Зборнік практыкаванняў для паўтарэння вывучанага падрыхтоўкі да экзамену

• 3,90 бел.руб.

• 
  
  3,80
  бел.руб.

• ISBN978-985-7194-64-3
• ПредметБелорусский язык
• Класс8-9 класс
• АвторЦыбульская С.I.
• ИздательствоСэр-Вит

Матэрыялы дапаможніка прызначаны для комплекснага паўтарэння тэм, якія вывучаліся ў 5-9 класах : веданне якіх правяраецца падчас выпускнога экзамену за курс агульнай сярэдняй адукацыі. 
Практыкаванні зборніка могуць быць выкарыстаны на ўроках беларускай мовы, на факультатыўнкх а с: стымулюючых занятках, пры падрыхтоўцы вучняў да экзамену або цэнтралізаванага тэсціравання. 
Адрасуецца настаўнікам беларускай мовы ўстаноў агульнай сярэдняй, прафесійна-тэхнічнай и сярэдняй  спецыяльнай адукацыі для эфектыўнай арганізацыі вучэбнага працэсу. 

Описание

Матэрыялы дапаможніка прызначаны для комплекснага паўтарэння тэм, якія вывучаліся ў 5-9 класах : веданне якіх правяраецца падчас выпускнога экзамену за курс агульнай сярэдняй адукацыі. 
Практыкаванні зборніка могуць быць выкарыстаны на ўроках беларускай мовы, на факультатыўнкх а с: стымулюючых занятках, пры падрыхтоўцы вучняў да экзамену або цэнтралізаванага тэсціравання. 
Адрасуецца настаўнікам беларускай мовы ўстаноў агульнай сярэдняй, прафесійна-тэхнічнай и сярэдняй  спецыяльнай адукацыі для эфектыўнай арганізацыі вучэбнага працэсу. 

Характеристики

Тема урока: Сила Лоренца.

Движение заряженных частиц в магнитном поле

Цель  урока:

обучающая: создать условия для формирования понимания силы Лоренца и правил её применения для расчёта величин, характеризующих движение заряженной частицы по окружности в магнитном поле;

развивающая: способствовать дальнейшему развитию коммуникативных способностей, логического мышления и интеллектуальных умений (сравнивать, анализировать, делать выводы и обобщать);

воспитательная: продолжать формирование познавательного интереса                 к предмету, позитивному отношения к достижениям научно-технического прогресса, культуры устной и письменной речи.

Структура и ход урока

Организационный момент: приветствие учащихся. Сообщение и запись темы урока учащимися и педагогом. (3мин.)

Стадия вызова. (7 мин)

Предлагается три слова: циклотрон, синхрофазотрон, коллайдер.

  Нужно дать ответ на три вопроса:

1. Что означают эти слова?
2. Каков принцип работы?
3. Какое физическое явление лежит в основе?

Учащиеся работают в парах в течение 5 минут. Возможно использование сети интернет.

         Предполагаемые ответы:

1. Циклотрон, синхрофазотрон, коллайдер — устройства для разгона частиц с помощью электрического и магнитного полей.
2. Под действием магнитного поля частицы движутся по круговым траектория, и периодически подталкиваются электрическим полем.
3. Способность магнитного поля заставлять заряжённые частицы двигаться по круговым орбитам.

          Постановка целей и задач урока.

В ходе урока учащиеся должны узнать о существовании силы Лоренца, правиле её расчёта и определения направления; понять в каких случаях сила Лоренца заставляет частицу двигаться по окружности; как определить параметры, характеризующие движение частицы по окружности.

Стадия осмысления (18 мин.)

Форма – лекция.

Изложение учебного материала по вопросам: что называют силой Лоренца, как определить её направление, как рассчитать её значение производится педагогом в соответствии с материалом учебника 10 класса §30, с.191-196.

Учащиеся в тетрадях формируют «ФИШБОУН»

Актуализация опорных знаний.

Рассмотрение случая: на тело действует сила направленная перпендикулярно скорости движения. Это приводит к тому, что тело движется по окружности, под действием центростремительного ускорения.

Физкультминутка (3 мин)

Рассмотрение случая, когда сила Лоренца направлена перпендикулярно скорости движения заряжённой частицы.

Создание блок – схемы решения задач.

Стадия рефлексии. (10 мин)

Создание таблицы «Тонкие и толстые вопросы».  

В ходе заполнения таблицы учащиеся должны продолжить тонкие вопросы и дать ответы, как на тонкие, так и на толстые вопросы.

Первичная проверка выполнения записей осуществляется путём обмена                 с соседом по парте, вторичная – путём фронтальной беседы.

Тонкие вопросы	Содержание вопроса	Ответы на вопросы
Кто …
Как…
Какова…
Как …
Толстые вопросы	Дайте объяснение почему…
Даны:q,B,m,R.  Каким образом определить
Даны:q,B,m,R. Каким образом определить ?
Даны:q,B,m,R.  Каким образом определить ?

        Подведение итогов урока, выставление отметок учащимся (2 мин)

        Домашнее задание (2 мин): §30, упр.22 (2,4); творческое задание «Корзина идей» по теме «Сила Лоренца».

Обобщение изученного по теме «Местоимение как часть речи»

(урок с использованием логико-смысловой модели)

Тема: Обобщение изученного по теме «Местоимение», 6 класс.

Цель: Повторение и обобщение знаний о части речи – местоимении; знание грамматических признаков местоимений, его синтаксической роли в  предложении и правописание; совершенствование использования в речи имен и местоимений с построением логико-смысловой модели «Местоимение как часть речи».

Задачи:

1. Обучающие.

Повторить и обобщить теоретические сведения и закрепить практические навыки по теме. Уметь находить местоимения в тексте, определять их разряд, правильно употреблять и писать местоимения. Распознавать приставки не и ни в отрицательных местоимениях. Расширять лексический запас учащихся.

1. Развивающие.

Развивать интеллектуальные качества учащихся, познавательный интерес к предмету; развивать орфографическую зоркость, логическое мышление, творческие способности, умение сравнивать, обобщать; вырабатывать умение практического применения полученных знаний; активизировать самостоятельную работу учащихся.

1. Воспитательные.

Вызвать чувства интереса к изучаемой теме, пробудить у учащихся уважение и любовь к родному языку; воспитывать в детях доброжелательность, чувства товарищества, взаимовыручки.

Ход урока

Спасибо Слову доброму

За то, что есть оно,

За то, что не отобрано,

А навсегда дано.

Иван Ткачёв

Организационный этап

— Доброе утро, ребята! 

Я рада видеть каждого из вас,

И пусть весна прохладой в окна дышит,

Нам будет здесь уютно,

Ведь наш класс

Друг друга любит, чувствует и слышит.

— Я надеюсь, что это так?

— Молодцы! А теперь улыбнитесь друг другу и заряженные хорошим настроением, займите удобно свои места.

Я заменить могу другие части речи,

Взвалив обязанности их себе на плечи.

Когда приходится слова другие замещать,

На их значение всегда мне надо указать.

— О какой части речи говорит поэт? Почему вы так решили?

Какую часть речи мы изучали на предыдущих уроках? (местоимение)

— Вы правы, местоимение.

На экране кластер «Местоимение»

Запись темы на ЛМС «местоимение как часть речи»

Местоимений в языке немного—всего 69, но они часто встречаются в нашей речи и по частоте употребления занимают 3-е место после глаголов и имён существительных. Почему?

— Ребята, сейчас мы повторим все, что знаем о местоимении. А всю информацию по мере повторения поместим на систему координат,                             в результате чего у нас получится логико-смысловая модель «Местоимение как часть речи», позволяющая разместить всю информацию о местоимении как части речи.

Терминологический диктант

Учащиеся вспоминают разряды местоимений. Работа выполняется коллективно с заполнением логико-смысловой модели, представленной                  в виде системы координат.

Запись на ЛМС «Разряды»

1) это местоимение не имеет формы именительного падежа (возвратное);

2) это местоимение обращает внимание на количество, названное ранее (указательное);

3) это местоимение имеет форму 3 лица (личное);

4) это местоимение отвечает на вопрос «чей?» (притяжательное);

5) это местоимение можно встретить только в сложном предложении (относительное);

6) это местоимение указывает на обобщенное качество предмета (определительное);

7) это местоимение образуется при помощи приставки не-, ни- (отрицательные);

эти местоимения образуются с помощью приставки кое-, суффиксов –то, -либо, -нибудь (неопределенные);

9) это местоимение употребляется в вопросительных предложениях. (вопросительное).

* Распределить местоимения по разрядам

Перед нами не простая задача, необходимо ответить на вопрос: Чем является в предложении местоимение? (дополнением, подлежащим, определением)

 Облако слов

 

И это еще не все, нам предлагают произвести синтаксический разбор предложения для дальнейшего путешествия по морю знаний (синтаксический разбор предложения в тетради).

Книги расскажут тебе о далеком прошлом. 4

— Определите число, падеж местоимения тебе (ед.ч., Д.п.)

Запись на ЛМС «Синтаксическая роль»

Графический диктант

С- слитно, Р – раздельно, Д – через дефис.

(Не)кого пригласить, (ни)(с) чьей стороны, каких(нибудь) претензий, (не)сколько лет, (не)(с) чем сравнивать, чей(то) голос, в (не)которых делах, (ни) (за) что на свете, (кое)кто призадумался, (ни)кто не позаботился.

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10

Физкультминутка (повторение слитного и раздельного написания):

Слитно – хлопаем;

раздельно – приседаем;

через дефис – руки вверх.

Некто (хлопаем)

кое о чем (приседаем)

кое-чему (руки вверх)

кое с кем (приседаем)

что-нибудь (руки вверх)

некоторый (хлопаем)

чьи-нибудь (руки вверх)

кое из чего (приседаем)

не у кого (приседаем)

никому (хлопаем)

кое-кому (руки вверх)

несколько (хлопаем)

Запись на ЛМС «Правописание»

Морфологический разбор местоимения

Запись на ЛМС «Постоянные признаки»

Запись на ЛМС «Непостоянные признаки»

Запись на ЛМС «Значение местоимений»

— Нам необходимо выполнить упражнение 546 на с.229 учебника. Прочитайте задание. Произведем морфологический разбор местоимения. (разбор местоимения распределить по учащимся).

Речевые нормы

Вывод 1.  Внешнее проявление внутренней культуры, умение вежливо общаться связано с умением правильно употреблять местоимения в речи.

-Умение правильно употреблять местоимения – очень важное умение. И сейчас вы в этом ещё раз убедитесь. Приглашаю на наше ток-шоу ещё гостей. Послушаем их рассказ, попытаемся понять, в чём их трудности.

Ученица. Мы с Ваней ходим на дополнительные занятия по русскому языку. Но вчера он пропустил занятие, сказал, что ходил                          с мальчишками в кино. А дальше – как в известном стихотворении… Ученик.             Они ползут, а он им – раз!

                    А тут как раз она ползла,

                    А он как даст ему со зла!

                    Она им – раз! Они ей – раз!

                    Но тут как раз её он спас,

                    Ведь он был с нею заодно…

Ученица.   Нет, видно я ещё мала:

                   Я ничего не поняла!

— Ребята, разве причина непонимания в возрасте? В чём же?

(Учащиеся формулируют второй вывод.)

         Вывод 2. Неправильное употребление местоимений делает высказывание смешным и непонятным.

 Употребление местоимений в речи.

Нам предстоит выполнить задание в парах «Речевые «перлы»»

Исправьте ошибки в употреблении местоимений.

1) Лермонтов написал его стихотворение в 1837 году.

2) Герасим принес Муму чашечку молока, поставил её на кровать, но она не умела пить.

4) Отец Пети ушел на фронт, когда ему было три года.

5) У нас есть озеро с островом. На острове растет жасмин. Летом мы купаемся в нем.

6) На его было много жалоб.

7) На ихних огородах травы много наросло.

У ней много друзей.

9) На его никто не обращает внимания.

10) Девочка много занимается, поэтому успеваемость у ней хорошая.

11) Ихний ребёнок плохо воспитан.

12) К ему друзья часто обращаются за помощью.

13) От энтого места до того сто метров.

Индивидуальные задания

— Оформить запись на координатах «Морфологические признаки», Примеры местоимений»

 Проверка знаний

Выполнение теста

Тест 

1. Найди соответствия.

а) Свой, мой, наш, его.

б) Некто, какой-то, кем-либо, с кем-нибудь.

 в) Каждый, другой, любой, сам.

г) Никто, не о ком, нечего, ни у какого.               

1 определительные 

2 отрицательные местоимения                                      

3 притяжательные местоимения               

4 неопределенные местоимения

1. Отметь в каждом ряду слово, не являющееся местоимением:

а) их, ваша, двое, самый;

б) сколько, всякий, тут, тех;

в) будто, весь, иной, этот.

1. Отметь предложение, в котором слово то является местоимением. а) То слева, то справа мелькали деревни.

б) Я прочитал то самое произведение, которое рекомендовал учитель

в) Если начнется метель, то мы собьемся с дороги.

1. Укажи, какое из местоимений а) изменяется по родам, числам и падежам: я, вы, она, ты; б) не имеет именительного, падежа, рода и числа: иной весь, себя, каждый;

в) связывает простые предложений в составе сложных: этот, себя, который, некто.

1. Определи, в каком предложении личное местоимение употреблено в значении притяжательного.

а) Она узнала его по фотографии.

б) Звуки его флейты трудно было не узнать.  

в) Его снова вызвали на сцену.

1. Найди ошибки в определении разрядов местоимении:

а) всякий — относительное;

б) их — притяжательное;

в) о нас — личное;

г) иной —  относительное;

д) себя —  возвратное.

7.Отметь строку, в которой все местоимения не имеют формы именительного падежа: а) никому, самого;

б) нечему, никем;

в) никого, чего-то;

 г) некого, себя;

д) кем, себя.

1. Укажи разряд выделенных местоимений.

Некое недоумение читалось в его взгляде.

а) указательное;

б) неопределенное;

 в) определительное;

 г) притяжательное.

Это был человек других убеждений.

а) отрицательное;

б) определительное;

в) относительное;

г) притяжательное.

Итоги урока:

— Как вы думает, достигли мы с вами той цели, которая была поставлена в начале урока?

— Что такое местоимение?

Выставление отметок

Рефлексия

— Местоимения как запасные игроки в футболе, как дублёры артистов в кино. Они дублируют существительные, прилагательные, числительные. И наша речь очень обеднела бы без этих дублёров. Перечитайте эпиграф урока и ответьте на вопрос: «За что мы должны сказать «спасибо» местоимениям?»

Домашнее задание

Написать сочинение-миниатюру на тему «Весна в парке или школьном саду»

А.Усачёв «Чудеса в Дедморозовке»

Цель: познакомить с повестью-сказкой А. Усачёва «Чудеса в Дедморозовке».

Задачи: продолжать формировать представление о повести-сказке;

учить слушанию больших текстов; совершенствовать чтение учащихся; развивать интерес к чтению повестей-сказок; умение анализировать прочитанное; воспитывать дружеские чувства на примере героев.

Оборудование: учебник, картинки, кроссворд, раздаточный материал для рефлексии, презентация.

I.Организационное начало урока И так, друзья, внимание –

Ведь прозвенел звонок.

Садитесь поудобнее –

Начнем скорей урок!

Речевая разминка

Я однажды видел сам:

Як летал по небесам,

Ястреб плавал в океане,

Ягуар бежал от лани,

Ясень по полю ходил,

Язь в лесу грибы удил…

Я не вру, поверьте мне,

Я видал это во сне.

(Виктор Лунин)                                   (Слайд I биография)

https://docs.google.com/presentation/d/1F3mLrjLaWSF2Wng1uWXJ82DTNJ2_H6qp/edit#slide=id.p4

— Прочитайте стихотворение способом «птичий базар», разделяя на слоги, сердито, с радостной интонацией, с вос­хищением, скороговоркой, вы­разительно.

— Как бы вы озаглавили стихотворение В. Лунина?

— От чьего имени ведётся рассказ?

— Почему столько чудес приснилось мальчику? (Скорее всего, он фантазёр.)

— Кого вам напомнил этот мальчик из стихотворения?

II.Проверка домашнего задания

1. Разгадать кроссворд

— С каким произведением познакомились на прошлом уроке? (отрывок из повести Т. Крюковой «Чудеса не понарошку) Из вопросов по содержанию этой повести я составила кроссворд, который вы должны разгадать.

к	р	у	ж	о	ч	е	к
		Ш	у	т	л	а	н	д	и	я
ч	а	р	о	д	е	л	и	я
		ч	е	м	п	и	о	н
А	в	о	с	я
п	я	т	а	к

1. Что нашел Митя на асфальте?
2. В какую страну Митя получил билет?
3. «Могистром» какого дела является незнакомый мальчик?
4. Как назвал незнакомый мальчик Митю?
5. Как звали мальчика, с которым встретился Митя?
6. Что являлось из содержимого карманов Мити билетом в Шутландию?

— Какое слово мы получили по вертикали кроссворда? Какие чудеса происходили в повести-сказке Т. Крюковой, расскажите? (Дети рассказывают)

— Дома вам нужно было придумать и отобразить в рисунках, как выглядит страна Великоиграния. (Защита проектов)

— Мальчик Авося рассказывал о странах, в которых живут фантазёры                   и фантазёрки. Давайте прочитаем ещё раз их названия.

Фант-Азия

Великоиграния

Шутландия

Дедморозовка

Играландия                  (Слайд II биография)

— Почему все эти слова мы пишем с большой буквы?

— Какое название лишнее и не существует в произведении Т. Крюковой? (Дедморозовка)

III.Сообщение темы и целей урока         

— А кто из вас что-то знает или слышал что-нибудь о Дедморозовке?

— Как вы думаете, что это: страна, просто город или деревня и где она находится?

— Сегодня мы и узнаем об этом из повести-сказки А.Усачёва «Чудеса в Дедморозовке». (Слайд 1) А также на уроке мы с вами будем думать, размышлять, на вопросы отвечать, выразительно читать.     (Слайд 3)

https://docs.google.com/presentation/d/1F3mLrjLaWSF2Wng1uWXJ82DTNJ2_H6qp/edit#slide=id.p4

А скажу вам по секрету, что Дедморозовка — это невидимая деревня, которая находится где-то в Архангельской или Вологодской области (это север России, соседней с нами страны).

— Может вы догадались, кто живёт в этой деревне?

— Большую часть года проводят в этой деревне Дед Мороз и его внучка Снегурочка. (показываю иллюстрации к сказке) (Слайд 2)

Однажды Дед Мороз перед Новым годом подумал, что ему не хватает очень внуков-помощников. И вместе со Снегурочкой они слепили                              9 снеговичек и 11 снеговиков. На этом его размеренная и спокойная жизнь закончилась…

О биографии и творчестве замечательного российского детского писателя, который придумал эту удивительную историю, вам расскажет Ульяна. (Подготовленная ученица рассказывает биографию А. Усачева                     с презентацией) (Слайды III—X) биография

https://docs.google.com/presentation/d/1sP_pKCPNyf1nKwJxxxg6RnrlX3MBT43Y/edit#slide=id.p2

Физкультминутка для глаз (найти на доске глазами снежки, поочерёдно посмотрев в окно вдаль)

— Сегодня мы познакомимся с небольшим отрывком из этой повести, который называется «Летняя спячка».

— Мы знаем, что некоторые животные впадают в зимнюю спячку, но у кого может быть летняя, я не знаю. А вы как думаете, у кого? (дети прогнозируют)

(Слайд 4)

https://docs.google.com/presentation/d/1F3mLrjLaWSF2Wng1uWXJ82DTNJ2_H6qp/edit#slide=id.p4

IV.Изучение нового материала

1.Словарная работа (Слайд 5)

Муторно – тревожно, тяжело, не по себе

Клок – пучок, часть чего-то

Сталевар – рабочий, металлург по выплавке стали из чугуна

2.Первичное чтение (вопрос заранее)

— Чем были обеспокоены снеговики и снеговички с приближением весны?

3.Первичный анализ

— Интересную ли историю, на ваш взгляд, придумал Андрей Усачёв? Чем она вам понравилась?

— К какому жанру мы отнесём это произведение? Почему?

Физкультминутка (Слайд 6)

— Каких героев, действующих в повести-сказке, вы запомнили? Дед Мороз, Снегурочка, а ещё…? (Слайд 7)

1. V. Анализ содержания. Повторное чтение по частям. (Жужжащее чтение)-с. 66-67

1 часть

— Когда приходит весна на севере и в Дедморозовке?

— Как отражалось приближение весны на жителях Дедморозовки?

— Чем были обеспокоены Дед Мороз и Снегурочка?

2 часть

— Почему снеговички не задавали вопрос, что будет с ними, когда придёт лето, своей учительнице?

— На какие технические изобретения надеялись Чайников и Морковкин?

3 часть (чтение по ролям) – с. 68

— С каким настроением гулял Морковкин по лесу?

— О чём он думал и что его волновало?

— Чего ожидал от него заяц Федька?

— Почему из его шкуры торчали серые клоки?

— Ожидал ли прихода весны заяц? Почему?

— Что думал Федька о жизни снеговиков летом?

— Что вы можете сказать о взаимоотношениях Морковкина и зайца Федьки?

Что об этом говорит?

4 часть (чтение молча в парах) с. 69-70 Найти ответ на свой вопрос

— Как Дед Мороз и Снегурочка оберегали снеговичков от солнца?

— Как вы думаете, почему с Сорокиной случился обморок?

— Почему Дед Мороз собрал всех снеговиков вечером в школе?

— Какая идея появилась у Деда Мороза?

— Какое название придумал этой идеи Морковкин?

— Какие вопросы возникали у снеговиков к Деду Морозу?

— Где предложил сделать спальню Дед Мороз?

5 часть (чтение «цепочкой») – с. 70-71

— Что привёз Дед Мороз из города?

— Какой это был холодильник?

— Что делали дедморозовцы для того, чтобы превратить подвал в спальню?

— Сколько показывал градусник в летней спальне снеговиков?

— Ребята, Дед Мороз сделал фотографию одного момента из этой повести и прислал нам. (На доске иллюстрация. Приложение 1.)

— Давайте посмотрим на этот снимок и скажем, что здесь запечатлено?

— Найдите этот отрывок в повести.

