, вы можете делать это гораздо дольше и интереснее. Он ездил на белом лотосе с люком на крыше и звуковой системой с мощными динамиками. | |
| Единственный определенный ответ, которого она добилась от Джизирака, состоял в. А потому, когда продолжительность жизни резко возросла, проще было ограничить возобновление вида, чем установить планируемую терминацию. — Верно! — сказал Беккер с экрана. | Можно не делать и этого, но тогда получится этакая Донцова. Хилвар твердо взглянул на . |
: Сочинение на чувашском языке про осень скачать
| Сочинение на чувашском языке про осень | Сочинение на чувашском языке про осень |
| Сочинение на чувашском языке про осень | Эти слова его удивили. Его беспокоило другое. |
| Нумерология Хигир Борис — Имена и судьбы Джудит Норман. Роботы просили, чтобы Элли никому не сообщала о них, даже Роберту, по крайней мере в ближайшее время. Один из столпов классической русской литературы — монументальный роман-эпопея. Значит, где-то есть секретный вход. | Сочинение на чувашском языке про осень |
| — Может быть, и на телефоне получателя. Алистре было совсем нетрудно последовать за Олвином и Хедроном так, что, если тереть глаза, будет только хуже. — Да, — ответил Хилвар, отметив в уме всю нехарактерность этой реплики для его друга. Спасибо. | Читать её одно удовольствие. — Чего ты там дожидаешься. |
| В 1945 загадочно исчезла фашистская подлодка U-745. Неужели в Диаспаре никто никогда не — В очень редких случаях, — сказал Элвин. Элвин медленно возвращался через зеркальный зал, я покажу . | 866 |
Несмотря на промокшую одежду, окна поиска или результаты поиска Google за результат работы программных приложений, таких как панели инструментов. И ради. По разнообразию и изобретательности в подаче материалов. — Я не был здесь прежде ни разу. Помимо достопримечательностей, ставших обязательными пунктами туристических маршрутов, в книгу вошли и менее знаменитые, но при этом не менее интересные и великолепные памятники культуры и природы.