(обращаем внимание на знаки препинания, отрабатываем навык чтения предложений с разной интонацией)

6 часть (выборочное чтение) — с. 71-72

— Как прошло последнее собрание в школе?

— Что устроили Дед Мороз и Снегурочка для своих воспитанников?

— Как Дед Мороз накрывал стол?

— Какое меню было на ужине?

— О чем вспоминали снеговики за ужином?

— Почему снеговички просили Деда Мороза придумать так, чтобы они не таяли летом?

7 часть

— Куда отправились снеговики после ужина?

— Что сделал Дед Мороз для того, чтобы уснули снеговики?

1. VI. Закрепление знаний

— Что вы можете сказать о снеговиках? Давайте дадим им характеристику?

Работа в группе (на столе лежат листики, которые надо выбрать, для того, чтобы правильно охарактеризовать героев) Дети размещают на доске.

-Давайте проверим (Слайд

— Что вы можете сказать об отношениях друг к другу жителей Дедморозовки?

Можно ли снеговиков назвать коллективом? Дружный ли этот коллектив?

Задание: придумать девиз дружного коллектива. (Один за всех и все за одного!)

(Слайд 9)

— Что в повести является фантастикой, а что реальностью?

VII. Подведение итогов. Рефлексия

— Кто придумал героев повести-сказки «Чудеса в Дедморозовке»?

— Что показал автор на примере жизни выдуманных сказочных героев? Чему учит нас сказка? (В любой ситуации искать выход, дорожить дружбой и поддерживать во всём своих товарищей)

Рефлексия.

— Ребята, на партах у вас лежат цветочки. Выберите нужный цвет: кому урок понравился, на уроке было интересно, было легко справляться з заданиями, возьмите оранжевый цветочек и поднимите вверх. У кого были затруднения в ответах, кто отставал немного в чтении – жёлтый цветочек, а кому было скучно и неинтересно – возьмите синий цветочек.

— Какое желание было у снеговичков?

— Наверное, скоро у наших героев начнётся летняя спячка, а они так хотят увидеть, как распускаются цветы. Если вам они понравились, давайте возьмём цветок и положим в конверт, на котором я указала адрес, где живут наши герои и отправим в Дедморозовку.

VIII. Домашнее задание

Научиться выразительно читать повесть-сказку, пересказывать. Дополнительно: найти в Интернете сообщение о том, как появился первый холодильник. Пофантазировать, как пройдет летняя спячка снеговичков.

(Слайд 10)

https://docs.google.com/presentation/d/1F3mLrjLaWSF2Wng1uWXJ82DTNJ2_H6qp/edit#slide=id.p4

Учебный предмет: «Русский язык»

2 класс

Фамилия, имя, отчество педагога: Янская Ольга Викентьевна

Должность (квалификационая категория): учитель начальных классов высшей квалификационной категории

Полное название учреждения образования: государственное учреждение образования «Сейловичский учебно-педагогический комплекс детский сад – средняя школа»

Тема учебного занятия: «Большая (прописная) буква в словах»

Тип учебного занятия: урок открытия новых знаний

Цели: познакомить учащихся с именами собственными, которые пишутся с большой буквы; формировать навык написания имён собственных с прописной буквы; развивать речь учащихся; воспитывать чувство патриотизма и гордости за свою Родину.

Оборудование:учебник М.Б.Антиповой «Русский язык» 2 часть, 2 класс; карточки с заданиями, изображение контуров Республики Беларусь, цветы васильки для рефлексии.

Ход урока

I. Организационный момент

– Раз, два, три, четыре, пять

Урок пора нам начинать.

К гостям, ребята, повернитесь, улыбнитесь

И тихонечко садитесь.

Миру знаний нет предела.

Так скорей, друзья, за дело!

– Ребята, с каким настроением пришли вы на урок?

«Наше настроение» (высказывания детей)

– На доске вразброс карточки со словами.

– Давайте составим предложение из этих слов.

Чтобы эмоционально настроиться на урок, дети собирают из них предложение:

«У нас сегодня всё получится!» (Хором)

II. Проверка домашнего задания

– Урок начнём мы с повторения, ведь повторение – мать учения.

– Прочитайте слова, которые отвечают на вопрос КТО?

– Слова, которые отвечают на вопрос ЧТО?

– Какое правило использовали при выполнении домашнего задания?

III. Орфографическая разминка

Читаю стихотворение. (У детей лежит на столе)

Как благодарен я чёрному хлебу,

Чистой вОде из хОлодной криницы,

Лесу зЕлёному, синему небу,

Светлой рЕчушке, что в поле струится,

Рокоту залитых солнцем кварталов,

Городу, где возмужал я с гОдами…

Краю, который зОвут– Беларусь!

П. Бровка

– Чему благодарен поэт?

– Объяснить правописание вставленных букв.

– Почему последнее слово написано с большой буквы?

– Мы сегодня на уроке будем много говорить про нашу страну–Беларусь.

Запись даты и классной работы в тетради.

Проговаривание стихотворения

Я тетрадочку открою

И наклонно положу

Я от вас, друзья, не скрою

Ручку я вот так держу.

Сяду прямо, не согнусь

За работу я возьмусь.

IV. Чистописание

– С какой буквы пишется слово Беларусь? (Большая буква Б)

Б БББББе Би Бя

– Пишем прописную букву Б. Сколько элементов в этой букве? (Три)

– Прописываем соединения букв. Какие соединения?

– Подчеркните самую красивую прописную букву Б.

– На доске вы видите разбросанные слоги слов. Ваше задание –составить слова.

И вместе запишем в тетрадь. (ла, русь, Бе; ло рус, бе; бе, русс, ло, кий)

(Слова открываю на доске).

Беларусь белорус белорусский

– Словарные слова обведите карандашиком, поставьте ударение, подчеркните безударные гласные в корне.

Беседа по вопросам:

– Как проверить их написание? (По словарю, так как это словарные слова.)

– В каком слове букв больше, чем звуков? (Беларусь.) Почему? (Буква ь не обозначает звука.)

Наша Родина – Беларусь.

– Как называется то место, где мы родились? Это слово является словарным словом. (Учащиеся обводят карандашом.)

– Поставить ударение, сколько слогов в слове, почему?

 Физкультминутка для глаз.

V. Целеполагание. Проблемная ситуация

– Ребята, мы очень часто употребляем слова «Большая буква». Может уже кто догадался, о чём пойдёт речь сегодня на уроке? (Ответы детей).

Запись на доске: Большая буква в словах.

– Сегодня вы узнаете, когда и в каких словах пишется большая буква.

– Ребята, давайте вспомним, что мы уже знаем о большой буквеиз уроков обучения грамоте в 1 классе. Когда она пишется в словах?

Работа на карточках.

– Прочитать. Выписать выделенные слова и объяснить, что они обозначают? (По одному ученику у доски.)

Республика Беларусь– маленькая красивая страна. Минск – столица нашей Родины. Широкая река Нёман.Янка Купала иЯкуб Колас – символ и гордость нации.

– Родина, Республика Беларусь, Минск, Нёман, Янка Купала, Якуб Колас.

VI. Усвоение новых знаний и способов действий

На с.56 прочитаем правило. (Один ученик читает вслух.)

Итак, какие же слова пишутся с большой буквы?

(На доске карточки)

Фамилии, имена, отчества людей.

Клички животных.

Названия стран– В какой стране мы живём? Какие страны граничат с нашей Беларусью?

Названия городов – Какой город считается самым древним в Беларуси?

Озёр, рек – Почему нашу страну называют «синеокой»? (Беларусь – край озёр. Самое большое озеро – Нарочь. Самое глубокое – Долгое.)

Морей, океанов

Деревень

Улиц, площадей

 Гор

 Музыкальная физкультминутка

Наша страна не самая большая, но и не самая маленькая. В Беларуси есть большие города и маленькие деревеньки. В этих городах и деревеньках много больших улиц и маленьких улочек, больших домов и маленьких домиков. И жители в этих домах большие и маленькие. Но какая бы не была она, для нас наша страна – самая дорогая.

VII. Обобщение и систематизация знаний

а)Работа по учебнику

С.56, упр.81

Мы с вами живём в прекрасной стране. Имя которой – Беларусь. Мы – жители нашей страны. У каждого из нас есть имя, фамилия и малая Родина. Место, где мы родились, научились ходить, писать, читать, разговаривать.

Расскажите о себе. Допишите пропущенные имя, фамилию, название деревни в которой вы живёте. (Учащиеся отвечают и записывают ответы в тетради).

Почему слова пишем с большой буквы?

VIII. Контроль и самоконтроль знаний и способов действий

Ребята, на что похожа Беларусь на карте? (Кленовый листок)

На парте у вас лежат кленовые листики (белые, красные, зелёные)

Каждый находит свой листик:

Поднимите красные – ваше задание – Вставить в слова нужную букву.

(П/п)рипять, (К/к)ошка (М/м)урка, (Ж/ж)еня, (О/о)зеро (Н/н)арочь, (Г/г)ород (П/п)инск.

– Поднимите белые –ваше задание – Запишите предложения, дополнив их словами по смыслу.

Я живу в Республике … . Столица нашей Родины – город … . Меня зовут … .

– Поднимите зелёные – ваше задание – Найти и исправить ошибки.

Бабушка марина живёт в Городе гомеле. Она вяжет внукам шапки. Вот подарок для Димы и коли. Рядом сидит Кот васька.

Теперь каждый из вас станет учителем. Поменяйтесь в парах кленовыми листиками, внизу листика карандашиком напишите свою фамилию, проверьте работу товарища. Будьте внимательными и справедливыми учителями. Вернув листики, улыбнитесь друг другу.

IX. Подведение итогов урока. Рефлексия.

– Сейчас подведём итоги нашего урока. Нам нужно выполнить тест. Возьмите задания и поставьте плюсы в тех ячейках, где нужно написать большую букву.

1	ирина
2	котёнок
3	воробей
4	беларусь
5	узда
6	страна
7	дядя
8	иванович

9	нина
10	река
11	жучка
12	мальчик
13	петрович
14	город
15	минск
16	александр

Похвала и оценка учащихся.

Если работать было интересно и легко, то давайте украсим нашу страну распущенными васильками. Если испытывали трудности в работе – нераспущенные васильки.

Наш урок мы начинали словами: «У нас сегодня всё получится!».             И, глядя на нашу страну на карте, я могу сказать, что у нас действительно всё получилось. Вы хорошо потрудились. Молодцы!

X. Информация о домашнем задании

– Свои знания вы сможете закрепить в домашнем задании.

Упр.84.

Вучэбны прадмет:“Інфарматыка”

Клас: 6

Прозвішча, імя, імя па бацьку настаўніка:

Малейка Таццяна Антонаўна.

Пасада (кваліфікацыйная катэгорыя): настаўнік інфарматыкі вышэйшай кваліфікацыйнай катэгорыі.

Поўная назва ўстановы адукацыі: дзяржаўная установа адукацыі “Сейлавіцкі навучальна-педагагічны космплекс дзіцячы сад – сярэдняя школа.

Тэма вучэбнага занятка: “Камп’ютарны выканаўца Чарцёжнік”.

Тып урока: камбінаваны урок комплекснага прымянення ведаў, урок вывучэння новага матэрыялу.

Мэты ўрока:

1. Адукацыйная:

працягваць фарміравнне сістэмы ведаў па тэме “Алгарытмы і выканаўцы”; фарміраванне навыкаў працы з выканаўцам Чарцёжнік; актуалізаваць веды па тэме «Каардынатная плоскасць» для працы ў асяроддзі выканаўцы Чарцёжнік.

1. Развіваючая:

развіваць увагу, назіральнасць, уяўленне;садзейнічаць развіццю лагічнага мыслення, умення выявіць прычынна-выніковыя сувязі паміж паняццямі і дзеяннямі, аналізаваць вучэбную інфармацыю.

1. Выхаваўчая:

ствараць умовы для фарміравання ў вучняў пазітыўнай Я-канцэпцыі, развіваць камунікатыўныя навыкі,выкарыстоўваючы гульнёвыя моманты, развіваць цікавасць вучняў да прадмета.

Абсталяванне: інтэрактыўная панэль, навучальная прэзентацыя “Камп’ютарны выканаўца Чарцёжнік”, электронны практыкум “Каардынатная плоскасць”, шаблоны праграм, картачкі Інфалато і бочачкі з лато.

Ход урока:

І. Арганізацыйна-псіхалагічны этап.

Мэта: стварэнне спрыяльнай эмацыянальнай абстаноўкі, арганізацыя ўвагі вучняў.

Задача настаўніка: арганізаваць дзейнасць вучняў, стварыць сітуацыю поспеха шляхам гульні.

Настаўнік: Добры дзень, мае дапытлівыя вучні! Запрашаю ўсіх вас у светведаў, дзе кожны з нас ціхімі крокамі ўпэунена ідзе да мары. А мара ў кожнага свая. У мяне сёння мара – атрымаць выдатны настрой і асалоду ад таго, што я люблю і умею рабіць – вучыць дзяцей. Галоўнаеў дасягненні любой мары – гэта не стаяць на месцы, а крок за крокам, няхай няспешна, але рухацца, ісці да яе. А якая мара сёння ў вас, дзеці?

Дзейнасць вучняў: слухаюць, настройваюцца на рабочы лад, адказваюць на пытанне аб мары.

Настаўнік: Я жадаю нам усім поспехаў у дасягненні сваіх мар. Ітак, пачнём.

ІІ Арыенціровачна-матывацыйны этап.

Мэта: успрыняцце вучнямі праблемы ўрока, самавызначэнне на вынік урока.

Задача настаўніка: сфарміраваць пазнавальную цікавасць да вывучае майтэмы, накіраваць вучняў да дзейнасці. Стварэнне праблемнай сітуацыі.

Слайд 1. “2 ў 1”.

Настаўнік: Як вы думаеце, што азначае гэты надпіс?  (Адказы вучняў) Так, урок у нас сёння незвычайны. Мы аб’яднаем на ім два ўрокі, а якія гэта ўрокі, вы даведаецеся самі, калі мы пачнём крочыць да сваіх мар.

Слайд 2. “Крокі”.

Крок 1 – Знайдзі пару.

Крок 2 – Адрас.

Крок 3 – Інфалато (Зацямніць экран. Слайд 3)

Крок 4 – Маляваныч.

Дзейнасць вучняў: выконваюць заданні на камп’ютарах.

Слайд 4. “Воблака слоў”.

Настаўнік: Ітак, пытанні:

1. Якія два вучэбныя прадметы мы з вамі сёння аб’ядналі?
2. Якія паняцці, уласцівасці мы з вамі ўспомнілі?
3. Як вы думаеце, а як гэтыя паняцці звязаныя паміж сабой, што іх можа аб’ядноўваць?

Дзейнасць дзяцей: аналізуюць і робяць вывад.

ІІІ. Аперацыйна-пазнавальны этап.

Мэта: авалоданне зместам тэмы ўрока і спосабамі пазнавальнай дзейнасці, фарміраванне ў вучняў уменняў назіраць, рабіць вывады, працаваць з падручнікам, рабіць схемы.

Задачы настаўніка: актуалізаваць апорныя веды; стварыць сітуацыю пошуку невядомага на аснове ведаў, якія вучні маюць.

Слайд 5. “Кампьютарны выканаўца Чарцёжнік”

Настаўнік: Так, каардынаты, выканаўцы і алгарытм звязаны ў нашай тэме.  Запішам яе ў сшыткі – “Кампьютарны выканаўца Чарцёжнік”. І сення на ўроку мы разгледзім такія пытанні:

Чарцёжнік – гэта…

Асяроддзе выканаўцы Чарцёжнік.

Сістэма камандаў выканаўцы Чарцёжнік.

Шаблон праграмы.

Запуск і адладка гатовых праграм.

Дзейнасць вучняў: запісваюць у сшытак тэму.

Настаўнік: Выканаўца Чарцёжнік знаходзіцца ў спецыяльным асяроддзі праграміравання  PascalABC. (Слайд 6. “Асяроддзе праграміравання PascalABC.NET” ). Адкрыю сакрэт, што там “жыве” не толькі Чарцёжнік, але і выканаўца Робат, з якім мы пазнаёмімся ў 7-ым класе. Скажу таксама, што вядомыя і не вельмі вядомыя праграмісты пачалі свой прафесійны шлях з вывучэння асноў праграміравання. І той, хто хоча атрымаць у будучым вельмі патрэбную прафесію, з вельмі нядрэннай зарабатнай платай, калі ласка, просім у свет праграміравання!  (Зацямніць). Працягнем. Адкрыйце ст.122 і запішыце, для чаго прызначаны выканаўца Чарцёжнік і што з’яўляецца асяроддзем яго існавання.

Дзейнасць вучняў: запісваюць у сшытак адказы на два першыя пытанні.

Слайд 8. “Асяроддзе існавання выканаўцы Чарцёжнік”.

Настаўнік: Вы бачыце на слайдзе асяроддзе існавання выканаўцы Чарцёжнік, што яно вам нагадвае?

Адказы вучняў:  Першая чвэрць каардынатнай плоскасці

Настаўнік: Для стварэння поля памерам N x M выкарыстоўваецца каманда Field(N,M). Напрыклад, для стварэння поля памерам 5 x 8 неабходна запісаць у праграме каманду Field(5,8). (Зацямніць. Слайд 9) Запішыце ў сшыткіса старонкі 123 табліцу з сістэмай каманд выканаўцы Чарцёжнік.

Дзейнасць вучняў: запісваюць у сшытак .

Праверым. Слайд 10. “Сісэма камандаў выканаўцы Чарцёжнік”

Настаўнік: Для выкліку задання для выканаўцы Чарцёжнік выкарыстоўваецца шаблон праграмы: (Слайд 11. “Шаблон праграмы”)

uses Drawman;

begin Task(‘a1′); end.

Дзейнасць вучняў: запісваюць у сшытак

Настаўнік.  Важна адзначыць, што камандыў праграме аддзяляюцца адна ад другой знакам “;”.  А сам зварот да Чарцёжніка – гэта  каманда “uses Drawman;”.  (Зацямніць Слайд 12)

Фізкультхвілінка.

Вы стаміліся? Правядзём  фізкультхвілінку. І будзе яна у нас тэматычная. Устаньце, калі ласка, і выйдзіце з-за парт. Калі я назаву каманду “PenUp”, то вы паднімеце рукі ўверх, калі скажу “PenDown” – апусціце іх уніз, калі скажу “ToPoint”, то зробіце крок у накірунку вашых кампьютараў.

Добра. Займіце месца за кампьютарамі.

ІV. Кантрольна-карэкцыйны этап.

Мэта: асэнсаванне вучнямі ўзроўню засваення новага матэрыялу.

Задача настаўніка: арганізаваць мэтанакіравануюправеркуведаў па змесцевывучаемагаматэрыялу.

Настаўнік. Каб пераканацца ў разуменні вывучанага на ўроку матэрыялу, вам неабходна запусціць праграму Program18_10. Разгледзім акно праграмы. Якая незвычайная кнопка існуе на панелі інструментаў?

Адказы вучняў: Зялёная стрэлачка.

Настаўнік: Так. Як выдумаеце, якое яе прызначэнне?

Адказы вучняў: Пуск, “Плэй”.

Настаўнік: Правільна. Гэта кнопка “Выканаць”. Яна запускае на выкананне праграму. Націсніце яе. Вы ўбачыце акно асяроддзя выканаўцы Чарцёжнік. Існуюць розныя варыянты запуску праграмы. Кнопка “Пуск” і “Крок”. Паспрабуйце.

Дзейнасць вучняў:  спрабуюць розныя варыянты выканання праграмы.

Настаўнік: адкрыйце файл Program18_12. Паспрабуйце выканаць праграму. Не атрымалася? Так, Знайдзіце і выпраўце памылкі ў пранраме, карыстаючыся падказкамі сістэмы.

Дзейнасць вучняў:  выпраўляюць памылкі і спрабуюць выканаць праграму.

1. V. Рэфлексійны этап.

 Мэта: падвядзенне вынікаў урока.

Чакаемыя вынікі: асэнсаванне вучнямі выніковасці сваёй дзейнасці.

Задача настаўніка: даць  якасную ацэнку работы класа і асобным вучням, арганізаваць рэфлексійную дзейнасць

Настаўнік: На якім этапе ўрока вам было лягчэй, цікавей?

На якім этапе вы адчувалі цяжкасці?

Як вы думаеце, які від дзейнасці вам дапамог лепш засвоіць матэрыял?

Ці ўсе задачы ўрока мы выканалі?

Ці спадабаўся вам урок?

Настаўнік падводзіць вынік урока, і вучні працуюць на “ лесвіцы стану”.

VІ. Дамашняе заданне

• 18, адказваць на пытанні1-5, практыкаванне 5 выканаць у сшытку.

Вучэбны прадмет:“Сусветная гісторыя”

Клас: 5.

Прозвішча, імя, імя па бацьку настаўніка:

Ігнатчак Іна Леанідаўна

Пасада (кваліфікацыйная катэгорыя): настаўнік гісторыі вышэйшай кваліфікацыйнай катэгорыі.

Поўная назва ўстановы адукацыі: дзяржаўная ўстановы адукацыі “Сейлавіцкі навучальна-педагагічны комплекс дзіцячы сад – сярэдняя школа”.

Тэма вучэбнага занатка: “Паўсядзённае жыццё старажытных грэкаў”.

Тып урока: урок вывучэння новага матэрыялу.

Мэты ўрока: плануецца, што ў выніку вывучэння тэмы вучні будуць ведаць: дату заснавання і значэнне Алімпійскіх гульняў у старажытнагрэчаскім грамадстве, характаразаваць асаблвасці старажытнагрэчаскай драматургіі,культурныя традыцыі старажытных грэкаў; ведаць азначэнні асноўных паняццяў: трагедыя, камедыя,тэатр, Алімпійскія гульні.

Задачы асобаснага развіцця:

развіваючыя: прадоўжыць развіццё ўменняў вучняў раскрываць прычынна-выніковыя сувязі паміж гістарычнымі падзеямі, параўноўваць і абагульняць гістарычныя факты, раскрываць змест гістарычных паняццяў, характарызаваць дзейнасць гістарычных асоб; развіваць аналітычныя ўменні вучняў; на аснове тэксту параграфа, ілюстрацый і схем выказваць сваё меркаванне пра значэнне грэкаў для еўрапейскіх народаў;

выхаваўчыя: праз знаёмства са спартыўным жыццём у Старажытнай Грэцыі спрыяць выхаванню маральных якасцей вучняў і гонару за дасягненні нашых спартсменаў; фарміраваць пачуццё прыгожага, павагі да аўтараў шэдэўраў сусветнай мастацкай культуры.

Метадычнае забеспячэнне:Гісторыя Старажытнага свету:вучэбны дапаможнік для 5 класа ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі з беларускай мовай навучання/ пад рэд. У.С.Кошалева. У 2ч.Ч.2. Мн., 2019; карткі з заданнямі і пытаннямі, медыяазбука для замацавання новых ведаў, мульціборд, дакументальны фільм “7 цудаў Старажытнай Грэцыі” (з 29.43 хв. па 35хв.,з 19.03 хв. па 23 хв.), рэпрадукцыі партрэтаў старажытнагрэчаскіх драматургаўЭсхіла, Сафокла, Эўрыпіда, Арыстафана.

Асноўныя паняцці: трагедыя, камедыя, тэатр, Алімпійскія гульні

Асноўныя даты: 776г. да н.э.

Гістарычныя асобы: Эсхіл, Сафокл, Эўрыпід, Арыстафан.

План урока

І. Арганізацыйныэтап.

ІІ. Этап актуалізацыі апорных ведаў і пастаноўкі задач вучэбнай дзейнасці.

ІІІ.Аперацыйна-пазнавальны этап.

1. Тэатр.
2. Алімпійскія гульні.

ІV.Этап першаснага замацавання атрыманых ведаў.

1. Рэфлексійна-ацэначны этап.

VІ. Этап інфармавання пра дамашняе заданне.

Ход урока

І. Арганізацыйныэтап.

Настаўнік вітае вучняў, ацэньвае іх эмацыйны стан і правярае гатоўнасць да ўрока.

ІІ. Этап актуалізацыі апорных ведаў і пастаноўкі задач вучэбнай дзейнасці.

Настаўнік прапаноўвае вучням успомніць, што ім ужо вядома пра культуру Старажытнай Грэцыі.

Картачкі з заданнямі

І.

1. Суаднясіце з дапамогай стрэлак аўтараў і іх творы.

Праксіцель              Скульптура “Дыскабол”

Фідзій                  Скульптура “Кап’яносец”

Паліклет                  Скульптура Гермеса з немаўлём Дыянісам

МіранСтатуя багіні Афіны

ІІ. Устаўце прапушчаныя словы

Калона была важным элементам грэчаскай архітэктуры. У Vст. да н.э. існавала два віды калон – _____________ і ____________. Верхняя частка _____________ калоны ўяўляла сабой простую, без упрыгожэнняў, квадратную пліту. А ў ___________ калоны яна была падобна да рог барана, бо мела завіткі. ____________ калона была больш масіўнай, яе ствол абапіраўся на каменныя пліты, паколькі ў яе не было базы (асновы).__________ калона мела базу і была больш вытанчанай.

ІІІ. Франтальнае апытванне з выкарыстаннем гульнёвага прыёму “Праўда – няпраўда”.

1. Ці праўда, што храм лічыўся месцам, дзе жылі багі? (Праўда)
2. Ці праўда, што калоны – апора і упрыгожанне храма?(Праўда)
3. Ці праўда, што капітэль – ніжняя частка калон?(Не. Гэта верхняя)
4. Ці праўда, што дарычны храм – сімвал жаноцкасці і прыгажосці? (Не. Гэта сімвал мужнасці і сілы)
5. Ці праўда, што карынфскія капітэлі нагадваюць карзіну з кветкамі? (Праўда)
6. Ці праўда, што порцік – галерэя калон з перакрыццем? (Праўда)
7. Ці праўда, што карыятыды – гэта скульптурныя фігуры мужчын? (Не)
8. Ці праўда, што Паліклет, Фідзій, Мірон – старажытнагрэчаскія вучоныя? (Не)
9. Ці праўда, што некаторыя старажытнагрэчаскія карціны былі на вагу золата? (Праўда)

ІІІ.Аперацыйна-пазнавальны этап.

Настаўнік. Сёння мы з вамі працягнем знаёмства з яшчэ адным відам старажытнагрэчаскага мастацтва – тэатрам. Слова “тэатр” у перакладзе з грэчаскай мовы азначае месца для відовішча.

Звярніце ўвагу на план урока, запісаны на дошцы, і падумайце, над якімі пытаннямі мы павінны будзем папрацаваць.

Абагульненне выказванняў вучняў.

І сёння мы з вамі пастараемся параўнаць старажытнасць і сучаснасць.

Грэкі любілі праводзіць урачыстасці, звязаныя з шанаваннем багоў. Самыя вядомыя ў час Дыянісія у Афінах. У 360г. да н.э. пачалося будаўніцтва першага старажытнагрэчаскага тэатра ў горадзе Эпідаўры.

Прагляд дакументальнага фільма “7 цудаў Старажытнай Грэцыі” (з 19.03 хв. па 23 хв.)

Самымі старажытнымі жанрамі былі трагедыя і камедыя.

Вучні чытаюць пункт 2 і робяць запіс у сшытак. (с.57-58)

Настаўнік. Цяпер я прапаную вам пазнаёміцца з гістарычнымі асобамі, гэта знакамітыя старажытнагрэчаскія драматургі. На дошцы знаходзяцца рэпрадукцыі партрэтаў драматургаў.

Запіс у сшытак.

Эсхіл (2 акцёры, маскі і дэкарацыі. “Персы”, “Прамітэй прыкаваны”).

Сафокл (напісаў больш за 120 п’ес у якіх паказваў, што чалавек бяссільны супраць свайго лёсу. “Электра”, “Цар Эдып”).

Эўрыпід (п’есы-разважанні, сіла або праўда. “Медэя”).

Арыстафан (камедыі, высмейваў фанабэрыстасць, бяздзеснасць і пустую балбатню. “Птушкі”, “Аблокі”).

Настаўнік. Давайце з вамі ўспомнім самага галоўнага бога Старажытнай Грэцыі. І дзе жылі богі?

Адказ вучняў (Зеўс, г. Алімп)

Настаўнік. Правільна. Звярніце  ўвагу на дошку.

776г. да н.э. – пачатак Алімпійскіх гульняў. Яны былі заснаваны ў гонар Зеўса ў Алімпіі.(Запіс у сшытак)

Як вы думаеце: “Чаму ігры назвалі Алімпійскімі?”

Адказ вучняў.

Далей прагляддакументальнага фільма “7 цудаў Старажытнай Грэцыі” (з 29.43 хв. па 35хв.)

ІV. Этап першаснага замацавання атрыманых ведаў.

Медыяазбука (Старажытнасць і сучаснасць)

Слайд 2. Літара А (Арыстафан, Афіны, Алімп)

Слайд 3. Літара Б (Бег, Белая маланка – Юлія Несцярэнка, Білет)

Слайд 4. Літара В (Варвар, відовішча)

Слайд 5. Літара Г (Гонкі на каляснцах, Уладзіслаў Ганчароў)

Слайд 6. Літара Д (Дыскабол, дата)

Слайд 7. Літары Дз (Дзржава, Рэспубліка Беларусь)

Слайд 8. Літары Дж (Джавід Газматаў)

Слайд 9. ЛітарыЕЁ (ІІ Еўрапейскія гульні)

Слайд 10. Літара Ж (Жыццё пасля перамогі ў Алімпійскіх гульнях,пашана, гонар, павага. Што можна яшчэ дабавіць у гэты спіс? Выбар лепшай жокі, лепшая яда за лік дзяржавы, імёны высякалі на плітах і год лічылі ад імя пераможцы).

Слайд 11. Літара З (Зборная Беларусі)

Слайд 12. Літара І (Іванова-Мірончык Анастасія)

Слайд 13. Літара К (Кулачны бой – старажытнасць. Бокс – сучаснасць, камедыя)

Слайд 14. Літара Л (Лесік)

Слайд 15. Літара М (Мятанне дыска,мятанне кап’я)

Слайд 16. Літара Н (Алена Наздрова)

Слайд 17. Літара О (Размінка)

Слайд 18. Літара П (Параўнальная табліца “Старажытныя і сучасныя Алімпійскія гульні”)

Слайд 19. Літара Р (Рыбакоў Андрэй)

Слайд 20. Літара С (Стральцоў Уладзімір, Сафокл, скена)

Слайд 21. Літара Т (Трэцякоў Дзмітрый, тэатр, трагедыя)

Слайд 22. Літара У (Узнагароды)

Слайд 23. Літара Ф (Феарыкон, факеланосцы)

Слайд 24. Літара Х (Худзенка Вольга)

Слайд 25. Літара Ц (Цырымонія, Алла Цупер)

Слайд 26. Літара Ч (4 гады)

Слайд 27. Літара Ш («Школа для дарослых»)

Слайд 28. Літара Э (Эсхіл, Эўрыпід, г.Эўпідар)

Слайд 29. Літара Ю (Юніёры)

Слайд 30. Літара Я (Я даведаўся на уроку пра …)

Настаўнік. Прапаную скласці сінквейн “Алімпійскі гульні”.

1. Рэфлексійна-ацэначны этап.

Выстаўленне адзнак з каментарыямі.

VІ. Этап інфармавання пра дамашняе заданне.

Агульнае §14, с.60, зад. 6

Індывідуальнае (па выбары)

а) падрыхтаваць інтэрв’ю ў форме комікса з Арыстафанам, б) напісаць апавяданне “Жыццё пераможцыАлімпійскіх гульняў.

Дадатак 1

Дадатак 2

Вучэбны прадмет: “Беларуская мова”

Клас: 5

Прозвішча, імя, імя па бацьку настаўніка:

Багдановіч Алена Іванаўна

Пасада (кваліфікацыйная катэгорыя): настаўнік беларускай мовы і літаратуры вышэйшай кваліфікацыйнай катэгорыі

Поўная назва ўстановы адукацыі: дзяржаўная ўстанова адукацыі “Сейлавіцкі навучальна-педагагічны комплекс дзіцячы сад – сярэдняя школа”

Тэма вучэбнага занятка: “Правапіс у, ў”

Тып урока: урок вывучэння новага матэрыялу.

Тэхналогія: элементаў методыкі развіцця крытычнага мыслення

Мэты ўрока: пашырыць і сістэматызаваць веды вучняў                пра правапіс літар у,ў у беларускай мове; садзейнічаць развіццю ўменняў аналізаваць, прымяняць набытыя веды на практыцы, рабіць самастойныя вывады; стварыць умовы для выхавання ўважлівасці, актыўнасці, павагі да роднага слова, культуры.

Задачы: стварыць умовы для ўзнаўлення і паглыблення ведаў вучняў пра асаблівасці правапісу літар у і ў; садзейнічаць развіццю звязнага вуснага і пісьмовага маўлення вучняў, іх аналітычных здольнасцей; выхоўваць пачуццё адказнасці за вынікі сваёй працы         на ўроку, спрыяць павышэнню матывацыі да вывучэння роднай мовы.

 Ход урока

І. Арганізацыйны момант

Добры дзень! Я спадзяюся, што сённяшні дзень сапраўды добры, таму, што быў напоўнены радасцю ад маленькіх адкрыццяў, якія           вы рабілі на кожным з папярэдніх урокаў. Хочацца, каб такім адкрыццём для кожнага з вас быў і наш сённяшні ўрок роднай мовы. 

15 сакавіка мы будзем адзначаць Дзень Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь. Канстытуцыя – гэта асноўны закон дзяржавы, нашай краіны. Паглядзіце, якая прыгожая наша Беларусь

(Слайд 1).

Як мы да яе адносімся? (адказы вучняў)

ІІ Праверка дамашняга задання пр. 138

Арфаграфічная хвілінка

 Н…се, вын…сці, ц…мнець, б…ліць, мес…ц, м…тал, ц…мнаваты, кол…р, г…рой, б…рэт, к…фір, с…дзець, в…рнуліся, кашл…ць, Прып…ць

(Слайд 2)

(Тлумачэнне ўстаўленых літар)

 ІІІ Актуалізацыя праблемы

Настаўнік:

Выдатна, а цяпер давайце звернемся да тэмы нашых заняткаў, якая запісана на дошцы – “Правапіс у,ў”. Тэма не новая, вядомая, але дзеці часта памыляюцца. Таму, каб не дапускаць памылак, пісаць граматна, акрэслім правілы правапісу у, ў на сённяшніх занятках.                             А якія задачы нашага ўрока? (вучні самі агучваюць задачы)

Магчымыя варыянты: узнавіць, паглыбіць і замацаваць тэарытычны матэрыял па правапісе у – ў; навучыцца прымяняць атрыманыя веды пры выкананні практычных заданняў; удасканальваць арфаграфічныя                 і пунктуацыйныя навыкі і ўменні.

Для вырашэння пастаўленых задачы мы папрацуем з дапамогай аднаго з элементаў методыкі развіцця крытычнага мыслення, гэта – “фішбоўн”, слова англійскага паходжання, магчыма, хтосьці падкажа пераклад?

Вучні:

Рыбная костка.

Настаўнік:

Гэта сапраўды так, перад вамі сапраўдная рыбная костка.

 ІV Тлумачэнне новага матэрыялу.

(Слайд 3)

Макет рыбнай косткі на дошцы  

Настаўнік:

Пачнём з галавы рыбы, якая адлюстроўвае тэму заняткаў. Давайце ўспомнім, які з гэтых гукаў з’яўляецца зычным, які галосны?

Вучні:

Гук [у] – галосны, гук [ў] – зычны.

Настаўнік:

Сапраўды гэта так. Настала пара акрэсліць асноўныя моманты правіла. Вучні самастойна агучваюць правіла.

Праца з падручнікам пр. 136.

Інтэрактыўнае заданне па тэме “Правапіс у, ў”

Рубрыка “Скарбы мовы” Пр.139

ІV. ФІЗКУЛЬТХВІЛІНКА

Я жыву на Беларусі. (Рукі ўбакі.)

Сімвал Беларусі – бусел. (Махі рукамі.)

Ён гняздуе на страсе, (Тупаем нагамі.)

Жабак ловіць па расе. (Кіўкі галавой.)

Любіць ён усіх людзей, (Рукі ўперад.)

Крылы – ветразі надзей. (Махі рукамі.)

Сам лунае ў вышыні, (Рукі ўверх.)

Беражэ спакой зямлі. (Рукі ўніз.)

Прагляд відэафільма “Мая Беларусь”.

Рубрыка “Цікава ведаць”

7 верасня 2003года ў Полацку быў устаноўлены помнік літары ў нескладовае. Ён зроблены ў выглядзе стэлы, на яе гранях размешчаны рэльефныя выявы літары. Помнік можа служыць сонечным гадзіннікам. Пры яго адкрыцці, што адбывалася падчас святкавання Дня беларускага пісьменства, гаварылася пра ўнікальнасць літары                          ў, сцвярджалася, што такой літары няма ў алфавітах свету, распавядалася пра непаўторную меладычнасць і мяккасць гуку, пазначанага                        ёй. Менавіта гэтай літары выпаў такі лёс, за што яна і была ўганаравана помнікам удзячнымі нашчадкамі. Над скульптурай працаваў мастак                  і дызайнер Ігар Куржалаў.

Якія славутыя людзі нарадзіліся ў Полацку? (Е.Полацкая,                  Ф. Скарына)-(Слайд 4)

У нізе помніка выбітыя радкі з верша народнага паэта Беларусі Рыгора Барадуліна: “Ад Еўфрасінні, ад Скарыны, ад Полацка пачаўся свет”.

1. Замацаванне набытых ведаў

Лексічная работа

(Слайд 5)

Дапішыце сказы, выкарыстоўваючы антонімы. Што такое антонімы?:

Верабей лятае, а вуж поўзае

Васілёк сіні, а дзьмухавец жоўты

Жэрдка тонкая, а бервяно тоўстае

Растлумачце правапіс ў

Настаўнік

Прапаную вам для вызначэння ступені ўсведамлення тэмы выканаць невялічкі тэст, будзьце вельмі ўважлівымі, не спяшайцеся, думайце і разважайце.

 (Слайд 6)

Тэст “Правапіс у–ў”

А1. Адзначце словы, у якіх прапушчана літара у:

1) да …рача 4) беларуска-..краінскі

2) рады..с 5) шо..

3) ка..чук

А2. Адзначце выпадкі, у якіх прапушчана літара ў:

1) фа..на 4) а..тограф

2) са..дат 5) вуліца ..барэвіча

3) слова “..поперак”

А3. Адзначце выпадкі, у якіх дапушчаны арфаграфічныя памылкі:

1) фраў 4) да Уладзіслава

2) Кавказ 5) вялікая ўрна

3) сімпозіум

А4. Адзначце словы, пры перакладзе якіх з рускай мовы                 на беларускую адбываецца праход л у ў:

1) Волга 4) колхоз

2) полтысячи 5) колбаса

3) шёлк

В1. Як называецца буйная афрыканская птушка атрада бегуноў                 з прыгожым апярэннем?

(Спосаб праверкі – самаправерка).  (Слайд7)

А1. 2,5

А2. 1,3,4

А3. 1,2,5

А4. 2,3,5

В1. страус

 VІ. Падагульненне і карэкцыя ведаў

1. Завяршыце наступныя выказванні.

1) У пачатку ўласных назваў пішацца… (… у складовае).

2) Пад націскам пішацца… ( …у складовае).

3) На канцы запазычаных слоў пішацца… (…у складовае).

4) У запазычаных словах, якія заканчваюцца на –ум, -ус,                    і вытворных ад іх пішацца… (…у складовае).

1. Літара ў нескладовае пішацца пасля злучка ці двукосся, калі папярэдняе слова заканчваецца на … (…галосны гук).

VІІ. Рэфлексія

Настаўнік

Сёння на ўроку мы творча папрацавалі, разважалі і даказвалі свае думкі, давайце падвядзём вынікі і паспрабуем адказаць на пытанні:

Сёння на ўроку мы ўспомнілі…

Сёння на ўроку мы даведаліся…

Сёння на ўроку мы навучыліся.

Вучні адказваюць.

 VІІІ. Выстаўленне  адзнак

Дамашняе заданне &18 пр. 141.

 .Тэст “Правапіс у–ў”

А1. Адзначце словы, у якіх прапушчана літара у:

1) да …рача 4) беларуска-..краінскі

2) рады..с 5) шо..

3) ка..чук

А2. Адзначце выпадкі, у якіх прапушчана літара ў:

1) фа..на 4) а..тограф

2) са..дат 5) вуліца ..барэвіча

3) слова “..поперак”

А3. Адзначце выпадкі, у якіх дапушчаны арфаграфічныя памылкі:

1) фраў 4) да Уладзіслава

2) Кавказ 5) вялікая ўрна

3) сімпозіум

А4. Адзначце словы, пры перакладзе якіх з рускай мовы                    на беларускую адбываецца праход л у ў:

1) Волга 4) колхоз

2) полтысячи 5) колбаса

3) шёлк

В1. Як называецца буйная афрыканская птушка атрада бегуноў                 з прыгожым апярэннем?

Тэст “Правапіс у–ў”

А1. Адзначце словы, у якіх прапушчана літара у:

1) да …рача 4) беларуска-..краінскі

2) рады..с 5) шо..

3) ка..чук

А2. Адзначце выпадкі, у якіх прапушчана літара ў:

1) фа..на 4) а..тограф

2) са..дат 5) вуліца ..барэвіча

3) слова “..поперак”

А3. Адзначце выпадкі, у якіх дапушчаны арфаграфічныя памылкі:

1) фраў 4) да Уладзіслава

2) Кавказ 5) вялікая ўрна

3) сімпозіум

А4. Адзначце словы, пры перакладзе якіх з рускай мовы                   на беларускую адбываецца праход л у ў:

1) Волга 4) колхоз

2) полтысячи 5) колбаса

3) шёлк

В1. Як называецца буйная афрыканская птушка атрада бегуноў                 з прыгожым апярэннем?

Учитель: Гоголь был знатоком не только человеческих душ, рождественских обрядов, но и повседневного быта казаков. Откуда он почерпнул эти знания?

Во-первых, из детства. Ведь свои юные годы он провел на Украине, в деревне Васильевка близ Полтавы. По вечерам он заслушивался рассказами о чудесах и проделках нечистой силы. Каждую осень вместе с родителями он ездил на Сорочинскую ярмарку, где знакомился с народным бытом.

Когда Гоголь учился в Нежинской гимназии высших наук, он начал вести «Книгу всякой всячины, или Подручную энциклопедию», в которую записывал старинные слова, любопытные фамилии, прозвища, народные предания, легенды и обряды.

В Петербурге этот интерес усиливается, и он просит свою маменьку в письме: «Почтеннейшая маменька, мой добрый ангел-хранитель:Вы имеете тонкий, наблюдательный ум, вы много знаете обычаи и нравы малороссиян наших, и поэтому, я знаю, вы не откажетесь сообщить мне их в нашей переписке. Это мне очень, очень нужно!»  С такой же просьбой он обращается к сестре и знакомым.

Учитель: работая над книгой «Вечера на хуторе близ Диканьки», Гоголь создает специальный словарь редких, малоупотребительных слов, которые используются в его повестях и придают им неповторимый национальный колорит. С этими словами мы сейчас познакомимся.

Хочется проверить, как вы читали повесть и акцентировали внимание на выразительных мелочах, то есть художественных деталях, связанных с бытом и традициями казачества.

Буквенный диктант

Вопросы:

1. Кушанье, которое готовили в сочельник.
2. Название водки с пряностями.
3. Хлопчатобумажная ткань наподобие шерстяной.
4. Нижняя юбка из шерстяной клетчатой материи.
5. Суконный плащ с пришитой сзади шапкой из сукна.
6. Старинное верхнее платье наподобие кафтана.
7. Кусочки теста, сваренные в бульоне.
8. Небольшой плоский хлеб.
9. Красная краска.

10.Большой сундук.

Варианты ответов:

1.Кутья — Э; кулич — Ю; кулебяка Я;

2.Горилка — Р; варенуха — Т; медовуха — С;

3.Китайка — Л; гарус — Н; нанковая ткань — М;

4.Запаска — У; панева — Ы; плахта — О;

5. Кобеняк — Г; капот — Д; капюшон -Ж;

6.Свитка — П; жупан — Р; кожух — К;

1. Галушки — А; клецки — И; пампушки — Й;
2. Гречаник — Х; корж — Ц; паляницы — Ф;
3. Вохра — З; ярь — Ш; бакан — И;

10.Аганец — Ч; скрыня — Я; грудочка — Щ.

Правильно ответив на все вопросы, вы узнаете, как называется наука, изучающая быт и нравы какого-либо народа. Какое у вас получилось слово? Правильно, этнография.

Этнография – это 1. Наука, изучающая материальную и духовную культуру народов.2.Особенности быта, нравов, культуры какого-н. народа.

1. Обобщение.

Вернемся к эпиграфу. Согласны ли вы с точкой зрения Н.В.Гоголя?

Народность произведения высоко оценил В.Г.Белинский. Именно его словами мы завершаем урок: «Это были поэтические очерки Малороссии, очерки, полные жизни и очарования. Все, что может иметь природа прекрасного, сельская жизнь простолюдинов обольстительного, все, что народ может иметь оригинального:- все это радужными цветами блестит в этих первых поэтических грезах Гоголя».

(Финальные слова учителя звучат на фоне музыки из оперы П.И.Чайковского «Черевички»).

 Домашнее задание

Выписать из текста повести слова и словосочетания, передающие колорит народной речи; названия украинских блюд, одежды. Найти и записать пословицы о хлебе. Дать им объяснение.

10.Подведение итогов.

На этом наше заочное путешествие в историческое прошлое украинского народа не заканчивается. На следующем уроке мы продолжим изучать на примере повести «Ночь перед Рождеством» интересную науку этнографию.

И тем не менее, как вы думаете, почему мы такое пристальное внимание уделяем изучению народной жизни в повести? Какую роль играет она в нашей, белорусской культуре? 

1. Выставление и комментирование отметок.
2. Рефлексия

Продолжите фразы:

я познакомился с … было непросто … я добился … хотелось бы … мне запомнилось … я попробую …

Учебный предмет: «Русский язык и литература)»

Ф.И.О. педагога: Парейко Оксана Михайловна

Должность (квалификационная категория): учитель русского языка и литературы высшей квалификационной категории

Полное название учреждения образования: государственноеучреждение образования «Сейловичский учебно-педагогический комплекс детский сад  ─ средняя школа»

Тема учебного занятия: «Имена существительные одушевлённые и неодушевлённые»

Тип учебного занятия: урок – исследование

Цель:повторение и закрепление изученных в начальных классах сведений об одушевлённых и неодушевлённых именах существительных, правил написания слов.

Задачи: углубить представление учащихся об именах существительных одушевлённых и неодушевлённых;

закрепить умение находить в тексте имена существительные,  подбирать их самостоятельно;

провести исследование, как понятие «олицетворение» как приём, используюется в художественной литературе, и сформировать умение находить олицетворения и определять их роль в тексте;

развивать орфографическую зоркость;

обогащать словарный запас учащихся;

формировать у обучающихся коммуникативные умения и навыки ведения учебного диалога на содержательной основе;

способствовать развитию интереса учащихся к изучению русского языка.

Оборудование:учебник, карточки, таблицы, раздаточный материал.

Ход урока (занятия)

ЯЗЫК-это сокровищница, из которой мы берём слова-жемчужины не раз произносимые.Иногда они дают «трещины и вмятины».

1. Организационный этап

Внимание! Проверь, дружок,

Готов ли ты начать урок!

Всё ли на месте? Всё ли в порядке:

Книжки, ручки и тетрадки?

Есть у нас девиз такой:

Всё, что надо под рукой!

• Мотивационно-ориентировочный этап

1. Проверка домашнего задания.

— С какой частью речи мы познакомились на прошлом уроке?

— Что вы знаете об имени существительном?

— Проверим упр. 195.

1. Работа по карточке (пока проверяется домашнее упражнение.

           Найдите имена существительные, которые называют действие. Рядом с ними напишите однокоренные глаголы.

Потом начнутся прения:

И свист, и скрип, и пение,

Урчанье и пиликанье, 

И щебет, и чириканье.

Начнутся выступления

Скворцов, щеглов, синиц

И всех без исключения

Других известных птиц.

1. Орфографическая «разминка»

— Кто больше вспомнит названий животных, насекомых, птиц и рыб, в которых есть сочетания шипящих ж, ш, ч, щ с буквами и, у, а?

— На какой вопрос отвечают эти слова?

1. Сообщение темы и задач урока

Лингвистическое задание

Почему

Я прилагаю всё старание,

Хочу понять правописание.

Но вызывает тем не менее

Правописанье удивление.

— А ну, неплачь, кончай- каплач!

Синяк пройдёт, — сказал мне врач.

Но прежде, чем пропал синяк,

Исчез из плача мягкий знак!

Я прилагаю всё старание,

Я проявляю прилежание,

Но очень часто, тем не менее,

Я прихожу в недоумение.

По В. Волгиной

— Объясните, почему «исчез» из плача мягкий знак?

— Сегодня на уроке мы будем повторять и углублять знания о правописании слов.

• Операционно-познавательный этап (изучение нового материала)

1. Лексическая разминка.

— Прочтем эпиграф к уроку: «ЯЗЫК-это сокровищница, из которой мы берём слова-жемчужины не раз произносимые. Иногда они дают «трещины и вмятины».

— Как вы поняли это высказывание? (Язык – наше богатство. Мы должны бережно относиться к своему языку, к словам, как к сокровищам. Нужно избегать ошибок в своей речи.)

1. Орфографический практикум

— Запишем для работы небольшой словарный диктант (после написания  ̶  самопроверка)

Закат, заря, росток, поросль, шорох, щука, жираф, чудо, цифры, мастерицы, возраст, пчёлка, цитата, жёлудь, здание.

1. Словарная работа

— Обозначьте орфограммы или «ошибкоопасные» места графически.

— Назовите все орфограммы, встретившиеся в словарном диктанте:

1. Корни с чередованием.
2. И – Ы после Ц.
3. О-Ё после шипящих.
4. Правописание приставок.

— Что общего между этими словами? (все они существительные)

— Кто сможет доказать? (все они отвечают на вопросы КТО?ЧТО?)

— Наша задача – выяснить, почему к одним словам мы задаём вопрос КТО? А к другим – ЧТО?

1. Запишите предложение

Одушевлённые – значит живые.

Порассуждайте.(В мире нас окружают разные предметы. Среди них есть те, которые живут, дышат, двигаются. Значит, они живые, одушевлённые.

— В словарном диктанте найдите все одушевленные имена существительные и подчеркните их одной чертой. Порассуждайте.

1. Лингвистический эксперимент

— Посмотрите на наши слова. Давайте исследуем: совпадает ли мнение лингвистов и биологов о живом? Докажем. (С точки зрения биологов, росток и поросль – живые организмы, потому что они живут, дышат, растут.Наши исторические предки тоже считали дерево, тюльпан, камень живыми)

Вывод.Лингвисты считают сейчас одушевленными только тех, кто (умеет двигаться, людей, насекомых, птиц, зверей)

— В слове одушевленныйвыделите корень. Каково его лексическое значение? (Тот, кто живёт, дышит, имеет дух, дыхание, способность к движению)

1. Работа с таблицей

Одушевлённые	Неодушевлённые
Лица, животные, насекомые, рыбы, мифические существа, античные боги, игрушки, шахматные фигуры.	Предметы и явления, деревья и растения, слова со значением совокупности
Показатель одушевлённости —  совпадение форм В.п. и Р.п. мн.ч   (В.п. мн.ч. = Р.п. мн.ч. — кого?)	Показатель неодушевлённости – совпадение форм И.п. и В.п. мн.ч. (И.п. мн.ч. = В.п. мн.ч – что?)
Муравей, врач, чудовище, лошадь, русалка, голубь, кукла, гость, юноша, животное, насекомое, лицо ( в значении «человек»).	Гора, река, апельсин, народ, толпа, стая, шар, молодёжь, студенчество, юношество, крестьянство.
Амёба, бактерия, бацилла, инфузория, микробы (колеблются – то одушевлённые, то неодушевлённые)

Физкультминутка «Чемпионат — 2019»

1. Работа с учебником

С. 100, упр. 196, с.101, упр.197

«Возьмите на заметку»

Одушевлёнными, главным образом, являются существительные мужского и женского родов. Одушевлённых существительных среднего рода очень мало: дитя, животное, млекопитающее, насекомое, страшилище, существо, чудовище.Существительные, обозначающие множественность и отвечающие на вопрос«что?», являются неодушевлёнными.

— Составьте и запишите 2 предложения с обращениями – неодушевлёнными и одушевлёнными существительными.

Работа с учебником

С. 102, упр.200

— Выужезнаете, чторусскиелюдиоченьсуеверны. Ониверятв существованиелеших, домовыхиводяных. Но естьидругиепредметыи существа, появление или исчезновение которых способно принести несчастьеилиудачу. Давайтепроверим, известныливамрусскиеприметы: найдите их в стихотворении ирасскажите, какую беду несёт с собой каждоеизпятипроисшествий.

Неудачныйдень

Незадалсянынчедень:

Просыпатьсябылолень…

Иоткрывшиправыйглаз,

Всталяслевой – этораз.

Два – просыпалвкухнесоль,

Братуотдавилмозоль.

Кактывобанисмотри —

это, братцы, будеттри.

Сполдорогисновавдом

Я вернулсязашарфом.

Аусамыхуворот

Мнетропинкучерныйкот

Перешелисгинулпрочь.

Ктосумеетмнепомочь?

— Исправьте ошибки

— Прочитайте стихотворение и найдите правила, которые придётся выучить Мишке:

ГРУСТНЫЕ ВЕСТИ

Пришло письмишко мне,

Гляжу –

Из лагеря, от Мишки…

ЗДЕСЬ ЧУДНЫЙ ЛУК, И Я ЛИЖУ.

Написано в письмишке.

Лук лижет?! Что за чудеса?

Наверно, шутит, плут…

Читаю дальше:

ЗДЕСЬ ЛИСА, КРАСИВЫЙ ДЛИННЫЙ ПРУТ…

НА ДНЯХ В ЛИСУ НАШЁЛ Я ГРУСТЬ И ОЧЕНЬ БЫЛ ДОВОЛЕН…

Нет, нет, не шутит он! Боюсь,

Мой друг серьёзно болен.

Вернётся – надо подлечить:

Заставить правила учить…

— Слова, в которых допущены ошибки записать себе в тетрадь в исправленном виде (комментированное письмо)

Работа с текстом. Выборочный диктант

— Внимательно послушайте рассказ и скажите, о чём он.

Зимние постельки

Летом каждый кустик ночевать пустит. А где спят звери зимой? На улице мороз трещит. Каждый спит в своей спаленке. Лисица улеглась в тёплой постельке в своей норке. Белочка в моховом гнёздышке уснула. Медведь в берлоге лежит. Бобр спит в хате из брёвен. Синичка устроилась на ночлег под кустиком.(по Н. Сладкову)

-О чём мы узнали из этого рассказа? (Где спят зимней ночью разные животные наших лесов.)

-Сейчас мы будем писать выборочный диктант.

Задание:записывать только одушевлённые имена существительные.

-Как вы их будете определять? (Задавать вопрос.Если существительное отвечает на вопрос кто?, значит – одушевлённое)

(Учитель читает текст, дети выполняют работу в тетради.

Проверка:

-Какие слова вы записали? (звери, лисица, белочка, медведь, бобр, синичка)

Подчеркните в словах изученные орфограммы.

Проверка.

В художественной литературе и в фольклоре широко используется прием олицетворения.Д.Ушаков считает, что олицетворение – это вид метафоры. По сути, так оно и есть. Олицетворение – это перенос на неживые объекты свойства живых. То есть неживые объекты (предметы, природные явления, физические проявления и т.д.) отождествляются с живыми, «оживляются». Например, дождь идёт. Физически он идти не может, но существует такой оборот речи. Другие примеры из нашей повседневной жизни: солнце светит, мороз ударил, роса высыпала, ветер дует, флигель вращается, дерево машет листьями, осина дрожит. Да их множество! Вспомните, что в сказках умеют говорить не только золотая рыбка, муха-цокотуха, но и зеркальце.

Задание: «Кто быстрее?»

Выполняется по группам, задание записано на карточках.

Найдите в данных отрывках прием олицетворение, выпишите имена существительные, определите категорию одушевленность-неодушевленность:

1 группа:

Поёт зима — аукает, Мохнатый лес баюкает Стозвоном сосняка.

2 группа:

А вьюга с ревом бешеным Стучит по ставням свешенным И злится всё сильней.

3 группа:

Улыбнулись сонные берёзки, Растрепали шелковые косы. Шелестят зеленые сережки, И горят серебряные росы.

4 группа

Сквозь волнистые туманыПробирается луна,

На печальные поляны

Льет печально свет она.

— Напишите небольшой текст на тему «В саду», используя данные слова. Вставьте пропущенные буквы. Определите,  каких имён существительных в тексте больше – одушевлённых или неодушевлённых.

Реш..тка, ш..пот, ш..рох, крыж..вник, крапива, ож(о,ё)г, ш..рты, ш..околад.

Игра «Кружево слов»

Задание для развития познавательных способностей.

Т Р А Л И С В К Ж У

— Составьте слова, которые будут обозначать одушевлённые имена существительные и неодушевлённые.

Творческий диктант

• Бурное движение атмосферы, сопровождающееся обильными осадками, сильной облачностью. (ЦИКЛОН)
• Систематическое собрание каких-либо предметов. (КОЛЛЕКЦИЯ)
• Род перчаток с отделением только для большого пальца. (РУКАВИЦЫ) или (ВАРЕЖКИ)
• Точная выдержка из текста. (ЦИТАТА)

1. Диагностика-коррекционный этап

Мини-тест

1.Какоеслововкаждойстрочке – лишнее. Подчеркните его.

А) школьник, директор, птица, учитель, доска, биолог;

Б) мастерская, топор, станок, слесарь, молоток, отвёртка;

В) леший, растение, русалка, кукла, ангел;

Г) снегоход, снег, Снегурочка, подснежник.

1. Укажите, в каких предложениях есть одушевлённые существительные:

1) Там чудеса, там леший бродит, русалка на ветвях сидит…

2) Всякая страна обязана своим неповторимым обликом народу.

3) Из привычки так или иначе сквернословить развивается склонность к совершению дурных поступков.

4) Плуты всегда стараются хотя бы отчасти казаться честными людьми.

5) Тля ест траву, ржа – железо, а ложь – душу.

1. Укажите номера предложений, в которых есть неодушевлённые имена существительные.

1) В нашем зоопарке нет лисичек.

2) Наблюдал забавных лисичек.

3) Набрал корзину лисичек.

4) Собирал рыжие лисички.

Ключ к мини-тесту

1. А – доска (неодуш.)

Б – слесарь (одуш.)

В – растение (неодуш.)

Г– Снегурочка (одуш.)

1. 1, 4, 5.
2. 3,4

1. V. Подведение итогов

— Чему научились?

— Какие орфограммы мы сегодня повторили?

-Что такое олицетворение?

1. VI. Рефлексия

VII. Домашнее задание.

• 26, упражнение 202.

Творческое задание: составить кроссворд по теме «Одушевлённые и неодушевлённые имена существительные»

Erzählt überdenWeihnachtsmann.

Развіцце навыкаў комлекснага ўспрымання фільма.

Wir sehen uns einen Film an. Wovon ist der Film?

Jetzt machen wir den Test zu dem Film.

Wie heißt die Mutter des Gottes?

1. a) Lene
2. b) Barbara
3. c) Maria

Wer erzählt den Hirten über Jesus?

1. a) der Engel
2. b) Josef
3. c) Das Mädchen

Wer bringt die Geschenke dem kleinen Jesus?

1. a) die Hirten
2. b) die Könige
3. c) die Kinder

Wo ist Jesuschen geboren?

1. a) in einem Haus
2. b) im Stahl
3. c) im Krankenhaus

Wie viel Könige kommen zu Jesus?

1. a) 2
2. b) 3
3. c) 8

Was zeigt ihnen den Weg?

1. a) der Kranz
2. b) der Stern
3. c) dieKerze

Дамашняе заданне:

Gratuliert auf Deutsch zu kommenden Festen euren Eltern und Freunden,

macht Glückwunschkarten.

Рэфлексія.

Schenken wir Jesuschen heutige Stunde!

Wie war es in der Stunde?

         Hier liegt Schwierigkeit. Es war schwer

         Hier liegt Freude. Es war froh und alles klar

Hier liegt Interesse. Es war interessan

Hier liegt Lachen. Es war lustig.

Вучэбны прадмет: «Матэматыка»

Сапон Кацярана Іосіфаўна

Пасада:настаўнік матэматыкі другой кваліфікацыйнай катэгорыі

Дзяржаўная ўстанова адукацыі “Сейлавіцкі навучальна-педагагічны комплекс дзіцячы сад – сярэдняя школа”

Тэма:Абагульненне і сістэматызацыя па тэме «Натуральныя лікі» ў 5 класе.

Тып урока: камбінаваны

Мэта:

Разгледзець інтэгрыраваныя заданні на прымяненне вывучаных алгарытмаў  і спосабаў рашэння задач.

Задачы:

адукацыйная: абагульніць веды па тэме “Натуральныя лікі”,рашаць прыклады на ўсе дзеянні з натуральнымі лікамі, лікамі, якія змяшчаюць ступень ліку; акругляць і параўноўваць лікі, дзяліць з астачай, рашаць тэкставыя задачы;

             развіваючая: фарміраваць прыемы аналізу і сінтэзу, абагульнення, развіваць матэматычную мову; 

выхаваўчая:выхоўваць самастойнасць, выразнасць і паслядоўнасць дзеянняў, выхоўваць беражлівыя адносіны да свайго здароўя пад час працы за камп’ютарам.

Абсталяванне:

1. Матэматыка: вучэб. дапаможнік для 5-га кл. агульнаад. устаноў /В.Д. Герасімаў, В.М. Пірутка, А.П. Лабанаў- Мінск: Нац. ін-т адукацыі, 2017.
2. Мультымедыйная прэзентацыя.
3. Кампьютарны клас.

План урока:

1. Тэма урока .1мін
2. Актуалізацыя апорных ведаў1мін
3. Праверка дамашняга задання3мін
4. Праверка ранней засвоеных ведаў7мін
5. Успрыманне і асэнсаванне ведаў15мін
6. Абагульненне і сістэматызацыя апорных ведаў15мін
7. Вынікі ўрока 2мін
8. Дамашняе заданне з тлумачэннем1мін

Ход урока

1. Добры дзень!

Актуалізацыя апорных ведаў

Якія тэмы мы з вамі вывучалі ?

Як вы думаеце, якая будзе тэма нашага ўрока?

Якія задачы мы павінны рашыць на гэтым уроку?

1. Праверка дамашняга заданяя(карткі, дадатак 1)

Вылічыць

21:4=5 (астача 1)

22:3=7 (астача 1)

36:9=4

• Праверка ранней засвоеных ведаў(франтальнае апытанне)

Якія лікі называюцца натуральнымі? (гэта лікі з дапамогай якіх мы лічым)

Якія вы ведаеце законы складання? (перамяшчальны, спалучальны)

Якія вы ведаеце законы множання? (перамяшчальны, спалучальны, размеркавальны)

Што называюць ступенню ліку а з натуральным паказчыкам п, большым за 1(называюць здабытак п множнікаў, кожны з якіх роўны а)

Пабудуйце прамую АВ

Пабудуйце прамень ОК

Пабудуйце адрэзак КР

Што называецца каардынатай пункта? (гэта лік, які адпавядае становішчу пункта на каардынатным прамяні)

Правіла акруглення лікаў

1. Успрыманне і асэнсаванне ведаў(карткі дадатак 2)
2. Пакажыце дакладнае сцвярджэнне пра каардынаты пунктаў

0    1        ZXYDx

2.Якія з пунктаў на малюнку маюць каардынату 32?

0            12МК     Тx

3.Вылічыце найбольш зручным спосабам

(236-124)*11-108*11

(1547:17+13*23):13

1. Лік 96 дзеліцца на 14
2. Спрасціце выраз 28k-19k-6k
3. Рашыце задачу (практыка-арыентаваная задача)

Пяцікласнікі для правядзення чаяпіцця купілі цукеркі, сок і торт. Знайдзіце кошт пакупкі, калі вядома, што за цукеркі заплацілі ў 2разы больш, чым за сок, але на 12р. менш, чым за торт, а сок каштаваў у 5 разоў танней чым торт.

1. Абагульненне і сістэматызацыя апорных ведаў(рашэнне тэстаў на кампьютары)

Натуральныя лікі

Начало формы

1.Выбраць найбольшы з лікаў

976325859 2118998780 999999999 1000000000

2.Утварыце два ліка, адно запісаўшы тры разы лік 24 а другі запісаўшы тры разы лік 36. Складзіце атрыманыя лікі

шэсцьдзясятшэсть тысяч шэсцьдзясят шэсцьсотшэсць тысяч шэсцьдзясят шэсцьсотшэсцьдзясятшэсць тысяч шэсць тысяч шэсцьсот

3.Выбраць правільную роўнасць

494:26=19 182:12=26 236:14=17 512:32=18

4.Выбраць правільную роўнасць

2^3>4^2 3^3>5^2 8^3<9^2 7^2<4

5.Выберыце лікі, якія пры дзяленні на 12 даюць астачу 1

37 147 880 1780

6.Выбраць правільную роўнасць

(а+в)*с=ас-вс а*(в-с)=а*в-с а*(в*с)=(а+в)*с а*1=а

7.Адзначце правільную роўнасць

25^2<25*24 19^3<19*20*21 52^2-26^2>79^2-26^2 48^2:16>48^2:4

8.На паліцы ляжаць 3 стопкі сшыткаў, па 12 сшыткаў у кожнай. Колькі ўсяго сшыткаў ляжыць на паліцы?

36 12 15 35

9.Адзначце правільную роўнасць

12+12+12+12=12*12 52+52+52+52+52+52=52*5 162*3=162+162+162 291*4=291*291*291*291

10.Спрасціце выраз 12а*14в

26ав 26+а+в 168(а+в) 168авКонец формы

1. Рашыце нумары з падручніка: 201;202;172

• Вынікі ўрока(рэфлексія)

Падвяденне вынікаў урока(дадатак 3)

 Сення на ўроку я даведаўся….

Я б хацеў даведацца…

Я зразумела, што…

Я навучыўся…

Мне сёння было вельмі…

Мы разгледзелі на ўроку…

• Дамашняе заданне з тлумачэннем

Пункт 1.1- 1.11 № 152; 271; 317.

Вучэбны прадмет: «Матэматыка»

Прозвішча, імя, імя па бацьку педагога: Янская Вольга Вікенцьеўна

Пасада (кваліфікацыйная катэгорыя): настаўнік пачатковых класаў першай кваліфікацыйнай катэгорыі

Поўная назва ўстановы адукацыі: дзяржаўная ўстанова адукацыі «Сейлавіцкі навучальна-педагагічны комплекс дзіцячы сад – сярэдняя школа»

Тэма ўрока: «Замацаванне»

Тып урока: урок абагульнення і сістэматызацыі ведаў

Мэта:паўтарэнне і замацаванне ведаў, уменняў, навыкаў вучняў.

Задачы: вучыць вучняў рашаць рознымі спосабамі задачы на знаходжанне чацвёртага прапарцыянальнага;

паўтарыць прыёмы знаходжання значэнняў выразаў і параўнання іх;

развіваць лагічнае мысленне, увагу, памяць, самастойнасць;

выхоўваць узаемападтрымку, уменне слухаць іншых і пачуццё калектывізму.

Абсталяванне:падручнік Т.М.Чабатарэўскай “Матэматыка” 1 частка, 3 клас; карткі; запіс на дошцы.

Ход урока

1. I. Арганізацыйны момант

Заплюшчыце вочы. Уявіце сабе зялёны луг, на якім расце шмат розных кветак: і белыя рамонкі, і жоўтыя дзьмухаўцы, і блакітныя званочкі, і сінія васількі. З кветкі на кветку пералятаюць прыгожыя матылі. Вы стаіце сярод гэтай прыгажосці, у блакітным небе ярка свеціць сонейка. Яно сагравае вас сваімі промнямі.Я жадаю вам захаваць сонечны настрой на працягу ўсяго урока, веру што ў вас усё атрымаецца…

Адкрыйце вочы. Паглядзіце – у нас у класе з’явілася незвычайная кветка, гэта кветка пажаданняў.

Давайце загадаем жаданні. Я жадаю вам поспехаў, уважлівасці і настойлівасці пры вакананні заданняў.

Цяпер вы выкажыце свае пажаданні нам усім. (Выказванні дзяцей)

Я веру што, у вас усё атрымаецца. Пачнём наш урок. Звярніце ўвагу на нашу кветку – на кожным пялёстку для нас падрыхтавана заданне. Мы будзем адрываць пялёстак і выконваць заданне, якое на ім запісана.

II.Паведамленне тэмы і мэты ўрока

Як вы думаеце, чаму сёння будзеце вучыцца? (паўтараць табліцу множання, рашаць прыклады, задачы . . .

Давай паглядзім, якое заданне прыгатавала кветка.

Вучань ідзе да дошкі і бярэ чырвоны пялёстак і чытае заданне.

Настаўнік:

1. Адкрыйце свае сшыткі, запішыце дату, класная работа. Хвілінка чыстапісання.

1. Чыстапісанне:

— Запішыце ўсе здабыткі з табліцы множання на лік 8 у парадку ўзрастання:

8 16 24 32 40 48 56 64 72 80

— Назавіце самы вялікі, малы лік.

— Што агульнага ў гэтых лікаў? (цотныя, дзеляцца на

— Назавіце круглыя лікі.

1. Вуснае лічэнне.

Паглядзім, якія заданні для нас яшчэ падрыхтавала кветка.

Вучань ідзе да дошкі і бярэ жоўты пялёстак.

Каб нам добра ўсё рабіць – трэба вусна палічыць.

1. Матэматычны дыктант:

8 * 6     8 * 8     5 * 8    8 * 1       

7 * 8     8 * 3     8 * 2

4 * 8     9 * 8     8 * 10

Адказы запісаны на дошцы: 48, 56, 32, 64, 24, 72, 40, 16, 80, 8 (узаемаправерка, выпраўленне памылак)

Знайдзіце суму лікаў 43 і 17 (60), 52 і 19 (71)

Знайдзіце рознасць лікаў 86 і 56 (30), 23 і 9 (14)

Знайдзіце здабытак лікаў 4 і 8, 3 і 6, 5 і 4, 2 і 9.

Знайдзіце дзель лікаў 24 і 4, 15 і 3, 8 і 2.

Павялічыць лікі ў 8 разоў: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10.

— Што значыць “павялічыць лік у некалькі разоў?”

Знайдзіце 1/2 ад 14, 1/5 ад 30, 1/3 ад 21.

— Якім дзеяннем будзем знаходзіць?

Дорыць бабуля-лісіца

Тром унукам рукавіцы.

-Гэта Вам на зіму, унучкі,

рукавічак па дзвештучкі.

Беражыце, не згубіце,

Колькіўсіхпералічыце?

1. Кветка з геаметрычных фігур: адкажыце, з якіх геаметрычных фігур яна складаецца. Палічыце па колькі гэтых фігур (авал — 5, трохвугольнікі – 2, прамавугольнік – 1, круг — 1) Якога колеру трохвугольнікі? Чаму гэта трохвугольнік?

III.Замацаванне вывучанага матэрыялу.

Вучань чытаезаданне на зялёным пялёстку

1. Адкрыйце падручнік на старонцы 88 рашыце задачу №1

а) Аналіз умовы задачы (калектыўна) з апорай на кароткую ўмову.

— Што нам вядома?

— Што нам трэба знайсці ў задачы?

— Ці можам мы адказаць на пытанне задачы адразу?

-Што мы павінны знайсці спачатку?

(запіс на дошцы)

9 кг – 3к.

27 кг — ? к.

— Якое дзеянне трэба выканаць? Чаму?

б) Пошук шляху рашэння.

Складанне на дошцы схемы рашэння задачы.

1)        :     =       (кг)     лімонаў у 1 каробцы;

2)       :     =      (к.)       трэба, каб раскласці 27кг лімонаў

1 спосаб

1) 9 :3 = 3(кг) – у 1 каробцы

2) 27 :3 = 9 (к.) – для 27 кг

2спосаб  1) 27 : 9 = 3(р) – больш

2) 3*3 = 9 (к.) – для 27 кг

Адзін вучань запісвае рашэнне задачы на дошцы, астатнія – у сшытак.

1. Давайце паглядзім, якое заданне нас чакае на сінім пялёстку.

Вучань ідзе да дошкі і зачытвае заданне:

“Гэй, вы дзеці не сядзіце – на зарадку выхадзіце!”

1. Фізкультхвілінка

Каб уважлівымі быць, трэба трошкі адпачыць.

Раз – падняцца, усміхнуцца, два – сагнуцца, разагнуцца.

Тры – галовы ўверх падняць, на чатыры – паківаць.

Пяць – рукамі памахаць. Шэсць – як я – хутчэй прысесці,

Сем – за парты ціха сесці. Восем – сшыткі падраўняць,

Дзевяць – кніжку ў рукі ўзяць, Дзесяць – будзем працаваць.

1. Адпачылі крыху, будзем працаваць далей.

Давайце паглядзім, якое заданне падрыхтавана нам на аранжавым пялёстку. Рашыце № 2.

Працуем па падручніку.

Самастойная работа па варыянтах(1 в -1 слупок, 2 в — 2 сл, 3сл вучань ля дошкі)( Адказ на дошцы – самаправерка).

88      6     67

88      37     8

23      16    99

1. Вучань чытае заданне на блакітным пялёстку.

Рашыце заданні. № 4,8 —  вусна.і дадатковае заданне на картках.

№4 Параўнай, не вылічваючы.

         №8 Якім дзеяннем мы будем знаходзіць частку ад цэлага?

У сшытку: работа па картках: 2 вучні.

Адрэзак даўжынёй 8 см падзялілі на дзве роўныя часткі. Даўжыню адной з іх павялічылі на 3 см. Начарці атрыманы адрэзак.

Адрэзак даўжынёй 8 см падзялілі на дзве роўныя часткі. Начарці атрыманы адрэзак.

Адказ на дошцы – самаправерка. (8:2+3=7 см) (8:2=4 см)

1. Зачытайце заданне, якое запісана на фіялетавым пялёстку.

Рашыце ўраўненні №5

Як знаходзім невядомы множнік? складаемае?

34              9     3

7               9     4

(1 вучань каля дошцы рашае 1 ураўненне)

1. IV. Падвядзенне вынікаў

Наш урок заканчваецца. Давайце ўспомнім, якая тэма нашага ўрока. Чаму вы навучыліся сёння на ўроку? (рашаць прыклады, задачы). У вас усё атрымалась? Пры выкананні якіх заданняў сустрэліся цяжкасці? Якія заданні вам выконваць было лёгка? Які этап урока вам больш спадабаўся? Малайцы. Сёння ўсе працавалі добра і старанна. Адзнакі за ўрок: — з тлумачэннем.

1. V. Дамашняе заданне

Рашыць прыклады № 9, рашыць задачу №10 с.89 (растлумачыць).

VI.Рэфлексія.

“Сабяры кветку”. А зараз паглядзіце на нашу кветку. Яна засталася без пялёсткаў. Гэта кветка незвычайная і мы таксама зробім яе незвычайнай. Каля дошкі ляжаць рознакаляровыя пялёсткі. Вы выберыце той, які адпавядае вашаму настрою. Чырвоны – у вас добры настрой, вы задаволены сваёй працай на ўроку. Жоўты – вам крышачку сумна, некаторыя заданні вам трэба яшчэ раз прарашаць. Сіні – вам сумна, вы не задаволены сваёй працай на ўроку.

Вашы пялёсткі для кветкі. (чаму такі пялёстак) Я таксама падару нашай кветцы частку свайго настрою. Чырвоны – я задаволена вашай працай на ўроку, вы ўсе малайцы. А калі ў каго штосьці не атрымалась, мы пазаймаемся і на наступным уроку, вы ўсе заданні выканаеце.

Вучэбны прадмет: «Беларуская мова»

Багдановіч Алена Іванаўна

Пасада: настаўнік беларускай мовы і літаратуры вышэйшая кваліфікацыйнай катэгорыі

Дзяржаўная ўстанова адукацыі “Селавіцкі навучальна-педагагічны комплекс дзіцячы сад – сярэдняя школа”

Тэма: “Якуб Колас. Жыццёвы і творчы шлях. Лірыка”

Тып урока: вывучэнне новага матэрыялу

Мэта: пазнаёміць вучняў з асноўнымі этапамі жыцця і творчасці Я.Коласа: дапамагчы зразумець талент пісьменніка, падвесці вучняў да вываду, што галоўны герой Коласа – чалавек з народа, працаўнік. барацьбіт за народнае шчасце;

Задачы:

удасканальваць уменне вылучаць галоўнае, суадносіць біяграфію і творчасць мастака слова;

выхоўваць пачуццё гонару за народ, які даў сусветнай культуры літаратурнага генія; пачуццё любові да роднага слова.

Абсталяванне: камп’ютар, прэзентацыя, партрэт Я.Коласа

Форма правядзення: вусны часопіс.

Ход урока

Уся творчасць вялікага паэта ёсць найглыбейшае жыццё беларускага народа. За некалькі самых бурных і яркіх дзесяцігоддзяў яго гісторыі.

К.Чорны.

1. Арганізацыйны момант (Партрэт паэта)    
2. Пастаноўка мэты і задач урока (5 хвілін).

Гучыць запіс песні на словы Якуба Коласа “Мой родны кут” (муз.І.Лучанка) На яе фоне настаўнік чытае ўрывак з верша Сяргея Грахоўскага “Песня будзе жыць”:

Ён не паспеў аб нашым слаўным часе

Усяго сказаць, усіх паэм злажыць,

Пайшоў пясняр, а песня засталася,

Памёр паэт, а песня будзе жыць.

Гэтыя словы Сяргей Грахоўскі прысвяціў народнаму паэту Беларусі Якубу Коласу.

 132 гады таму з’явіліся на нашай цудоўнай зямлі дзве яркія і нязгасныя зоркі , якім наканавана было вечнае жыццё: зорка Янкі Купалы і Якуба Коласа. Яны ўславілі сваю Бацькаўшчыну, сталі народнымі прарокамі, сцвердзілі сілу і моц роднага слова

Таму тэма ўрока: Я.Колас. Жыццёвы і творчы шлях. Лірыка. (запіс у сшыткі)

 З творчасцю Якуба Коласа мы знаёміліся яшчэ з пачатковых класаў.

Давайце прыгадаем яго творы: (“Песня ляснога жаваранка”, алегарычныя “Казкі жыцця”, урыўкі з паэмы “Новая зямля” “Дарэктар”,”Дзядзька –кухар”, верш “Ручэй”, “ О, край родны, край прыгожы!”).

Чым жа ж яны адметныя? (замілаванасцю, цеплынёй, прасякнуты любоўю да роднай старонкі) А што вы ведаеце з біяграфіі Якуба Коласа?

 Таму менавіта сёння задачы нашага ўрока:

 1) пашырыць веды пра жыццё і творчасць Якуба Коласа ,

 2) пазнаёміцца з лірычнымі творамі

 3) адчуць гонар за тое, што наш народ мае вялікіх песняроў і асветнікаў, што яго імя звязана і з нашым горадам Нясвіжам (выводзяць калектыўна).

1. Тлумачэнне новага матэрыялу (паказ прэзентацыі, выступленне дзяцей) (15 хвілін).

 План  (запіс у сшыткі плана)

1. Пад бацькоўскім дахам.

а) аповед пра сям’ю, у якой нарадзіўся Колас.

1. 2. “Мужыцкі ўніверсітэт”:

А) вучоба ў Нясвіжы,

Б) захапленні юнака,

В) першая спроба пяра.

1. 3. Вясковы настаўнік:

А) праца настаўнікам на Палессі,

Б) удзел у настаўніцкім з’ездзе, арышт.

1. Турэмнае зняволенне:

А) знаходжанне ў турме,

Б) праца над новымі творамі.

1. Шлях да сталасці: жыццё і дзейнасць пасля вызвалення з турмы. Што можаце дабавіць?
2. Фізкультмінутка (4 хвіліны).

дыхальная гімнастыка (вецер дуе і калыша жытнёвае поле)

зрокавая гімнастыка

1. 5. Аналіз верша “Родныя вобразы”.

Дзе б ні знаходзіўся Якуб Колас родныя краявіды заўсёды паўставалі перад вачыма. Верш “Родныя вобразы напісаны ў 1909 годзе Што гэта за час?                  (турэмнае зняволенне)   

А) Выразнае чытанне верша. (праслухоўванне верша ў выкананні сына Я.Коласа Міхася Міцкевіча) (2 хвіліны)

Б) Чытанне верша вучнямі (слоўнікавая работа: жальба — ТСБМ ст. 137) (4 хвіліны).

(Слуханне песні “Родныя вобразы” хор РБ ) 3 хвіліны.

Б) Гутарка па змесце (7 хвілін)

Аб чыіх пачуццях гаворыцца ў творы? Чаму, на вашу думку, лірычны герой можа ўяўляць родныя вобразы толькі ва ўспамінах?

З якога пытання пачынаецца твор і навошта патрэбен такі пачатак?

Якімі настроямі і матывамі прасякнуты верш “Родныя вобразы”?

Якія вобразна-выяўленчыя сродкі мовы і з якой мэтай выкарыстоўвае аўтар? Што такое эпітэт? (Запіс у сшыткі эпітэтаў: мілыя вобразы, смутныя вобразы, песні пакутныя, ціхая жальба)

1. Дамашняе заданне (2 хвіліны).

 Вывучыць верш Якуба Коласа “Родныя вобразы” на памяць.

1. Выстаўленне адзнак (2 хвіліны)
2. Рэфлексія (4 хвіліны) гульня “Хвіліна славы”

 Са словам КОЛАС скласці сінквейн ці чатырохрадковы верш (выступленне вучняў)

Заключнае слова настаўніка

Мы сёння сутыкнуліся бліжэй з творчасцю Я.Коласа, але трэба сказаць, што Купала і Колас – гэтыя словы непадзельныя, гэта адно духоўнае цэлае. Песняры нарадзіліся ў адным і тым жа годзе, у адзін час прыйшлі на ніву беларускай літаратуры і культуры. Няхай жа наша сустрэча з творчасцю гэтых вялікіх песняроў пяройдзе ў жыццё наступных пакаленняў, нашых нашчадкаў.  Хай дарагія сэрцу кожнага беларуса імёны ўваходзяць у наша жыццё з дзяцінства, са школы – на стагоддзі, назаўсёды, навечна

Дадатак

Паведамленне “Жыццёвы і творчы шлях Якуба Коласа”

 Слайды 1,2

1 вучань. Сапраўднае прозвішча Якуба Коласа — Канстанцін Міхайлавіч Міцкевіч. Як і Янка Купала, Колас нарадзіўся на Міншчыне, у тым жа 1882 годзе, толькі восенню, у лістападзе, у засценку Акінчыцы, што на Стаўбцоўшчыне. Яго бацька – малазямельны селянін- служыў лесніком у лясніцтве князя Радзівіла.. Усё сваё жыццё Якуб пранёс з сабою ў памяці матчын голас і незабыўныя пранізлівыя вочы.

 Слайды 3,4

2 вучань.Дзіцячыя гады прайшлі ў Ластку за дзесяць кіламетраў ад Мікалаеўшчыны. У сямігадовым узросце Колас разам з сям’ёй пераязджае ў Альбуць, куды пераводзяць на службу бацьку. Альбуць – гэта свет дзяцінства і юнацтва, творчая калыска паэта.

 Слайды 5,6

1 вучань Прынёманскі край на Стаўбцоўшчыне… З даўніх часоў славіўся ён маляўнічымі краявідамі, квяцістымі духмянымі лугамі. Гэты край увайшоў у гісторыю як родны кут Якуба Коласа.

 Слайд 7

2 вучань. Костусь рос дапытлівым хлопчыкам. Ён вельмі хацеў вучыцца, таму скончыў народнае вучылішча ў вёсцы Мікалаеўшчына. Аднак гэтага было мала.

1 вучань.У кнізе “ Колас расказвае пра сябе” распавядаецца пра размову бацькі Якуба з дзядзькам Антосем: “Шкада мне Костуся, — так і сказаў бацька. — Школа скончана, а яму яшчэ хочацца навукі. З тым, што ён умее, і ў пісарчукі не выб’ешся”. Дзядзька Антось сказаў: ” Падцягнем, Міхале, тужэй папружкі. А нешта зробім для хлопца. Наш век ужо канчаецца, а ён можа людскае што ўбачыць”.

 Слайд 8-14

Вучань 3.

 Запаветная мара Кастуся Міцкевіча

 Ва ўмовах дакастрычніцкай рэчаіснасці для мужыцкіх сыноў атрымаць адукацыю было надзвычай складана. Многія юнакі з Мікалаеўшчыны спрабавалі паступіць у Нясвіжскую настаўніцкую семінарыю, бо было блізка-можна заўсёды дабрацца пехатой,а самае галоўнае-у настаўніцкай семінарыі не толькі не бралі аплату за навучанне,а здольным вучням плацілі стыпендыю(памер яе быў 95 рублёў грашыма і на 5 рублёў кніг,якія заставаліся ўласнасцю навучэнца.У Кастуся была запаветная мара: паступіць у Нясвіжскую настаўніцкую семінарыю.Ён многа наслухаўся гаворак пра яе: там ёсць вялікая бібліятэка,там вучаць іграць на скрыпцы,семінарысты ладзяць пастаноўкі,выступаюць у хоры.У вачах хлопца семінарыя ўяўлялася нейкай святыняй ,адкуль выходзяць людзі з паходняю ў руках і нясуць святло ў цёмную вёску непісьменнаму селяніну. Пасля заканчэння вясковай школы паэт два гады настойліва займаўся самаадукацыяй.

 Умовы навучання і пражывання ў семінарыі

 У семінарыі выкладаліся наступныя прадметы: закон божы, царкоўна-славянская мова, руская мова, арыфметыка, геаметрыя, гісторыя, геаграфія, прыродазнаўства і фізіка, чыстапісанне і маляванне, педагогіка,гімнастыка,спевы.У семінарыі былі фізічны і прыродазнаўчы кабінеты, хімічная лабараторыя, актавая зала, клас для заняткаў ручной працай і інтэрнат для навучэнцаў.Пры семінарыі дзейнічала ўзорнае пачатковае вучылішча, метэаралагічная станцыя (з 1900г) Кожны семінарыст атрымоўваў аднолькавую форму.Харчаванне ў семінарыі было вельмі простым.Часцей за ўсё падавалі малочныя супы і кашы, зрэдку мясныя стравы.

 Мара будучага паэта збываецца

 У 16-ці гадовым узросце ў 1898 годзе Канстанцін Міхайлавіч Міцкевіч паступае вучыцца ў  семінарыю “на казённы кошт”.З Нясвіжам звязаны 4 гады яго жыцця.Гэта цэлая эпоха ў жыцці юнака, які прыехаў сюды “па навуку”.Вось як гэта было.За дзень перад пачаткам заняткаў бацька павёз Косціка ў семінарыю.Здалёк, яшчэ кіламетраў за пяць ад горада, у прагалку між прысадамі паказаўся шпіль замкавай вежы. Грозная і велічная,узвышалася яна над засенню дрэў,гарадскімі мурамі і драўлянымі хатамі.Неўзабаве паказалася прыгожае азярцо, у люстраной вадзе якога адбіваліся велічныя сцены Нясвіжскага замка. Лісце на дрэвах, што акружаюць гэты прыгожы будынак сярэдневяковай архітэктуры,парадзела. На двары-верасень,і між галін відаць на зялёным пагорку масток за ровам, заліты вадою, дарожка з прысадамі.Такім было, магчыма, першае ўражанне юнака Кастуся Міцкевіча, калі ён убачыў Нясвіжскі замак і пасля горад,калі бацька спыніў коніка на кірмашовым пляцы. Хлопец злез з воза і нясмелым крокам рушыў на другі канец плошчы,дзе стаяў двухпавярховы цагляны будынак семінарыі.Нясвіж з яго чароўнымі мурамі і легендарнымі камяніцамі стаў першай літаратурнай музай студэнта Міцкевіча. Усе віды горада Нясвіжа значна ўразілі юнака, пра іх ён будзе пісаць у будучым у сваіх творах.

 Гады навучання Якуба Коласа ў семінарыі

 “Вучыцца, асабліва на першай пары, прыходзілася шмат…Але маё навучанне,-успамінае Якуб Колас,- рухалі тры рэчы.Спачатку – асабістае самалюбства. Як гэта я магу атрымаць двойку, а сусед побач атрымоўвае пяцёркі, Потым-кожны з нас баяўся, каб не адлічылі, калі пачнеш адставаць. Прычапіўшыся да выпадку, выкідвалі і здольных хлопцаў за іх яршыстасць. Моцна трымалі нас у рамках.”

Свой вольны час ад заняткаў Якуб Колас не траціў марна,а аддаваў чытанню кніг. З семінарскай бібліятэкі кнігі выдаваліся ў абмежаванай колькасці, ды і то толькі тыя, якія ўвайшлі ў спіс, складзены настаўнікамі. Гэтага было недастаткова для ўзрастаючых інтарэсаў маладога семінарыста. Таму Кастусь пачаў браць кнігі ў настаўніка Фядота Андрэевіча Кудрынскага., а затым запісаўся ў прыватную бібліятэку, якая існавала пры кніжнай краме Каплана. Жадаючы глыбей пазнаёміцца з творамі выдатных пісьменнікаў,Якуб Колас застаўся на зімовыя вакацыі ў інтэрнаце семінарыі. “Я збіраўся прачытаць

 Слайды 15-16

Вучань 2. Праца на Палессі загартоўвала маладога рэвалюцыйна настроенага настаўніка. Для сваіх навучэнцаў падрыхтаваў і выдаў “Другое чытанне для дзяцей беларусаў”. У часы працы  стаў актыўным удзельнікам нелегальных настаўніцкіх з’ездаў, за што і быў пазбаўлены волі на тры гады.. У турме Колас піша вершы, там нарадзіліся першыя радкі паэмы “Новая зямля”.

 Слайды 17-18

Вучань 1.У жніўні 1912 года адбылася першая сустрэча Якуба Коласа і Янкі Купалы ў Смольні.У памяць аб ёй пасаджана алея ліп.Вось, што щспаминае пляменник Коласа пра гэту сустрэчу

Успаміны Юрыя Міхайлавіча (пляменніка Я.Коласа)

Дык вось гэты Юзік — мой родны дзед. А яго сын — мой бацька Міхась — жыў у Мікалаеўшчыне, мы ўсе адтуль.

Колас напісаў Купалу ліст, яны не бачыліся ніколі, і запрасіў у госці. І Купала прыехаў. Колас падрабязна яму апісваў: «Прыедзеш у Стоўбцы, не пашкадуй два рублі, заплаці рамізніку, і ён цябе прывязе». Тут былі глухія Радзівілаўскія лясы, не было шасэйных, а толькі лясныя сцежкі-дарогі. А Купала пашкадаваў два рублі, вырашыў пайсці пехатой. Заблудзіўся. Ішоў-ішоў, ужо сцямнела, ногі намуляў, зняў новыя чаравікі, якія ён толькі што купіў, на кіёчак павесіў і, памешваючы нагамі гразь, успомніў: Колас пісаў у лісце, што хата стаіць у Смольні на беразе Нёмана. Справа пацягнула туманам, халадком, значыць, дзесьці тут рака. Звярнуў — і як раз выйшаў на хутар.А Коласа дома не аказалася, быў у гасцях у Мікалаеўшчыне. На канікулы туды з’язджалася каля 30 настаўнікаў — выхадцаў з вёскі. Збіраўся цэлы гурт.Паколькі прыехаў госць, сястра Коласа пабегла ў Мікалаеўшчыну, адшукала брата. Той паспяшаўся дадому. Так і адбылася першая сустрэча будучых класікаў беларускай літаратуры. Начавалі на сене ў вялізным гумне. Гутарылі доўга.Купала пераначаваў, паснедалі, пакупаліся ў Нёмане. Колас завёў Купалу да сяброў. Пасля пайшлі ў мястэчка Новы Свержань, там таксама ў Коласа былі сябры — настаўнікі. Зайшлі да знаёмага ксяндза, І потым Колас правёў Купалу на станцыю Стоўбцы, пасадзіў на цягнік, і Купала паехаў да матулі. А Колас вярнуўся дамоў. Такая была першая сустрэча…

 Слайды 19-20 

Вучань 2. Творчае жыццё працягвалася. Значнай падзеяй для Коласа стала знаёмства з яго будучай жонкай ( чытанне слайда)

 Слайды 21- 22

Вучань1.У 1926 годзе  Я. Коласу прысвоена званне народнага паэта Беларусі. У гады Вялікай Айчыннай вайны набатам гучала слова народнага паэта: “ Цяжкае выпрабаванне выпала на тваю долю, родны беларускі народ. Няхай жа не дрогне тваё сэрца перад                       

 Слайд 23-24

 Вучань2. Разнастайная творчая спадчына:трылогія «На ростанях» (1955),   для дзяцей — паэмы «Міхасёвы прыгоды» (1935), вершаванай казкі «Рак-вусач» (1938), зборнікаў вершаў «На рэчцы зімой» (1941), «Вершы для дзяцей» (1945), зборнікаў апавяданняў «У старых дубах» (1941)

 Слайды 25-26

Вучань1. У наш час на яго радзіме знаходзіцца  дом-музей Якуба Коласа

                Ён – гаспадар, што ўстаў раней за сонца,

                Каб зерня для сяўбы нарыхтаваць.

                Было нялёгка вузкія загоны

                Спустошанае нівы засяваць.

Вучань2. Ён – чараўнік.Ён ведаў словаў сілу,

                 Якія кажа сейбіт на раллі.

                 Сыпнуў ён зерне — буйна ўскаласіла

                 Краса тых слоў па ўсёй яго зямлі.

Вучэбны прадмет: «Фізічная культура і здароўе»

Прозвішча, імя, імя па бацьку педагога: Таратута Сяргей Аляксандравіч

Пасада (кваліфікацыйная катэгорыя): настаўнік фізічнай культуры першай кваліфікацыйнай катэгорыі

Поўная назва ўстановы адукацыі: дзяржаўная ўстанова адукацыі «Сейлавіцкі навучальна-педагагічны комплекс дзіцячы сад – сярэдняя школа»

Тэма ўрока: «Спартыўныя гульні. Баскетбол»

Тып урока: удасканаленне.

Мэта: паўтарэнне і замацаванне ведаў, уменняў, навыкаў вучняў.

Задачы:

адукацыйныя: удасканальвацьтэхнікуперадачымячаўруху, вядзенне мяча без зрокавага кантролю;

развіваючыя: развіваць рухальныя якасці – спрыт, хуткасць рухаў, цягавітасць.

выхаваўчыя: выхоўваць маральна-валявыя якасці – адвагу, сумленнасць, калектывізм.

Абсталяванне: баскетбольныя мячы, свісток, стужкі, тэхнічныясродкінавучання.

Падрыхтоўчая частка(13 хвілін)
Утрыманне урока	Дазоўка	АМУ
1. Пастраенне ў шырэнгу. 2. Здача рапарту. 3. Паведамленне задач урока. 4. Пульсаметрыя. 5. Страявыепрактыкаванні:  —  «Напра-ва! Раз! Два!»  —  «Нале-ва! Раз! Два!»  —  «Кру-гом! Раз! Два!»  —  «Нале-ва! Раз! Два!» 6.Практыкаванні ў хадзьбе і каманды:  — «На насках, рукі за галаву! Марш!»  — «Звычайным! Марш!»  — «На пятках, рукі на поясе! Марш!»  — «Звычайным марш!»  — «Полупрысяддзюрукі ў бакі! Марш!»  — «Звычайным! Марш!»  — «Прысяддзю! Марш!»  — «Звычайным! Марш!» 7. Практыкаванні ў час бегу і каманды:  — «Рукі на поясе, высокападнімаючы калені! Марш!»  — «Звычайным! Марш!»  — «Рукі на поясе, махі прамых ног назад! Марш!»  — «Звычайным! Марш!»  — «Рукі за галавой, махіпрамых ног уперад! Марш!»  — «Звычайным! Марш!»  — «Рукі на поясе, прыстаўным правым бокам, прыстаўным левым бокам. Марш!» 8. Перастраенне  з адной калоны ў дзве для выканання комплексу АРП.  — «Налева ў калону па два! Марш! Інтэрвал дыстанцыя два крокі!» 9. Комплекс АРП уруху: 1.З.С. —праваяўверх.   1-2 — рыўкірукамі;   3-4 — рыўкірукамісазменайстановішча рук. 2.З.С. – А.С.   1-4 — кручэнне прамымі рукамі ўперад; 1-4 — кручэннепрамымірукамі назад. 3. З.С. – рукі прамыя, у бакі. 1-4 – кручэнне ў лакцявых суставах ва ўнутр. 1-4 – кручэнне ў лакцкевых суставах на знешні бок 4. З.С. –Правая выпад,тулава павернута ўправа, рукі на поясе. 1- выпад левай, тулава павернута ўлева, рукі на поясе. 2 — Правая выпад,тулава павернута ўправа, рукі на поясе. 5. З.С. – А.С., рукі на поясе. 1-3 – на кожны крок пружыністыя нахілы. 4- заходнае становішча. 6.З.С. – А.С. — скокі на правай назе да палавіны залы. — на другой палавіне зала, скокі на левай назе.	10’’ 20” 10’’ 1’ 1’ 2’ 3’ 15” 5’ 3-4р 3-4р 3-4р 3-4р 3-4р 3-4р	Праверыць знешні выгляд. навучэнцаў, гатоўнасць іх да ўроку. Паставіць задачы ўрока. На правай пятцы, праз правае плячо. На левай пятцы, праз левае плячо. Праз левае плячо. На левай пятцы, праз левае плячо. Вядзецца падлік. Локці максімальна разведзены. Вядзецца падлік. Локці максімальна разведзены. Вядзецца падлік. Локці прамыя, не гнуцца ў локцях, спіну трымаем роўна. Вядзеццападлік. Рукі на каленях. Локцімаксімальнаразведзены, каленіпаднімаюцца да 90 градусаў. Вядзеццападлік. Локцімаксімальнаразведзены, тулаватрохінахіленанаперад. Вядзеццападлік. Локцімаксімальнаразведзены, ногі не гнуцца ў каленах, наскіадцягнены. Вядзеццападлік. Локцімаксімальнаразведзены. Вядзецца падлік. Сачыць за інтэрвалам і дыстанцыяй. Максімальныя рыўкі рукамі. Рукі не гнуцца ў локцях. Локці не апускаць. Сачыць за правільнасцю выканання. Ногі ў каленях не гнуцца. Дакранацца двума рукамі. Цела паслаблена.
Асноўная частка (27’)
1.Вядзенне мяча стоячы на каленях. 2.Вядзенне мяча на месцыпаднаперадзестаячай нагой. 3. Перадачымяча ў парах тварам адзін к аднаму. 4.Перадача мяча ў руху з наступным паваротам. 5.Пульсаметрыя. 6.Перастраення у 3 калонны. 7.Перадача мяча ў тройках у руху (васьмёрка). 8.Рухомая гульня № 2   “Стужка”	5’ 2’ 5’ 5’ 1’ 1’ 5’ 3’	Вядзенне выконваецца без зрокавага кантролю. Глядзець прама. Кісці павіненны быць цвёрдыя, пальцы разведзены. Вядзенне мяча ажыццяўляць збоку. Вядзенне выконваецца без зрокавага кантролю. Глядзець прама. Ногі напаўсагнутыя, правая ці левая наперадзе. Вядзенне ажыццяўляецца пад нагамі. Кісць павінна быць цвёрдая, пальцы разведзены. Ігрок з мячом у руках можа выканаць не больш за два крокі (на першы крок мяч ловіцца, на другой аддаецца). Ігрок, які перадае,  абавязаны ўлічваць адлегласць да партнёра, якому адрасаваны мяч, хуткасць яго руху і накіроўваць мяч сапраўды на арыенцір — выцягнутую наперад-уверх далёкую ад мяча руку партнёра. Ігрок з мячом у руках можа выканаць не больш за два крокі (на першы крок мяч ловіцца, на другой аддаецца). Ігрок, які атрымлівае мяч, увесь час апярэджвае партнёра і знаходзіцца наперадзе збоку. Паступальная перадача ўяўляе сабою дыяганальны пас наперад на «ход» партнёру. Ігрок, які перадае, абавязаны ўлічваць адлегласць да партнёра, якому адрасаваны мяч, хуткасць яго руху і накіроўваць мяч сапраўды на арыенцір — выцягнутую наперад-уверх. Ігрок з мячом у руках можа выканаць не больш за два крокі (на першы крок мяч ловіцца, на другой аддаецца). Ігрок, які атрымлівае мяч, увесь час апярэджвае партнёра і знаходзіцца наперадзе збоку. Паступальная перадача ўяўляе сабою дыяганальны пас наперад на «ход» партнёру. Ігрок, які перадае, абавязаны ўлічваць адлегласць да партнёра, якому адрасаваны мяч, хуткасць яго руху і накіроўваць мяч сапраўды на арыенцір — выцягнутую наперад-уверх далёкую ад мяча руку партнёра. Прыкладанне.Гульнёвая картка № 2
Заключная частка (5’)
1.Пастраенне у шарэнгу. 2.Гульня на ўвагу: «Рабі крок своечасова.» 3.Пульсаметрыя. 4.Падвядзенневынікаў. 5.Домашняезаданне. 6.Рэфлексія 5.Арганізаваны выхад  з залы. — «Напра-ва! Раз! Два!»  — «На выхадкрокам! Марш!»	15” 1’ 1’ 30” 15” 1’30” 30”	Па камандзенастаўніканавучэнцыстановяцца ў адну шарэнгу. Гульняваякартка №1. Паставіць адзнакі. Напомніць пра д/з Заняць месца ля дзвярэй.

Дадатак

Гульнёвая картка № 1

Назва гульні: Рабі крок своечасова.

Месца правядзення:спартыўная зала.

Задачы:развіваць увагу.

Інвентар:не патрабуецца.

Пастраенне	Утрыманне гульні	Правілы гульні	АМУ
—         настаўнік —         навучэнцы	Па камандзе настаўніка вучні заплюшчваюць вочы, і адлічваю 30 секунд у розуме. Адлічыўшы, яныробіцькрокуперад. Настаўнікгэтакжазасякае на секундамеры 30 секунд і па іхзаканчэннюпадаекаманду.	1.Гульня пачынаецца па камандзенастаўніка. 2.Выйграе той хторобіцькроксвоечасова.	Гульня можа працягвацца не больш за 1 хвіліны.

Гульнёвая картка № 2

Назва гульні: Стужка

Месца правядзення:спартыўная зала.

Задача:удасканальваць вядзенне мяча без зрокавага кантролю.

Інвентар: Баскетбольныя мячы, свісток, стужкі.

Пастраенне	Утрыманне гульні	Правілы гульні	АМУ
—         настаўнік —         навучэнцы	Навучэнцы замацоўваюць стужку ў сябе на адзенні.Задача кожнага сарваць стужку падчас вядзення мяча.	1.Гульняпачынаецца па камандзенастаўніка. 2.Забараняецца выходзіць за пляцоўку.	Той. хто зрабіў неправільнае вядзенне ці выйшаў за пляцоўку,той выбывае з гульні.

Вучэбны прадмет: «Гісторыя Беларусі»

Ігнатчык Іна Леанідаўна

Пасада настаўнік гісторыі вышэйшай кваліфікацыйнай катэгорыі

Дзяржаўная установа адукацыі «Сейлавіцкі навучальна-педагагічны комплекс дзіцячы сад – сярэдняя школа»

Тэма «Заходняя Беларусь у складзе Польшчы» ў 9 класе.

Мэта: вызначыць палітычныя і сацыяльна-эканамічныя ўмовы жыцця беларускага насельніцтва ў складзе Польшчы; асноўныя кірункі нацыянальна-вызваленчага руху ў Заходняй Беларусі

Задачы: пазнаёміць вучняў з гістарычнымі падзеямі, якія адбываліся на тэрыторыі Заходняй Беларусі; паказаць асноўныя кірункі нацыянальна-вызваленчага руху ў Заходняй Беларусі;

стварыць умовы  для развіцця гістарычнага мыслення, даследчых навыкаў, умення аналізаваць і рабіць вывады, фарміравання навыкаў работы з картай, табліцамі, схемамі, матэрыялам падручніка і гістарычнымі дакументамі;

садзейнічаць выхаванню патрыятызму і нацыянальнай свядомасці.

Тып урока: камбінаваны ўрок.

Тэхналогія: інфармацыйна-камунікатыўная тэхналогія, элементы праблемнага навучання і крытычнага мыслення.

Забеспячэнне:

Гісторыя Беларусі, 1917 г. – пачатак XХIст.: вучэб.  дапам. для 9-га кл. агульнаадукацыйных устаноў з беларускай мовай навучання / С.В. Паноў, У.Н. Сідарцоў, В.М.Фамін.- Мінск.: ВЦ  БДУ, 2019.-51 с.

Заданні для груп.

Рабочыя лісты з заданнямі.

Атласы “Гісторыя Беларусі 1917 – 1945гг.” вучэб.  дапам. для 10-га кл. агульнаадукацыйных устаноў з беларускай мовай навучання / У.В. Тугай, В.М.Фамін.- Мінск.: ВЦ “Белкартаграфія”, 2009.-10с.

Карта “Заходняя Беларусь у складзе Польшчы”

Мультымедыйны комплекс

Ход урока

І. Арганізацыйны этап.

Ёсць у гісторыі падзеі, якія пакідаюць у жыцці народа глыбокі след. Чаму? Таму што яны моцна ўплываюць на жыццё людзей, вызначаюць яго на шмат гадоў наперад. Няма сумненняў, што менавіта такой падзеяй для народа Беларусі з’яўляюцца 3 падзелы Рэчы Паспалітай. У выніку якіх тэрыторыя Беларусі апынулася ў складзе розных дзяржаў. І сёння мы з вамі ахаратарызуем становішча беларусаў у складзе Польшчы.

(Запіс тэмы ў сшытку)

ІІ. Этап праверкі  дамашняга задання.

Карткі з заданнямі.

1. картка. Напішыце ўмовы правядзення палітыкі Беларусізацыі
2. картка. Мерапрыемствы і вынікі беларусізацыі
3. картка. Супярэчнасці і цяжкасці беларусізацыі

Даклады вучняў

 Аляксандр Леанідавіч Чыжэўскі (1897—1964). Ураджэнец Гродзенскай губерні Расійскай імперыі (цяпер Падляскае ваяводства, Польшча). У 1916 г. добраахвотнікам ваяваў на адным з франтоў Першай сусветнай вайны. Быў паранены. Узнагароджаны салдацкім Георгіеўскім крыжам. У 1917 г. закончыў Маскоўскі археалагічны інстытут з абаронай магістарскай дысертацыі. Кастрычніцкую рэвалюцыю 1917 г. успрыняў як заканамерную з’яву. У 1918 г., у такія складаныя часы, калі мала хто думаў пра навуку, Чыжэўскі абараніў доктарскую дысертацыю. Яе тэма была дастат кова сенсацыйнай — «Даследаванне перыядычнасці сусветна-гістарычнага працэсу». У дысертацыі вывучаўся ўплыў сонечнай актыўнасці на фізічнае і арганічнае жыццё на планеце Зямля, у тым ліку на найважнейшыя падзеі ў гісторыі чалавецтва. Гэтая праца дазволіла заснаваць новыя навуковыя кірункі: космабіялогію і геліябіялогію. Вучоны распрацаваў метад аэраiанiзацыі — аздараўлення паветра адмоўна зараджанымі іонамі. Ён прапанаваў стварыць пакоі для ўмацавання здароўя працоўных з дапамогай гэтага метаду ў час правядзення індустрыялізацыі. Яго вынаходка, вядомая пад назвай «люстра Чыжэўскага», выкарыстоўваецца ў нашым сучасным жыцці. 1.  Вызначце, у чым заключалася сутнасць поглядаў А.Л.Чыжэўскага на працэсы фізічнага і арганічнага жыцця на планеце Зямля. 2. Чаму сучаснікі навукоўца называлі яго «Леанарда ХХ стагоддзя»?

1. Ота Юльевiч Шмiт (1891—1956). Ураджэнец Магiлёва. Савецкі матэматык, астраном. У пачат ку 1930-х гг. узначальваў арктычныя экспедыцыі на Паўночным марскім шляху. У адну з іх ледакол «Чалюскiн» быў расціснуты льдамі. Удзельнiкi экспедыцыi высадзіліся на льдзіне, дзе мужна і без панікі жылі два месяцы ў палатках. Выратавалі «чалюскінцаў» лётчыкі. Ім было ўпершыню пры своена званне Героя Савецкага Саюза. Такога ж звання быў удастоены О.Ю.Шміт. Пры яго ўдзеле ў 1937 г. была адкрыта першая ў свеце дрэйфуючая навуковая станцыя «Паўночны полюс-1». Ён паспяхова займаўся вывучэннем касмiчнай прасторы, распрацаваў тэорыю паходжання Зямлi i планет Сонечнай сістэмы з рэчываў халоднага газапылавога воблака.

      (У выніку адказаў вучняў на мультымедыйнай прэзентацыі высвечваецца партрэты гістарычных асоб.)

ІІІ. Этап падрыхтоўкі да актыўнага засваення новага матэрыялу.

Гутарка з класам:

— чаму была незавершанасць працэсу тэрытарыяльнага самавызначэння беларускага народа?

Фізкультхвілінка

1. Этап засваення новых ведаў.

Словы настаўніка палітычныя і сацыяльна-эканамічныя ўмовы жыцця беларускага насельніцтва ў складзе Польшчы;

Запіс у сшытку паняцця асаднікі, палітыка “санацыі” (аздараўлення) – комплекс сацыяльна-эканамічных і палітычных мерапрыемстваў, якія праводзіліся ў Польшчы, у тым ліку ў Заходняй Беларусі, кіраўніком Польскай дзяржавы Ю.Пілсуцкім. яна уключала комплекс мер у эканамічнай, палітычнай і сацыяльнай сферах жыцця польскага грамадства.

Словы настаўніка. Каб знішчыць сацыяльную напружанасць у вёсцы, польскія ўлады праводзілі аграрныя пераўтварэнні. Яны ажыццяўляліся па трох асноўных напрамках:

1) партэляцыя – свабодны продаж праз зямельны банк невялікіх участкаў памешчыцкай і дзяржаўнай зямлі (парцэл), галоўным чынам, асобам польскай нацыянальнасці;

2) камасацыя – добраахвотнае і прымусовае высяленне сялян на хутары (да 1939г. на хутары ў прымусовым парадку было расселена каля 70% гаспадарак);

3) ліквідацыя сервітутаў.

Цяжкае сацыяльнае і эканамічнае становішча дапаўнялася паліцэйскім тэрорам. Па ўсёй тэрыторыі “ўсходніх крэсаў” лютавалі карныя экспедыцыі, якія называліся пацыфікацыяй (“уціхамірванне”). У час пацыфікацыі паліцэйскія разбуралі жыллё сялян, знішчалі іх маёмасць, учынялі масавае збіванне сялянства. Жыхарам вёсак забаранялася запальваць святло вечарам, збірацца групамі, хадзіць у іншыя вёскі.

Вядучая роля ў правядзенні тэрору належала тайнай паліцыі – дэфензіве. Яна шырока выкарыстоўвала метады правакацый, паклёпу, запалохвання і фізічных катаванняў.

Праца з контурнымі картамі

Старонка 52 вучэбнага дапаможніка. Карта з савецкай газеты “Звязда”.1924г.

Параўнайце ўмовы сельскагаспадарчай працы старонкі 38 і 52 вучэбнага дапаможніка

Як вы думаеце ці мог з’явіцца на тэрыторыі Беларусі рух супраць польскага прыгнёту?

Адказы навучэнцаў

Праца з карцінай Паўстанне рыбакоў на возеры Нарач. Мастак В.Цвірка.1957г. на с.53 вучэбнага дапаможніка

Праца з дапаможнікам с.53 – 54 (Дзейнасць палітычных партый і арганізацый)

Даклад вучня (Браніслаў Адамавіч Тарашкевіч) Рэзановіч П.

Запіс у сшытку (КПЗБ, КСМЗБ, БСРГ, Б.А.Тарашкевіч)

Праца з пунктам 3 Стан адукацыі

Праблемнае пытанне. На тэрыторыі Заходняй Беларусі польскія ўлады праводзілі курс на паланізацыю.

За 2 хвіліны вы павінны расказать, што абазначае дадзены тэрмін

Літаратура і мастацтва

Большасць літаратараў, якія падтрымлівалі КПЗБ, спалучалі сваю творчасць з удзелам у нацыянальна-вызваленчым руху.

Фота на слайдах (М.Танк, П.Пястрак, П.Сергіевіч, Я. Драздовіч, Р. Шырма)

Запіс у сшытак (паланізацыя)

1. Этап праверкі разумення вучнямі новага матэрыялу.

(запоўніць пустыя гексы) дадатак.1.

Кожная група выступае з вынікамі сваёй работы, працуе з рабочымі лістамі (Дадатак 1), прымае ўдзел у абмеркаванні пытанняў настаўніка

• Эканаміччнае становішча Заходняй Беларусі;
• Палітычнае становішча Заходняй Беларусі;
• Культурнае развіццё Заходняй Беларусі

1. Этап замацавання ведаў.

Работа вучняў па запаўненні табліцы. Дадатак 2

• Рэфлексія

Падвядзенне вынікаў.

Каментарый адзнак.

• Этап інфарміравання вучняў аб дамашнім заданні: 9, с. 56

Дадатак 1

 Дадатак 2

Вызначце ролю БСРГ і ТБШ у супрацьстаянні палітыцы паланізацыі.

	БСРГ	БСРГ
Палітыка паланізацыі

Вучэбны прадмет: “Хімія”

Чырэц Юлія Міхайлаўна

Пасада (кваліфікацыйная катэгорыя): настаўнік хіміі і біялогіі без кваліфікацыйнай катэгорыі

Дзяржаўная ўстанова адукацыі “Сейлавіцкі навучальна-педагагічны комплекс дзіцячы сад – сярэдняя школа”

Тэма:“Характарыстыка хімічнага элемента па яго становішчы ў перыядычнай сістэме і будове атама. Значэнне перыядычнага закону”

Тып урока: камбінаваны

Мэта:фарміравацьўменні характарызаваць хімічны элемент па яго становішчы ў перыядычнай сістэме

Задачы:

адукацыйныя:замацаваць веды аб узаемасувязі паміж палажэннем хімічнага элемента ў перыядычнай сістэме, будове атама і ўласцівасцямі ствараемых ім простых і складаных рэчываў;

развіваючыя:развіваць уменні апісваць, тлумачыць і складваць пісьмовы тэкст хімічнага зместу ў суадносінах з пастаўленай мэтай і планам, рабіць вывады;

выхаваўчыя: выхоўваць уменне працаваць у групе, жаданне дапамагаць адзін аднаму; любоў да прадмету хіміі, зацікавіць працэсамі, якія адбываюцца ў навакольным свеце.

План урока:

1. Арганізацыйнымомант (2 хвіліны)
2. Праверка дамашняга задання (6 хвілін)
3. Вывучэнне новага матэрыялу (15 хвілін)
4. Фізкультхвілінка (2 хвіліны)
5. Замацаванне новага матэрыялу (18 хвілін)
6. Дамашняе заданне (1 хвіліна)
7. Рэфлексія (1 хвіліна)

Ход урока

1. Арганізацыйнымомант

Добры дзень. Сядайце.Усе гатовы да ўрока? Які настрой зараз у вас? Паглядзіце адзін на аднаго, усміхніцеся, і з такім жа настроем пачнём работу на ўроку.

1. Праверка дамашняга задання

Скажыце, калі ласка, якое заданне было на дом?

Зараз мы праверым дамашняе заданне у выглядзе франтальнага апросу.

Франтальны апрос “Рамонак”

1.Колькі электронаў знаходзіцца на знешнім слоі ў атама хлора?

1. Якія электроны называюцца валентнымі?
2. Назавіце адрозненні груп А і В перыядычнай сістэмы?
3. Што падразумеваюць пад металічнасцю?

5.Што падразумеваюць пад неметалічнасцю?

6.Што называецца перыядам у перыядычнай сістэме?

1. Што называецца групай?
2. Вывучэнне новага матэрыялу

Адкрыем сшытак і запішам тэму урока “Характарыстыка хімічнага элемента па яго становішсы ў перыядычнай сістэме і будове атама. Значэнне перыядычнага закону”

Перыядычны закон і перыядычная сістэма элементаў, якая яго адлюстроўвае, уяўляюць сабой нібы кароткае абагульненне хіміі элементаў і іх злучэнняў. Як вы лічаце, чаму гэта так? (таму што, табліца перыядычнай сістэмы змяшчае звесткі, якія дазваляюць апісаць будову атамаў хімічных элементаў, прадказаць састаў. Будову і ўласцівасці ўтвораных простых рэчываў). Добра. Менавіта таму табліца перыядычнай сістэмы з’яўляецца абавязковай састаўляючай любога хімічнага элемента.

Таксама ў апісанні любога элемента асобую роль адыгрывае яго атамны нумар. Скажыце, калі ласка, якую магчымасць дае нам атамны нумар?(дае магчымасць ведаць месца хімічнага элемента ў перыядзе і групе, а таксама электронную будову яго атамаў).

Так як наша тэма называецца “Характарыстыка хімічнага элемента па яго становішчы ў перыядычнай сістэме і будове атама”, то існуе нейкі алгарытм па якому мы будзем яго апісваць.

Алгарытм апісання хімічнага элемента:

1. Агульныя звесткі аб элеменце:

а) назва хімічнага элемента;

б) яго хімічны знак;

в) адносная атамная маса.

1. Становішча хімічнага элемента ў перыядычнай сістэме:

а) атамны нумар;

б) нумар перыяду;

в) нумар групы і яе тып: А або В.

1. Састаў атама:

а) зарад ядра атама;

б) лік пратонаў, электронаў і нейтронаў (для пэўнага нукліду).

1. Электронная будова атамаў элемента:

а) электронная схема атама;

б) электронная канфігурацыя атама;

в) электронна-графічная схема атама;

г) электронная канфігурацыя знешняга энергетычнага ўзроўню;

д) электронны тып элемента (s-, p-, d-, f-).

1. Састаў і ўласцівасці простага рэчыва:

а) метал — неметал;

б) формула простага рэчыва;

в) агрэгатны стан пры звычайных умовах.

1. Ступені акіслення элемента ў вышэйшых аксідах і лятучых вадародных злучэннях.
2. Формулы аксідаў і адпаведных ім гідраксідаў. Характарыстыка кіслотна-асноўных уласцівасцей гэтых злучэнняў.
3. Формула лятучага вадароднага злучэння.

Ахарактарызуем разам, згодна з прыведзеным алгарытмам хімічны элемент –  хлор.

1.а) назва хімічнага элемента – хлор;

б) хімічны знак –CI;

в)адносная атамная маса – 35,5.

1. а) атамны нумар – 17;

б) нумар перыяду – 3;

в) група VIIA;

3.а) зарад ядра 17⁺;

б)пратонаў 17, электронаў 17, нейтронаў 18;

4.а)электроная схема : 2е8е7е;

б)электроная канфігурацыя: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁵;

в)электрона-графічная схема:

г)электроная  канфігурацыя знешняга энергетычнага ўзроўню: 3s²3p⁵;

д)электроны тып элемента: р;

5.а) неметал;

б)CI₂;

в)газ;

1. +7, -1;

7.CI₂O₇, HCIO₄;

8.HCI.

1. Фізкультхвілінка

Кожнаму раздаецца хімічны элемент : Ti, Md, Xe, W, Np, Eu. На дошцы развешаны  іх адносна атамныя масы і атамныя нумары. Патрэбна да кожнага элемента падабраць яго атамную масу і атамны нумар. Калі гэта правільна выканаюць, прачытаць верш :

Ураўненні пісалі,

Ох, ад хіміі стаміліся;

Пабяжым на вуліцу гуляць у футбол,

Толькі гледзячы па баках,

Хімія і тут і там.

Нікуды ад хіміі не дзецца нам.

1. Замацаванне новага матэрыялу
2. Графічны дыктант.

Выбярыце правільныя сцвярджэнні знакам “+”, неправільныя -знакам “-”:

1. Металы праводзяць электрычны ток;
2. Перыяды перыядычнай сістэмы бываюць малымі і вялікімі;
3. Атамны нумар элемента адпавядае яго адноснай атамнай масе;
4. У табліцы перыядычнай сістэмы маса атамаў у грамах;
5. Высшая валентнасць элемента, як правіла, роўна нумару групы;
6. Групы А называюцца галоўнымі;
7. Група – гэта вертыкальны слупок хімічных элементаў;
8. Перыяд – гэта вертыкальны слупок хімічных элементаў;
9. У групах В знаходзяцца элементы толькі вялікіх перыядаў;
10. Галагены – гэта тыповыя неметалы.

Адказы:

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
+	+	—	—	+	+	+	—	+	+

1. Апішыце, згодна з прыведзенным алгарытмам, наступныя хімічныя элементы: а) калій; б) сера.

Калій

1.а) назва хімічнага элемента – калій;

б) хімічны знак –К;

в)адносная атамная маса – 39.

1. а) атамны нумар –19;

б) нумар перыяду – 4;

в) група IA;

3.а) зарад ядра 19⁺;

б) пратонаў 19, электронаў 19, нейтронаў 20;

1. а)электроная схема : 2е8е8е1е;

б) электроная канфігурацыя: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s¹;

в) электрона-графічная схема:

г) электроная  канфігурацыя знешняга энергетычнага ўзроўню:4s¹;

д) электроны тып элемента: s;

1. а) метал;

б)CI₂;

в) цвёрдае рэчыва;

1. +1;
2. К₂O, КOН;
3. не ўтварае.

Сера

1. а) назва хімічнага элемента – сера;

б) хімічны знак –S;

в) адносная атамная маса – 32.

1. а) атамны нумар – 16;

б) нумар перыяду – 3;

в) група VIA;

1. а) зарад ядра 16⁺;

б) пратонаў 16, электронаў 16, нейтронаў 16;

1. а) электроная схема : 2е8е6е;

б) электроная канфігурацыя: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁴;

в) электрона-графічная схема:

г) электроная  канфігурацыя знешняга энергетычнага ўзроўню: 3s²3p⁴;

д) электроны тып элемента: р;

1. а) неметал;

б) S₂;

в) цвёрдае рэчыва;

1. +6;
2. SO₃, H₂SO₄;
3. H₂S.

1. Дамашняе заданне

• 16, заданне 3

1. Рэфлексія

На дошцы напісаны сказы:

Урок карысны, усё зразумела.

Урок карысны, але мне не ўсё зразумела.

Яшчэ прыйдзецца папрацаваць.

Цяжка ўсё ж такі вучыцца.

Дзеці падыходзяць і прымацоўваюць жэтон насупраць тых сказаў, якія ім больш за ўсё падыходзяць  па заканчэнні ўрока.

Адназначныя і двухзначныя лікі да 20

Урок матэматыкі ў II класе

Тэма: «Выкарыстанне прыёму перастаноўкі складаемых у выпадках выгляду 3 + 8, 4 + 8, 5 + 8, 6 + 8, 7 + 8».

Тып: камбінаваны ўрок з элементамі інтэгравання з курсам «Чалавек і свет».

Форма правядзення: завочная экскурсія ў заапарк.

Мэты:

адукацыйныя — вучыць дзяцей карыстацца прыемам перастаноўкі складаемых у выпадках выгляду 3 + 8 і г. д; удасканальваць вылічальныя навыкі; удасканальваць уменні складаць і рашаць простыя задачы;

развіццёвыя — ствараць умовы і сітуацыі для развіцця пазнавальных працэсаў: лагічнага мыслення, увагі, мовы;

выхаваўчыя — ствараць умовы і сітуацыі для фарміравання гуманных адносін да навакольнага свету, развіцця рэфлексіўных уменняў (разумення свайго стану, ацэньвання сябе як суб’екта дзейнасці).

Элементы тэхналогій, якія выкарыстоўваюцца: здароўезберагаючая; гульнёвая; калектыўнага спосабу навучання; комплекснага інтэлектуальнага развіцця; рэфлексіі.

Абсталяванне: падручнік «Матэматыка 2» (аўтары М. I. Касабуцкі, А. Т. Катасонава, А. А. Столяр, Т. М. Чабатарэўская), аўдыёкасеты з запісамі, плакаты са схемамі і алгарытмамі, сігнальныя карткі, канверты і карткі з заданнямі, малюнкі і фотаздымкі жывёл, лагічная табліца, фланелеграф.

Ход урока

1. I. Арганізацыйны этап.

Гучыць музычны ўрывак (аўдыёкасета з запісам «Галасы прыроды»). Дзеці стаяць ля парт з закрытымі вачамі, трымаючыся за рукі. Эмацыянальна настройваю вучняў на працу, ствараю ўмовы псіхалагічнага камфорту.

Нагадваю вучням, што на працягу ўсяго ўрока, на кожным яго этапе, яны павінны ацэньваць свае ўласныя магчымасці з дапамогай сістэмы адпаведных знакаў. (Прымацоўваю да дошкі плакат, на якім змешчана схема ацэнкі з каментарыямі.) Такая сувязь настаўніка з кожным вучнем забяспечвае магчымасць хуткага рэагавання на праблемы, якія ўзнікаюць у дзяцей, і дазваляе рабіць дадатковыя тлумачэнні лакальна, без агульных страт часу. Да таго ж моцныя вучні могуць аказваць «хуткую дапамогу» аднакласнікам, што спрыяе фарміраванню ў класе атмасферы калектывізму і ўзаемападтрымкі.

1. I. Знаёмства з тэмай урока.

Вывешваю на дошцы плакат, на якім змешчана ўмоўная схема разважанняў. 3 яе дапамогай разам фармулюем тэму ўрока, акрэсліваем задачы, вызначаем мэты і пэўныя этапы працы.

Схема разважанняў

III. Матывацыйная размінка.

Запрашаю дзяцей адправіцца на завочную экскурсію. Куды мы ў думках перанясёмся, вучні даведаюцца, калі рэшаць прапанаваныя прыклады. Працуем калектыўна, адзін вучань запісвае адказы на дошцы, дзеці выказваюць свае меркаванні адносна дакладнасці адказаў аднакласнікаў з дапамогай сігнальных картак са знакамі»+» і»-«.

10 + 8 – 8  =

19 – 5  + 2 – 2  =

8 + 4 – 0 =

10 + 6 =

6 + 10 =

Другі вучань пад дыктоўку дзяцей запісвае лікі-адказы ў парадку ўзрастання і потым у адпаведнасці са схемай на плакаце, які я вывешваю на дошцы, замяняе лікі лічбамі і атрымлівае слова:

— Мы сапраўды «адправімся» ў парк, але не звычайны, а заалагічны, па-іншаму — ЗААПАРК. Прапаную вучням скласці з гэтага слова «матэматычны» прыклад і запісваю на дошцы паддыктоўку:

ЗАА + ПАРК = ЗААПАРК

1. IV. Работа з лікамі.

Этап пачынаю з кароткага інфармацыйнага паведамлення.

Заапарк — месца, дзе ўгрымліваюць ва ўмовах няволі або паўволі дзікіх жывёл з мэтай іх дэманстрацыі, вывучэння, захавання і ўзнаўлення. Пстарычна заапаркам папярэднічалі звярынцы. Заапаркі «Сады ведаў» ствараліся ў Кітаі — першы заапарк быўадкрыты ў 1150 годзеда нашай эры па загаду кітайскага імператара. Публічны заапарк упершыню адкрыўся ў 1793 годзе ў Парыжы. Там былі і батанічны сад, і заалагічны музей. Сёння самы вялікі ў свеце заапарк знаходзіцца недалёка ад Парыжа, а самым прыгожым лічыцца заапарк у Берліне.

Практыкуемся ў вусным лічэнні (матэматычны дыктант). На дошцы — плакаты з прыкладамі, якія «задаюць» жыхары заапарка, фотаздымкі або выявы жывёл.

Пасля дыктанта раздаю дзецям канверты, у якіх знаходзяцца карткі са словамі: СКЛАДАЕМЫХ, АД, СУМА, НЕ, МЕСЦАЎ, МЯНЯЕЦЦА, ПЕРАСТАНОЎКІ. Трэба «сабраць правіла». Працуем у парах. Вучні аналізуюць прыклады, знаходзяць заканамернасці ў рашэннях, робяць вывады. У выніку атрымліваецца:

АД

ПЕРАСТАНОЎКІ

МЕСЦАЎ

СКЛАДАЕМЫХ

СУМА

НЕ

МЯНЯЕЦЦА

Некалькі разоў паўтараем правіла ўголас.

1. V. Фізкультхвілінка.

Гульня-размінка «Вуглы». Прапаную дзецям стаць каля парт і з дапамогай локцяў паказаць востры, тупы, прамы і разгорнуты вуглы. Можна задаць нескладаную паслядоўнасць практыкаванняў і рабіць іх пад фанаграму рытмічнай музыкі.

Прашу дзяцей прыгадаць, дзе ім «сустракаюцца» прамыя вуглы, і пераходзім да гульнявога практыкавання «Жывёлы». У адпаведнасці з малюнкамі або фотаздымкамі жывёл вучні робяць пэўныя рухі на напружанне і расслабленне мышцаў.

1. VI. Работа над новай тэмай.

Шэраг «заалагічных» загадак і іх разгадванне задаюць умовы для стварэння ў класе сітуацыі поспеху. Можна выкарыстоўваць слоўныя загадкі, можна на малюнках або фотаздымках жывёл «засланяць» асобныя фрагменты.

♦  Буйная афрыканская жывёла з кароткім тулавам і доўгай шыяй. (Жырафа.)

♦ Самая буйная жывёла трапічных краін. (Слон.)

♦  Птушка з яркім апярэннем, здольная імітаваць розныя гукі, у тым ліку і галасы людзей. (Папугай.)

♦  Афрыканская жывёла, якая мае своеасаблівую афарбоўку — светлыя і цёмныя палосы, якія чаргуюцца. (Зебра.)

♦  Аўстралійская жывёла, якая мае ўласную сумку. (Кенгуру.)

Прапаную дзецям прыклад на складанне 3 + 8. Трэба па-рознаму прачытаць яго і рашыць. На дошцы запісваем рашэнне з каменціраваннем:

3 + 8 = 8 + 3 = 8 + 2 + 1 = 10 + 1 = 11

Далей вядзём прыкладна такую размову.

—  Якім правілам карысталіся пры рашэнні прыкладу? (Правілам перастаноўкі складаемых.)

— Як можна абагульнена запісаць гэта правіла?

(а + b = b + а або схематычна □ + О = О + □)

— А зараз для замацавання ведаў выканайце ў сшытках практыкаванне 1 на с. 24 падручніка.

Правяраем выкананне задання, ацэньваем рэзультаты і робім абагульняючы вывад — фармулюем прыём перастаноўкі складаемых:

Калі ў прыкладзе першае складаемае меншае за другое, то для зручнасці вылічэнняў трэба складаемыя памяняць месцамі — ад перастаноўкі месцаў складаемых сума не мяняецца.

Запісваю на дошцы слупок прыкладаў:

3 + 8

4 + 8

5 + 8

6 + 8

7 + 8

— Што агульнае вы бачыце ў гэтых прыкладах? (Першае складаемае меншае за другое.)

— Што можна сказаць пра суму? (Яна большая за 10.)

— Ці толькі пры складанні з лікам 8 трэба карыстацца прыёмам перастаноўкі складаемых? (Не. Напрыклад, выпадкі 4 + 7, 5 + 9, 6 + 7, 8 + 9 і г. д. таксама патрабуюць выкарыстання гэтага прыёму.)

— Часта зручна выконваць складанне лікаў з перастаноўкай складаемых і без пераходу праз дзесятак. Закончыце запісы:

3 + 15=                        (3 + 15 = 15 + 3)

А + Г=                         (А + Г = Г + А)

* + 0 =                         ( * + 0 = 0 + * )

Вывешваю на дошцы плакат, на якім схематычна адлюстраваны алгарытм выканання аперацыі складання. Аналізуем алгарытм, каменціруем этапы работы.

Тлумачэнне:

1. Глядзім, які лік большы.
2. Перастаўляем складаемыя месцамі.
3. Разбіваем другое складаемае на два лікі.

Для замацавання ведаў рашаем некалькі прыкладаў:

5 + 9 = 9 + 5 = 9+ 1 +4= 10 + 4=14

3 + 8 = 8 + 3 = 8 + 2+1 = 10+1 = 11

6 + 7 = 7 + 6 = 7 + 3 + 3= 10 + 3=13

VII.  Рэлаксацыйная паўза.

Выконваем практыкаванні гімнастычнага комплексу для вачэй. Пажадана ўключыць касету з запісам ціхай спакойнай музыкі.

VIII.  Рашэнне задач.

У адпаведнасці з табліцай да задання 4 на с. 24 падручніка складаем і рашаем задачу. Абапіраючыся на гэта заданне, складаем задачу на тэму «Заапарк»: прыдумваем умову, складаем кароткі запіс і акрэсліваем магчымыя памылкі. Рашаем задачу, разглядаем варыянты адваротных задач.

Наступны этап работы над задачай — матэматычны дыктант. Чытаю ўмовы «заалагічных» задач, вучні ў сшытках запісваюць рашэнні.

 ♦ У заапарку даросламу зубру штодзень дадаюць у корм 10 кг галінак, а травы — на 10 кг больш. Колькі кілаграмаў травы дадаюць у корм даросламу зубру штодзень?

♦ Біўні — моцна развітыя зубы, іклы, разцы некаторых жывёл, якія выступаюць наверх. Яны растуць на працягу ўсяго жыцця. Закончы сцвярджэнне: «Чым старэйшы слон, тым…».

♦ У аленя 2 рогі, у барана — столькі ж, а ў жырафы — столькі, колькі ў аленя і барана разам. Колькі рагоў у жырафы?

♦ Уявіце сабе: шыя жырафы складаецца з 7 пазванкоў, а шыя ляніўца мае на 2 пазванкі больш. Колькі пазванкоў мае шыя ляніўца?

♦ Рост нованароджанай жырафы 2 м, што на 4 м менш за рост дарослай жывёлы. Які рост дарослай жырафы?

♦ Месячнаму птушаняці паўліна штодзень патрэбна дадаваць у корм 10 г ягад, а сухога малака — на 8 г менш. Колькі грамаў сухога малака штодзень патрэбна дадаваць у корм птушаняці паўліна?

Выконваем узаемаправерку дыктанта, ацэньваем работу. Пытаюся:

— Якія цікавыя звесткі з жыцця жывёл вы можаце прыгадаць?

— Якія свойскія жывёлы ёсць у вас, у вашых сваякоў і сяброў?

—  Ці лёгка, на вашу думку, даглядаць «братоў нашых меншых»?

1. IX. Лагічныя заданні.

Гэтыя заданні выконваюцца індывідуальна, у парах або ў групах — вучні маюць права выбару. Спачатку прапаную дзецям адгадаць, хто падрыхтаваў для іх лагічнае заданне:

—  Аўстралійская сумчатая жывёла з падоўжанымі заднімі нагамі — гэта … (кенгуру). Кенгуру назіраў за цікавымі істотамі і нават замаляваў іх. Якой фігуркі не хапае ў табліцы?

Правяраем выкананне задання. Падкрэсліваем заканамернасці, тлумачым алгарытм пабудовы табліцы. На дошцы малюем фігурку істоты, якая прапушчана ў табліцы кенгуру (звяртаем увагу на форму тулава, колькасць і форму канечнасцей, хвосцік):

1. X. Канструяванне з геаметрычных фігур. Гэта дадатковы этап урока.

—  Апошняя жывёла, з якой мы знаёмімся ў заапарку, — страус. Гэта самая буйная птушка з прыгожым апярэннем, якая не лятае, а хутка бегае. Сканструіруйце выяву страуса з дапамогай геаметрычных фігур.

На партах — канверты з раздатачным матэрыялам. Вучні працуюць у парах. Разглядаем работы, называем геаметрычныя фігуры, нагадваем іх асноўныя ўласцівасці.

1. XI. Заданне на дом.

Заданне 7 на с. 25 падручніка. Гэта заданне прапануецца як рознаўзроўневае. Вучні самі выбіраюць пасільны ўзровень і, адпаведна, аб’ём пытанняў.

1. Рашыць прылады.
2. Знайсці заканамернасць у запісах і скласці 5—6 аналагічных прыкладаў «для лепшага сябра».
3. Скласці заалагічную задачу, выкарыстоўваючы ва ўмове лікі аднаго з рэшаных прыкладаў.

XII.  Рэфлексія ўрока.

Гучыць спакойная музыка. Усе заданні выкананы, прапаную дзецям расслабіцца і адказаць на пытанні:

—  3 якім прыёмам выканання дзеяння складання вы сёння пазнаёміліся?

— Хто раскажа дома пра тое, аб чым даведаўся на ўроку?

— Якое заданне было самым цікавым?

— 3 якімі жывёламі заапарка вы «пазнаёміліся»?

—  Паспрабуйце выказаць свае ўражанні ад урока. На дошцы запісваем словы, якія называюць вучні: цікавы, пазнавальны, нудны, цяжкі і г. д.

— Ацаніце сваю працу. Для гэтага выкарыстайце схему ацэнкі.

Схема ацэнкі

На заканчэнне ўрока — яшчэ некалькі цікавых фактаў.

♦ Першы ў Беларусі заапарк быў заснаваны ў Гродна ў 1927 годзе. У ім прадстаўлены звыш 300 відаў звяроў, птушак, рэптылій і г. д., утым ліку і рэдкія, занесеныяўЧырвоную кнігу.

♦ Жырафа мае язык чорнага колеру, які дасягае 46 см удаўжыню.

♦ Толькі ў страуса на нагах усяго па 2 пальцы.

♦ Даўжыня хваста кенгуру амаль такая ж, як і тулава.

♦  Самымі вялікімі калекцыямі жывёл валодаюць заапаркі Берліна і Нью-Йорка.

♦  Тыгр — адзін з буйнейшых драпежнікаў. Ен моцны, лоўкі, цягавіты, скача да 7 м удаўжыню і да 2 м у вышыню.

♦  Вядома вялікая колькасць антылоп, якія адрозніваюцца па відах і памерах. Напрыклад, карлікавыя антылопы (леўрэткі) памерамі падобны на зайца, а вялікія — каны — на карову.

♦ Леў, драпежнік сямейства каціных, можа важыць да 280 кг.

Безумоўна, прапануемы канспект урока матэматыкі прыкладны — настаўнік заўсёды павінен улічваць магчымасці і асаблівасці работы з вучнямі свайго класа. Этапы могуць мець іншую насычанасць, пазнавальная інфармацыя — іншыя акцэнты. Для зручнасці работы настаўніку варта карыстацца тэхналагічнай картай урока, якая наглядна адлюстроўвае ўсе важныя складаючыя працэсу навучання.

План-канспект

Таратута Сяргей Аляксандравіч,

 настаўнік фізічнай культуры і здароўя

Прадмет: Гадзіна здароўя і спорта

Клас: 8.

Тэма ўрока: Спартыўныя гульні.Баскетбол. 

Мэта ўрока: 1.Вядзенне мяча без зрокавага кантролю са зменай  хуткасці і напрамку руху.

                        2.Развіццё шпаркасці, увагі.

                        3.Двухбаковая гульня.

1. Выхаванне калектывізму,узаедапамогі пад час двухбаковай гульні.

Абсталяванне: Баскетбольныя мячы, лентачкі.

Тып уроку: Удасканаленне.

Падрыхтоўчая частка(10 – 13 хвілін)
Утрыманне урока	Дазоўка	АМУ
1.Пастраенне ў шырэнгу. 2.Здача рапарта.         3.Паведамленне задач уроку.   4.Страевые практыкаванні:  —  «Напра-ва! Раз! Два!»  —  «Нале-ва! Раз! Два!»  —  «Кру-гом! Раз! Два!»  —  «Нале-ва! Раз! Два!» 5. -«У абыход налева! Крокам! Марш!» 6.Практыкаванні ў хадзьбе і каманды:  — «На насках, рукі за галаву! Марш!»  — «Звычайным! Марш!»  — «На пятках, рукі на поясе! Марш!»  — «Звычайным марш!»  — «Полупрысядз’ ю рукі ў бакі! Марш!»  — «Звычайным! Марш!»  — «Прысядз’ю! Марш!»  — «Звычайным! Марш!» 7. — «Бегам! Марш!» 8.Практыкаванні ў бегу і каманды:  — «Рукі на поясе, высока паднімаючы калены! Марш!»  — «Звычайным! Марш!»  — «Рукі на поясе, махі прамых ног назад! Марш!»  — «Звычайным! Марш!»  — «Рукі за галавой, махі прамых ног уперад! Марш!»  — «Звычайным! Марш!»  — «Рукі на поясе, прыстаўным правым бокам, прыстаўным левым бокам. Марш!» 9. — «Крокам! Марш!» 10.Практыкаванні на аднаўленне дыхання.   1-2 — рукі праз бакі ўверх, глыбокі ўдых.   3-4 — рукі праз бакі ўніз, выдых. 11.Перашыхтоўка з адной калоны ў дзве для выканання комплексу АРП.  — «Налева ў калону па два! Марш! Інтэрвал дыстанцыя два кроку!»  — «На месцы! Стой! Раз! Два!»  — «Нале-ва! Раз! Два!» 12.Комплекс АРП. 1.З.С — А.С.   1 — правая назад на насок, рукі  ўверх;   2 –З.С;   3 — Левая назад на насок, рукі  ўверх;   4 – З.С. 2.З.С. — А.С. рукі на поясе.   1 — нахіл галавы ўперад;   2 — нахіл галавы назад;   3 — нахіл галавы направа;   4 — нахіл  галавы налева. 3.З.С. — ногі на шырыні плячэй, правая ўверх.   1-2 — рыўкі рукамі;   3-4 — рыўкі рукамі са зменай становішча рук. 4.З.С – А.С.   1-4 — кручэнне прамымі рукамі ўперад;   1-4 — кручэнне прамымі рукамі назад. 5.З.С. — ногі на шырыні плячэй, рукі на поясе.   1 — нахіл тулава управа;   2 — нахіл тулава улева;   3 — нахіл тулава ўперад;   4 — нахіл тулава назад. 6.З.С. — ногі на шырыні плячэй, рукі на поясе.   1 — пругкі нахіл уперад, дотык левай нагі;   2 — пругкі нахіл уперад, дотык правай нагі;   3 — пругкі нахіл уперад, дотык падлогі;   4 – З.С. 7.З.С – А.С.   1 — рукі ўверх прагнуцца;   2 — крануць наскоў;   3 — рукі ўперад, прысед;   4 – З.С. 8.З.С. — ногі на шырыні плячэй, рукі на поясе.   1 — прысед, рукі ўверх;   2 – З.С.   3 — прысед, рэкі ўперад;   4 – З.С. 9.З.С. – А.С.   1-4 — скачкі на правай назе.   1-4 — скачкі на левай назе.	15’’ 15’’ 15’’ 1’ 2’ 2’ 3-4р 15” 7’ 3-4р 3-4р 3-4р 3-4р 3-4р 3-4р 3-4р 3-4р 3-4р	Праверыць вонкавы выгляд навучэнцаў, гатовасць іх да ўроку. Паставіць задачы ўроку. На правай пятцы, праз правае плячо. На левай пятцы, праз левае плячо. Праз левае плячо. На левай пятцы, праз левае плячо. Вядзецца падлік. Локці максімальна разведзены. Вядзецца падлік. Локці максімальна разведзены. Вядзецца падлік. Локці прамыя не гнуцца ў локцях, спіну трымаем роўна. Вядзецца падлік. Рукі на каленах. Вядзецца падлік. Локці максімальна разведзены, калены паднімаюцца да 90 градусаў. Вядзецца падлік. Локці максімальна разведзены, тулава трохі нахілена наперад. Вядзецца падлік. Локці максімальна разведзены, ногі не гнуцца ў каленах, наскі адцягнены. Вядзецца падлік. Локці максімальна разведзены. Вядзецца падлік. Вядзецца падлік. Сачыць за інтэрвалам і дыстанцыяй. Рукі прамыя, далоні ва ўнутр. Цягнемся ўгару. Сачыць за амплітудай нахілу галавы. Максімальныя рыўкі рукамі. Рукі не гнуцца ў локцях. Локці максімальна разведзены ў бок. Максімальная амплітуда нахілу. Ногі ў каленах не гнуцца. Ногі ў каленах не гнуцца. Рукі прамыя далоні ва ўнутр. Спіна і рукі роўныя. Далоні ва ўнутр. Цела паслаблена.
Асноўная частка (27’-28’)
1.Раздача інвентара. 2. Чалночны бег без зрокавага кантролю. 3. Гульня “ Выбі мяч”. 4.Гульня “Вырві лентачку”. 3. Двухбаковая гульня	2’ 6’ 6’ 6’ 7’	Кожнаму вучню выдаецца баскетбольны мяч. Кожныя 30 секунд падаецца каманда і забягае наступная пара.Навучэнцам неабходна глядзець уперад каб не сутыкнуцца друг с другам. Гульнёвая картачка № 2. Гульнёвая картачка № 3. Судзіць па правілам баскетболу.
Заключная частка (5’-6’)
1.Пастраенне у шрэнгу. 2.Гульня на ўвагу: «Рабі крок своечасова.» 3.Падвядзенне вынікаў. 4.Арганізаваны выхад  з залы.  — «Напр-ва! Раз! Два!»  — «На выхад крокам! Марш!»	30’’ 2’ 1’ 30’’	Па камандзе настаўніка навучэнцы становяцца ў адну шырэнгу. Гульнявая картка №1. Паставіць адзнакі. Заняць месца ў дзвярэй.

Прыкладанне.

Гульнёвая картка № 1

Назва гульні: Рабі крок своечасова.

Месца правядзення: Спартыўная зала.

Задачы: Развіццё ўвагі.

Інвентар: Не патрабуецца.

Пастраенне	Утрыманне гульні	Правілы гульні	АМУ
	Па камандзе настаўніка вучні заплюшчваюць вочы, і адлічваю 30 секунд у розуме. Адлічыўшы, яны робіць крок уперад. Настаўнік гэтак жа засякае на секундамеры 30 секунд і па іх заканчэнню падае каманду.	1.Гульня пачынаецца па камандзе настаўніка. 2.Выйграе той хто робіць крок своечасова.	Гульня можа працягвацца не больш за 1 хвіліны.

Гульнёвая картка № 2

Назва гульні: Выбі мяч.

Месца правядзення: Спартыўная зала.

Задачы: Развіццё  вядзення мяча без зрокавага кантролю.

Інвентар: Не патрабуецца.

Пастраенне	Утрыманне гульні	Правілы гульні	АМУ
	Гуляючым адводзіцца месца для гульні. Кожнаму гуляючаму неабходна выбіць,падчас вядзення свайго мяча, мяч у саперніка.Выйграе той хто застанецца апошнім.	1.Гульня пачынаецца па камандзе настаўніка. 2.Той хто выходзіць за лінію выбывае з гульні. 3. У кого выпадае мяч,выбывае з гульні.	Гульня можа працягвацца не больш за 1 хвіліны.

Гульнёвая картка № 3

Назва гульні: “Вырві лентачку”.

Месца правядзення: Спартыўная зала.

Задачы: Развіццё  вядзення мяча без зрокавага кантролю.

Інвентар: лентачкі.

Пастраенне	Утрыманне гульні	Правілы гульні	АМУ
	Гуляючыя закрапляюць лентачкі на сабе.Гуляючым адводзіцца месца для гульні.Кожнаму гуляючаму неабходна вырвать лентачку ў другога гуляючага,падчас вядзення свайго мяча.Выйграе той хто застанецца апошнім.	1.Гульня пачынаецца па камандзе настаўніка. 2.Той хто выходзіць за лінію выбывае з гульні. 3. У кого выпадае мяч,выбывае з гульні.	Гульня можа працягвацца не больш за 1 хвіліны.

Тэма: Народныя казкі

Клас -5

Прадмет: беларуская літаратура

Мэта: — Дапамагчы вучням у фарміраванні ўяўлення аб народнай казцы як

                фальклорным творы.

— стварыць умовы для выхавання у вучняў навыкаў культуры

  чытання; чытаць удумліва, разумець прачытанае, выдзяляць у ім

  галоўнае і разважаць над ім.

— развіваць крытычнае мысленне.

Абсталяванне: рознакаляровыя прамавугольныя палоскі бумагі (белая,

                 чырвоная, зялёная, сіняя і г.д.), на якіх напісана слова “казка”

                (колькасць колераў павінна адпавядаць колькасці вучэбных

                мікрагруп); прамавугольныя палоскі, разрэзаныя па колькасці

                вучняў у групе, табліцы “інсерт” на лістках на кожную групу;

                падручнік “Беларуская літаратура” 4 клас пад рэд. Цітовай.

Спосаб арганізацыі дзейнасці вучняў на ўроку:

                Дзеці фарміруюць групы па 4 ці па 5 чалавек метадам выпадковага

                выбару, выкарыстоўваючы каляровыя часткі прамавугольнікаў.

                                                      Ход урока

I Вызаў

1. Матывацыя.

Прапаную вучням, што аб’ядналіся ў групы, скласці з прамавугольнікаў “агульны” прамавугольнік і прачытаць слова, напісанае на адваротным баку. Адказ агучваецца і запісваецца на дошцы – “Казка”. Каб ажывіць успаміны, актывізаваць дзіцячыя уяўленні, прапануецца выстава дзіцячых малюнкаў да прачытаных казак.

1. Актуалізацыя.

Пытанні і заданні вучням.

• Ці можаце вы здагадацца, пра што пойдзе размова на нашым уроку? (Выказванні заслухоўваюцца)
• Падумайце і абмяркуйце ў групах што вам ужо вядома аб казках, зпішыце звесткі, якія вам вядомы па гэтай тэме, у кластэр.
• А цяпер раскажыце сваім таварышам, што вы ведаеце па тэме.
• Агучце свае адказы.

II Асэнсаванне

— Прапаную адкрыць змест у канцы падручніка, знайсці ў ім раздзел “Народная казкі” і вызначыць, хто аўтар сабраных казак. Дзеці адзначаюць, што аўтара няма.

Удакладненне настаўніка: Аўтар ёсць, дакладней, быў некалі. Але хто ён, мы не даведаемся, бо прыдумаў ён казку і пераказаў другім. Нехта з яго слухачоў не толькі добра запомніў, але і нешта змяніў у казцы, дабавіў штосьці ад сябе і расказаў яшчэ некаму. Так што ў казкі многа аўтараў. Яе стварыў і апрацаваў сам народ. Таму і называецца яна народнай.

— Пытанне вучням: Дык што ж называецца казкай? (Знайсці і запісаць у сшытак азначэнне паняцця “казка”)

— Разгарніце падучнік на ст. 20-21, самастойна прачытайце артыкул з алоўкам у руках, зрабіце паметкі:

                       +  я гэта ведаў;

                       !  я даведаўся новае;

                       ?  пра што я хачу даведацца больш;

— А цяпер абмяркуйце у групах і ўнясіце свае даныя і табліцу “інсерт”.

III Разважанне

а) Запішыце новую інфармацыю ў кластэр.

б) Праводзіцца прэзентацыя, абарона групамі кластэра

   — казка пра жывёл (I гр.)

   — бытавыя казкі (II гр.)

   — чарадзейныя казкі (III гр.)

Пытанне вучням: Назавіце традыцыйныя прыёмы, што ўжываюцца ў народных казках? (зачын, канцоўка, торхразовы паўтор)

в) Калектыўнае складанне казкі (па групах) па пачатку

I гр. Даўно гэта было ці нядаўна, так ці не так, цяпер ужо, напэўна, ніхто не ведае. У невялікай вёсачцы, што прытулілася да бяскрайняга лесу, жылі-былі брат і сястра. Бацькі іхнія памерлі даўно, добрыя людзі напачатку падтрымалі дзяцей, ну а калі тыя падраслі, то самі пачалі клапаціцца пра сябе. Юнак хадзіў на паляванне, лавіў рыбу, а хатняя гаспадарка была на плячах дзяўчыны. Але аднойчы здарылася вось што. Прыйшоў хлопец з палявання, бачыць — дзверы і вокны адчынены, сястры нідзе няма, толькі сляды ад конскіх капыт вакол хаты. Здагадаўся ён, хто гэта тут “пагаспадарыў”…

II гр. Сустрэліся аднойчы кот і сабака. Жаліцца пачалі адно другому.

     — Ведаеш, браток, — кажа кот, — зусім стала невыносна жыць. Як стаў я стары, гаспадар і не глядзіць на мяне. Адна скура і косці засталіся.

— І мне не лепш, — дадаў сабака. – Мая гаспадыня прывезла аднекуль зусім люднага шчанюка. Трымае яго ў пакоях, даглядае… А я…

І не заўважылі яны, як побач аказалася ліса.

— Ды не гаруйце вы! Я дапамагу вам…

III гр. Была ў аднаго чалавека дачка. Жонка памерла, і вырашыў ён ажаніцца другі раз. Трапілася яму жанчына злосная. Неўзлюбіла яна дзяўчыну, вырашыла са свету звесці. Кажа аднойчы мужу:

— Ты б адправіў Анюту ў суседнюю вёску да маёй сястры. Няхай бы мне зёлак прынесла. Нешта кепска мне зусім.

— Трэба, дык трэба, — прамоіў той.

— Схадзі, дачушка, не то жыцця не будзе.

А мачыха тым часам задумала зрабіць вось што…

г) Адзін прадстаўнік з кожнай групы агучвае складзеную казку.

IV Рэфлексія

   Вучням прапануюцца тэставыя заданні па дадзенай тэме. Пасля іх выканання праводзіцца узаемаправерка (ключ пададзены настаўнікам на дошцы) і выстаўленне адзнак.

V Д/з На выбар вучняў:

1) Паспрабаваць прыдумаць казку і расказаць яе ў класе.

2) Пераказаць любімую казку.

Літаратура

1. Селевко Г.К. Современные образовательные технологии, М. «Народное образование», 1998
2. Зборнік сучаснай беларускай казки, Мн. “Мастацкая літаратура”, 2003
3. Урок літаратуры ў школе, Мн. “Народная асвета”, 2000